Esad rejimi, zafer ilan ettiği Doğu Guta’da muhaliflerin kontrolündeki son nokta olan Duma’da katliam yaptı. Kimyasal silahlı saldırıda onlarca sivil öldü, binden fazla kişi gazdan etkilendi. Dünya rejime cevap verilmesini istedi. Trump ise ‘hayvan’ dediği Esad’ın büyük bedel ödeyeceğini söyledi.
Beşar Esad rejiminin, abluka altındaki Doğu Guta bölgesinde muhaliflerin kontrolündeki son nokta olan Duma ilçesine düzenlediği zehirli gaz içerikli kimyasal silah saldırısında en az 79 sivil hayatını kaybetti. Doğu Guta’daki Sivil Savunma (Beyaz Baretliler) ekiplerinin sosyal medya hesaplarında paylaştığı bilgiye göre, rejimin Duma’da sivil yerleşimlere düzenlediği kimyasal silah saldırısında 79 sivil öldü, binden fazla sivil gazdan etkilendi. Tıbbi yardım derneği Suriyeli Amerikan Tıp Topluluğu (SAMS) ise saldırıda 49 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. SAMS’ın açıklamasında çoğu kadın ve çocuk 500’den fazla kişinin nefes alma güçlüğü, ağızda köpürme ve gözlerde yanma şikayetiyle sağlık merkezlerine götürüldüğü belirtildi. Tıbbi ve İnsani Yardım Organizasyonları Birliği (UOSSM) ise saldırıdaki can kaybını 70 olarak duyurdu. Ölü sayısının 100’ü aşabileceği belirtildi. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de Duma’da en az 70 sivilin hayatını kaybettiğini açıkladı.
Duma’ya önceki gün yeniden yoğun saldırı başlatan rejim, 19 Mart’ta da bölgeye klor içerikli kimyasal saldırı düzenlemişti. Suriye İnsan Hakları Ağı, 4 Nisan’da yayımladığı raporda, rejimin Suriye’de iç savaşın başlamasından buna yana 214, Nisan 2017’de 80 kişinin öldüğü Han Şeyhun katliamından sonra da 11 kez kimyasal silah saldırısı düzenlediğini duyurmuştu. Rusya’nın garantörlüğündeki görüşmeler sonucu 22 Mart’ta Doğu Guta’dan zorunlu tahliyeler başlamıştı. Doğu Guta’nın Arbin, Zemelka ve Ayn Terma yerleşimlerinden tahliyeler yapılmış, Duma konusunda ise anlaşma sağlanamamıştı. Bölgede muhalif gruplardan Ceyşül İslam ve Rusya arasındaki müzakereler sürerken, 2 Nisan’da Duma’dan da tahliyeler başlamış, 5 bin sivil Fırat Kalkanı bölgesine gönderilmişti. Duma’ya saldırılar da büyük oranda durmuştu. Ancak son iki gündür saldırılar yeniden başlamıştı. Yerel kaynaklardan alınan bilgide, hava saldırılarının yeniden başlamasının nedeni olarak, Duma’nın da ateşkes ve tahliye süreci kapsamına alınmasını isteyen Ceyşül İslam ile Rusya arasında anlaşmaya varılamaması gösteriliyor. Yaklaşık 7 kilometrekarelik Duma’da 100 bin kişi abluka altında.
ABD:ÖDENECEK BÜYÜK BİR BEDEL VAR
ABD Başkanı Donald Trump, kimyasal saldırıya çok sert tepki gösterdi. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a ‘hayvan’ diyen Trump, Twitter’da şu mesajları paylaştı: “Suriye’de akılalmaz kimyasal saldırıda kadın ve çocuklar dahil çok sayıda kayıp var. Putin, Rusya ve İran hayvan Esad’ı destekledikleri için sorumlular. Ödenecek büyük bir bedel var. Bu bölgeyi derhal tıbbi yardım ve doğrulama için açın. Nedensiz bir insani felaket daha. Mide bulandırıcı. Eğer Obama zamanında ‘kumdaki kırmızı çizgiyi geçmiş olsaydı’ Suriye felaketi çoktan bitmiş olurdu! Hayvan Esad şimdi tarih olurdu!”
RUSYA: YAŞANANLAR UYDURMA
Rusya Dışişleri yetkilileri, Duma’da rejimin kimyasal silaha başvurduğu yönündeki iddiaların, bu ülkeye dışarıdan askeri müdahalenin meşrulaştırılması amacıyla ortaya atıldığını ileri sürdü. Rus Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, kimyasal saldırı iddiaları ‘tehlikeli provokasyonlar’ olarak nitelendi. Lazkiye yakınlarında yer alan Rus uzlaştırma merkezinin yöneticisi Yuriy Yevtuşenko ise yaşanan vahşete ‘uydurma’ dedi.
TÜRKİYE: UMARIZ KARŞILIKSIZ KALMAZ
Dışişleri Bakanlığı, saldırıyı şiddetle kınadı ve Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün olayı soruşturmasını talep etti. İran ve Rusya’ya çağrı yapılarak “Suriye rejimi üzerinde etki sahibi olan taraflar, bu saldırıların cezasız kalmaması için gerekli adımları atmaya çağırıyoruz” ifadeleri kullanıldı. Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ “Umarız Suriye yönetiminin kimyasal saldırısı karşılıksız kalmaz” dedi. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da rejimin hesap vermesi gerektiğini kaydetti.
İNGİLTERE: ŞİDDETİ DURDURUN
İngiltere, rejim ve destekçilerini, masum sivillere karşı şiddeti durdurmaya çağırdı. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “Acilen soruşturma başlatılması ve uluslararası toplumun da cevap vermesi gerekli. Esad rejimi ile destekçilerini, Rusya ve İran’ı, masum sivillere karşı şiddeti durdurması çağrısında bulunuyoruz” ifadelerine yer verildi.
REJİM: MÜZAKERELER BAŞLAYACAK
Suriye rejimi de Rusya gibi kimyasal saldırı iddiasını yalanladı. Suriyeli bir yetkili, rejimin resmi haber ajansı SANA’ya yaptığı açıklamada Ceyş’ül İslam ile yeniden müzakerelere başlanacağını bildirdi. Yetkili, görüşme talebinin muhaliflerden geldiğini savunarak, müzakerelere gün içinde (dün) başlanacağını söyledi.
FRANSA: BMGK TOPLANSIN
Fransa, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na (BMGK) Doğu Guta için acil toplantı çağrısı yaptı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de rejimin sivillere karşı kimyasal silah kullanımından “derin endişe” duyduğunu belirterek, bu “iğrenç” saldırıya ilişkin kapsamlı bir soruşturma başlatılması çağrısı yaptı. Suriye’deki krize askeri çözüm bulunamayacağını yineleyen Guterres, sivillerin korunması uluslararası insani hukuk ve insan haklarına saygı duyulması ve insani erişime izin verilmesi çağrısı yaptı.
AB: DÜNYA HAREKETE GEÇMELİ
Avrupa Birliği, rejimin Duma’daki kimyasal silah saldırısını sert biçimde kınadı. AB Dış İlişkiler Servisinden yapılan açıklamada, zehirli gaz içerikli kimyasal silah saldırısındaki delillerin, sorumlunun yine rejim olduğuna işaret ettiği belirtildi. Açıklamada, uluslararası topluma saldırıya cevap verilmesi için hızla harekete geçme çağrısında bulunuldu. Açıklamada, saldırının faillerinin hesap vermesinin şart olduğu kaydedilerek, rejim destekçileri Rusya ve İran’dan ilerideki olası saldırıların önüne geçilmesi için nüfuzlarını kullanmaları talep edildi.
İİT: İNSANLIK SUÇU
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Suriye rejiminin Duma’daki kimyasal silah saldırısını kınadı. İİT’den yapılan yazılı açıklamada, kimyasal silah saldırının sivil masumların hayatını kaybetmesine sebep olduğu, bunun da uluslararası hukukun yanı sıra en basit insani ilkelere aykırı olduğu vurgusu yapılan açıklamada, dolayısıyla bunun savaş ve insanlık suçu olduğuna işaret edildi. Suudi Arabistan da rejimin saldırısını kınadı.
