Dünya emisyon skandalından sonra elini ayağını dizel otomobillerden çekmeye başladı. Avrupa’da emisyon konusunda açılan davalar, birçok modelin üretimini ve ithalatını yasaklattı. Türkiye’nin ise ithal ettiği bu modellerde pek de sorun olmadı!
ALİ YILDIRM
Tüm dünyayı etkisi altına alan ama Türkiye’ye pek de uğramayan emisyon skandallarının ardı arkası kesilmiyor. Bu konudaki ilk patlak Volkswagen’den geldi. ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) yetkilileri, Eylül 2015’te, Alman üretici Volkswagen’in bu ülkede satılan bazı araçlarında yanıltıcı bir yazılımla egzoz emisyon testlerinde manipülasyon yapıldığını ve bu şekilde çevrenin 40 kat daha fazla kirletildiğini açıkladı. Markaya Matthias Müller yeni CEO oldu. Tabi skandal sadece Volkswagen ile kalmadı. Ardından Audi, Mercedes-Benz, Porsche, Opel markaları da buna dahil. Kimi aklandı kimi ise kendi isteğiyle geri çağırmalar gerçekleştirdi. Ama hiç kuşkusuz en büyük yarayı Volkswagen aldı. Hatta aynı grup çatısı altında hizmet veren Audi, Seat ve Skoda marka araçların kimi modellerinde de kullanıldığı öne sürüldü. O zaman Alman Bild gazetesi, 2009-2013 yılları arasında üretilen Skoda marka araçların Fabia, Roomster, Octavia ve Superb modellerinde de söz konusu motorlar kullanıldığını ifade edildi.
Avrupa’da bu skandalla çalkalanırken Türkiye tarafından çok ses yükselmedi. En büyük değişim Volkswagen’in Jetta ve Caddy modellerinin 1.6 litrelik TDI motorlarının satışının durması oldu. Bunun nedeni ise oldukça açık, ülkede başta tüketiciler olmak üzere markalar ve Türkiye bu kirlilik üzerinde durmuyor. Bu modellerin birçoğu ithal edildiği için böyle bir mevzuatla da karşı karşıya değiliz. Dönemin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, markanın EA 189 UE5 adını verdiği dizel motordan Türkiye’de yaklaşık 330 bin aracın satıldığını söyledi. Işık, bu araçların gönüllü olarak geri çağrılacağını ve teknik düzenlemelerin yapılacağını ekledi.
Türkiye’de Ocak 2016 itibarıyla bu araçların geri çağırımı gerçekleşmeye başladı. Yeni bir yazılımla gerekli düzeltmeler gerçekleşti. Kimi kullanıcılar bu durumdan şikayetçi olmazken bazıları da araçlarında güç kaybının gerçekleştiğini iddia etti. Fakat bu seçeneğin, araç sahiplerine çok da çekici gelmeyeceği tahmin ediliyordu çünkü bazı uzmanlara göre, hileli yazılım, standartlara uygun bir yazılım ile değiştirildiğinde araçlar performansının yüzde 20’sini kaybedeceğini öne sürdü. Skoda Türkiye web sitesinde Türkiye’de kullanılan ve satışta bulunan tüm araçların mevzuata uygun olduğu ve araçların etkilenip etkilenmediğini görülebilen bir arama motoru kurulduğunun bilgisi verildi. Hatta marka, “Aracınız etkilenen EA 189 tip motora sahip olsa bile Türkiye’deki mevzuat hükümlerine uygun olup, teknik açıdan güvenlidir ve yola çıkabilir durumdadır” şeklinde bir açıklamaya yer verdi.
ÇEVRECİ MODELLER GÖZDE OLUYOR
Skandal sonrasın tüm dünyada dizel otomobiller eski albenisini kaybetti. Satışların hızlı bir şekilde aşağıya doğru düşen dizel modeller, 2015 yılından sonra yüzde 75 seviyesinden neredeyse yüzde 50’lere kadar indi. İşte tamda bu noktada özellikle elektrikli ve hibrit otomobiller parladı. Avrupa pazarında oldukça dikkat çeken çevreci modeller, Türkiye’de alt yapı eksikliğinden dolayı hala tam istenilen seviyede değil. Fakat hibrit (hem içten yanmalı hem de elektrikli motor) modeller direk olarak ilgi görmeye başladı. Emisyon sorununu minimuma indiren çevreci modeller, Türkiye pazarında da gün geçtikçe daha fazla talep görmeye başlayacağı görülüyor.
AVRUPA’DA 22 BİN ADET SATILDI
Satışı yasaklanan Porsche Cayenne’lerden Almanya’da 7 bin 500, bütün Avrupa’da ise 22 bin adet satılmıştı. Dobrindt trafikteki Cayenne’lerin emisyon ayarlarının düzeltilmesinden kaynaklanacak masrafları Porsche’nin üstleneceğini ve motor kontrol ünitesindeki hileli programın neden Porsche tarafından değiştirilmediğini bilmediklerini söyledi. Söz konusu Porsche modelinin modern emisyon düşürücü donanıma sahip olması bakımından neden hileli bilgisayar programı kullandığına açıklık getirilmesini isteyen Aleksander Dobrindt şirketin emisyon değerlerini yasalarda öngörülen miktarı aşmayacak duruma getirmekle yükümlü olduğunu sözlerine ekledi. Türkiye’de de aynı motor tipi Cayenne modeliyle geliyor.
‘SORUMLULUĞUMUZDA DEĞİL’
Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) eski Genel Sekreteri Ercan Tezer, “Kendi üretimimiz yok burada dolayısıyla bu motorları ithal ediyoruz. Türkiye’de tekrarlanmaması bizimle ilgili değil. Model doğrudan doğruya ithal ediliyor. Üretimde bu iş böyle. Bu motora sahip araçlar ithal edilenlerin içinde olabilir. Bu da bizim doğrudan doğruya sorumluluğumuz altında olan bir durum değil” diye konuştu. Öte yandan bir iddiada Alman Spiegel Dergisi‘nden geldi. Volkswagen, Audi, Porsche, BMW ve Daimler yıllarca gizli çalışma gruplarında bir araya gelerek, teknoloji, maliyetler, tedarikçiler ve hatta dizel araçların emisyon değerleri konusunda birlikte hareket etti. Dergi, söz konusu haberini Volkswagen grubunun Alman Rekabet Kurumu’na yaptığı belirtilen ihbara dayandırdı.
PORSCHE CAYENNE YASAKLANDI SIRA TOUAREG’DE
Avrupa’da yaşanan skandalın ardından lüks üretici Porsche’de zor durumda. Almanya Ulaştırma Bakanı Aleksander Dobrindt Porsche’nin üç litrelik altı silindirli dizel motorlu Cayenne modelinde yasak olan akım kapatma düzeneği kullanıldığını açıkladı. Dobrindt söz konusu modelin bobin üzerindeki test sırasında kullandığı emisyon düşürücü uygulamanın normal seyir sırasında kapatıldığını ve emisyon değerlerinin misliyle arttığını söyledi. Ulaştırma Bakanı dizel motorlu Cayenne’nin satışını yasakladı. Porsche şirketi testler sırasında ortaya çıkan emisyon değerlerindeki düzensizliğin Federal Motorlu Taşıt Dairesi’ne bildirdiklerini duyurdu. Söz konusu motor ‘dizel skandalına’ adı karışan Audi tarafından imal ediliyor. Emisyon değerlerinin yasal sınırları aşmayacak şekilde düşürülmesi için çalışmalar yapıldığına da açıklamada yer verildi. Porsche bütün dizel motorlarını dışarıdan alıyor. Porsche daha önce dizel teknolojisini terk etmeyi planladıklarını duyurmuştu. Almanya Ulaştırma Bakanı Dobrindt aynı motorun kullanıldığı Volkswagen’in arazi aracı Touareg’in de incelemeye alındığını açıkladı. Almanya Ulaştırma Bakanı Alexander Dobrindt, Audi’nin bazı dizel motorlu araçların egzoz emisyon testleri sırasında sonuçları yanıltıcı yazılım kullandığını söyledi. Bu durumun 2009-2013’te üretilen V6 ve V8 dizel motorlu Audi A8 ve A7 modellerinde fark edildiğini aktaran Dobrindt, bu konuyu bugün Audi’nin de bünyesinde olduğu Volkswagen Üst Yöneticisi (CEO) Matthias Müller ile görüştüğünü kaydetti. Dobrindt, söz konusu durumdan dolayı 24 bin aracın geri çağrılacağını bildirdi.
MERCEDES GÖNÜLLÜ, BMW KABUL ETMEDİ
Daimler AG, Avrupa’daki 3 milyondan fazla dizel motorlu Mercedes-Benz aracı, emisyon değerlerini iyileştirmek için gönüllü olarak geri çağıracağını bildirdi. Açıklamada, şirketin emisyon değerlerinde iyileştirme işleminin 220 milyon euroyu bulacağına işaret edilerek, işlemlerin gelecek haftalarda başlayacağı ve müşteriler için ücretsiz olacağı belirtildi.
Emisyon skandalıyla birlikte araçlar tüm dünyada geri plana düşmeye başladı.
BMW firmasının da emisyon testlerinde yanıltıcı yazılım kullandığı öne sürülmesine karşın şirket, bu konudaki suçlamaları kabul etmedi. Japon Mitsubishi Motors, bazı modellerinin yakıt tasarrufu testlerinde manipülasyon yapıldığını kabul etti. Başkan Tetsuro Aikawa’nın da katıldığı basın toplantısında yapılan açıklamaya göre manipülasyon 625 bin aracı etkileyecek. Açıklamanın ardından Mitsubishi’nin hisseleri Haziran 2004’ten bu yana en yüksek düşüşü gösterdi ve yüzde 15’ten fazla değer kaybetti.
İDDİALAR ASTRA’YI DA VURDU
Opel firması da egzoz skandalıyla gündeme geldi. Opel’in bazı modellerinde egzoz testlerini hatalı gösteren bir yazılım kullandığı öne sürüldü. Zafira 1.6 dizel araçlarda egzoz emisyon değerlerini düşük gösteren bir yazılım kullanmakla suçlanan marka hakkında, daha sonraki haftalarda yeni bir iddia daha ortaya atıldı. Alman Spiegel dergisinin haberinde, Alman devlet televizyonuna (ARD) bağlı Monitor dergisi, Spiegel ve Alman Çevre Yardımı (DUH) tarafından ortaklaşa elde edilen araştırmanın, Astra modelinde de egzoz emisyonlarını hatalı gösteren bir yazılım kullanıldığına ilişkin şüpheleri doğruladığı aktarıldı.
