Türkiye foreks piyasasında 27 Mart’tan itibaren sadece 1’e 10 kaldıraç uygulanacak, 50 bin TL’lik teminat şartını karşılamayanların pozisyonları kapatılacak. Uzmanlar, 3 bin kişinin işini kaybettiği sektörde bin kişinin daha işsizler kervanına katılabileceğini belirtiyor.
GÜVEN ADALI
Büyük tartışmalara neden olan foreks piyasasında yeni dönem 27 Mart Pazartesi günü başlıyor. Pazartesi günü kaldıraçlar 1:100’den 1:10’a düşecek. 50 bin TL üstündeki hesaplara ait pozisyonlar tüm pozisyonlar içerisinde %2’lik kısma tekabül ediyor. Yani pozisyonların tamamına yakınının kaldıracı 1:10’a düşecek ve yeni bakiye eklemeyen pek çok hesap kapatılacak. 50 bin lira mevduatı olmayan da yeni foreks hesabı açamayacak. Kayıp oranlarının yüzde 85’e vardığı foreks piyasasına düzenleme gerektiği her kesimin ortak görüşü olsa da böylesine sert bir uygulamayı kimse beklemiyordu.
Düzenleme sonrasında 3 kurum kepenk kapatma kararı alırken, sektör genelinde 3 bin kişilik istihdam kaybı oluştu. 10 binden fazla yatırımcı ise çareyi başta Kıbrıs ve İngiltere olmak üzere Almanya, Bulgaristan gibi 1:100 kaldıraç imkanı tanıyan yurt dışındaki firmalarda buldu. Bu nedenle yurt dışına giden tutarın yüzlerce milyon dolar olduğu tahmin ediliyor. Gelirinin tamamına yakınını foreksten kazanan şirketlerde %70 oranında işten çıkarma yaşandığını ifade eden Kapitalfx Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, “27 Mart pozisyon kapanışlarından sonra 500 ile 1.000 kişinin daha işten çıkarılabileceğinden bahsediliyor. Kapanan kurumlar var, bunlara birkaç tane daha eklenecektir” diye konuştu.
Düzenleme sonrası sektör genelinde, ortalama ayda 4 binin üzerine çıkan yeni hesap açılışlarının 200’lere düştüğüne değinen Erkan, “En büyük aracı kurumlar günde ortalama 20 hesap açarken, rakam şu anda haftada 10-20’lere düştü. Buradaki yatırımcılar yurt dışı aracı kurumlara gittiler bile. Şu ana kadar yurt dışı aracı kurumların Türk yatırımcılara 10 bin üzeri hesap açtığı konuşuluyor” dedi. Sektörde geleceğin karamsar olduğu yorumunu yapan Erkan, sektörde işler düzelse bile yatırımcıların bir sabah uyandıklarında böyle bir durumla karşılaşmamak için Türkiye’de uzun süre işlem yapmayacağını dile getirdi. Kurumların genel olarak foreks piyasasından Viop tarafına ağırlık vermeye başladığına değinen Işıkfx Başanalisti Gizmen Nalbantlı ise şu anda Viop’taki Dolar/TL kontratının kaldıracı, foreks piyasasından daha yüksek olduğundan, yatırımcılarda tercihlerini Viop’tan yana kullanıyor” ifadelerini kullandı. Pazartesi günü kaç yatırımcı pozisyonun kapanacağı bilinmese de birçok yatırımcının tebliğden etkileneceğini vurgulayan Nalbantlı, sözlerine şöyle devam etti: “Teminatı yeterli olmayan yatırımcıların pozisyonları, 27 Mart itibariyle otomatik olarak kapanacak ve yatırımcılar paralarını kaybetmiş olacaklar.
Tebliğ’in yayınlandığı ilk günden itibaren yatırımcılar tek tek aranıp konuyla ilgili bilgilendiriliyor. Artık bazı kurumlar kaderine razı olup faaliyetlerini durdururken, bazıları Viop tarafına yönelip ayakta durmaya çalışıyor. Piyasanın tekrar cazip hale gelmesi için ise başlangıç limitinin 50 binin altına inip kaldıracın en azından 1:30 veya 1:40 seviyelerine gelmesi gerekiyor.”
BÖYLE FİNANS MERKEZİ OLUNMAZ
Genel olarak finans sektöründe yeni istihdam sahalarının oluşturulamadığını, var olanların da kaybedildiğine değinen Kapitalfx Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, sözlerine şöyle devam etti: “Bu da işsiz kalan meslektaşlarımızın yeni iş bulmasını zorlaştırıyor. Şu anda talep çok, ancak açık pozisyon sayısı çok az. Herhangi bir sebepten işten kendi isteğiyle ayrılanların da yeri doldurulmuyor ve genelde onun iş yükü de başka personellerin üzerine yıkılıyor. Bu kaybedilen istihdamın içinde çok nitelikli olan personeller de var. Ne yazık ki, piyasanın başka kollarına veya bankalara geçmeleri de çok mümkün olmuyor. Gelişmiş ülkelerin finans sektörleriyle kıyasladığımızda, Türkiye’nin bir finans merkezi olmasının sektörün şu haliyle ancak komik bir hayal olabileceğini söylemek isterim. Daha finans sektöründe nitelikli personeli istihdam edecek yer bulamıyoruz.”
ARKA YOLLAR DA KAPATILIYOR
Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, foreks piyasalarına ilişkin sınırlamalar için ihtiyaç duyulan mevzuat düzenlemelerinin yapılacağını söyledi. Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) söz konusu piyasalara ilişkin düzenlemelerinden ilkinin yürürlüğe girdiğini anımsatan Canikli, yeni düzenlemelerin de kısa sürede hayata geçirileceğini bildirdi. Canikli, foreks piyasaları konusunda, “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları eğer izin almadan yurt dışında foreks işlemi yapan alana, siteye erişiyorlarsa oraya ulaşımı engelleyeceğiz. O yetkimiz de var. Dolayısıyla Türkiye’de getirdiğimiz düzenlemenin arkasından dolanılarak baypas edilmesi anlamına gelecek bu tür erişimlere de kesinlikle müsaade etmeyeceğiz” diye konuştu.
ŞAMPİYONLAR LİGİ GİBİ
Foreks piyasalarda işlem yapmak hayli yüksek risk içerdiğine değinen Gedik Portföy Yönetim Müdürü Eral Karayazıcı, gerek bu duruma gerek konsolide zarar toplamına bakarak yeni bir düzenleme yapılmasını doğru bulduğuna değindi. “Bununla birlikte hesap alt limitinin 50 bin TL olmasının yüksek olduğu görüşündeyim. Bireyler hakim olmadıkları marketlerde düşük kapital ile işlem yaparlar. Bu normal ve doğal. Söz konusu alt limit bu imkanı ortadan kaldırıyor” ifadelerini kullanan Karayazıcı, sözlerine şöyle devam etti: “Foreks futbol örneği ile ifade etmek gerekirse şampiyonlar ligine benziyor. Yüksek risk ve getiri tercihinde bulunanlar için portföy yönetimi hizmeti bir reçete olabilir. Ancak yasal düzenleme bu alanda portföy yönetimi hizmeti sağlanmasına imkan vermiyor. Bu sorunun zaman içinde çözülebileceğini düşünüyorum.”
