Çalışan kadınların sayısı her yıl artarken, erkeklere oranla gelirlerindeki makas giderek açılıyor. TÜİK'in verilerine göre, yıllık ortalama gelirdeki artış, erkeklerin ücretlerine, kadınlara göre yüzde 20 daha fazla yansıdı. Bazı alanlarda fark iki katına kadar çıktı. Yönetici pozisyonundaki bir erkek, ortalamanın üzerinde yılda 74 bin TL kazanırken, kadınlarda bu rakam 62 bin liraya olarak gerçekleşti. Üniversite mezunu kadınlar bile erkeklerden yüzde 26 daha az kazanıyor.
Türkiye'de aynı meslek grubundaki kadın ve erkeklerin yıllık ortalama iş gelirlerindeki farklılık, cinsiyet ayrımcılığını gözler önüne serdi. Tarım sektöründe çalışan erkekler yılda 19 bin 293 lira kazanırken, kadınlarda bu rakam yarıya düşüyor. Diğer sektörlerde de ayrımcı ücretlendirme dikkat çekiyor.
ERKEKLERDE GELİR YÜZDE 20 ARTTI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye'de kişinin zamanını en çok geçirdiği işten elde ettiği geliri ifade eden yıllık ortalama esas iş geliri 2008'de 10 bin 922 lira iken bu miktar geçen yıl itibarıyla 28 bin 299 liraya çıktı. Yıllık ortalama esas iş gelirlerindeki artış 10 yılda yüzde 159 olarak gerçekleşti.
Erkeklerde yıllık ortalama iş geliri 2008'de 11 bin 542 lira iken geçen yıl itibarıyla 29 bin 742 liraya çıktı. Bu dönemde kadınların yıllık ortalama iş geliri de 8 bin 400 liradan 24 bin 3 liraya yükseldi. Buna karşın, erkeklerin yıllık ortalama esas iş gelirinin kadınlara göre yaklaşık yüzde 20 fazla olması dikkati çekti.
YÖNETİCİ POZİSYONUNDA BİLE AYRIM VAR
Türkiye'de bir yöneticinin yıllık ortalama kazancı 2017 itibarıyla 72 bin 707 lira olarak kayıtlara geçti. Erkek yönetici için bu rakam 74 bin 975 lirayı bulurken, kadın yönetici için ise 62 bin 450 lirayla erkek meslektaşlarının 12 bin 525 lira gerisinde kaldı.
Hizmet ve satış elemanı olarak çalışan erkeklerin yıllık ortalama geliri 27 bin 214 lira, kadınların geliri ise 16 bin 235 lira olarak hesaplandı. Bu meslek grubunda çalışan kadınlar, erkeklerden yıllık ortalama 11 bin lira daha az gelir elde etti.
Nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünlerinde çalışan erkekler yılda 19 bin 293 lira, kadınlar ise 10 bin 65 lira kazandı.
EĞİTİM DÜŞTÜKÇE FARK ARTIYOR
Eğitim düzeyleri açısından bakıldığında, Türkiye'de okur-yazar olmayanların yıllık ortalama geliri geçen yıl itibarıyla 11 bin 581 lira olarak kayıtlara geçti. Bu eğitim düzeyindeki erkeklerin geliri 13 bin 423 lira iken, kadınların geliri 9 bin 936 lirada kaldı. Okur-yazar olmayan erkekler, bu gruptaki kadınlara göre yüzde 26 daha fazla gelir elde etti.
Herhangi bir okul bitirmeyenlerin yıllık ortalama gelirine bakıldığında, Türkiye genelinde 15 bin 306 lira olan tutarın, erkeklerde 16 bin 792, kadınlarda 11 bin 173 lira olduğu görüldü. Bu seviyede erkekler ile kadınlar arasındaki gelir farklılığının yüzde 33,5 olduğu görüldü.
Lise altı eğitimlilerin yıllık ortalama geliri 21 bin 388 lira olarak hesaplanırken, bu eğitim düzeyinde erkekler 23 bin 49 lira, kadınlar ise 13 bin 756 lira gelir elde etti. Kadınların kazancı, erkeklerin kazancının yüzde 40,3 gerisinde kaldı.
LİSE DÜZEYİNDE FARK KAPANIYOR
Kadın ve erkekler arasında iş gelirinin birbirine en fazla yaklaştığı eğitim düzeyi "lise" oldu. Lise ve dengi okul mezunlarının 2017'de yıllık ortalama 28 bin 260 lira gelir elde ettiği belirlendi. Bu gruptaki erkekler yaptıkları işlere karşılık 29 bin 814 lira, kadınlar ise 22 bin 794 lira kazandı. Lise ve dengi okullardan mezun erkekler kadınlardan yüzde 23,5 fazla gelir sağladı.
Yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama geliri 43 bin 821 lira düzeyinde tespit edildi. Erkeklerde bu miktar 48 bin 811 liraya çıkarken, kadınlarda 35 bin 836 lirayla sınırlı kaldı. Bu eğitim düzeyinde kadınlar, erkeklerden yüzde 26,5 daha az kazanç elde etti.
'UCUZ İŞ GÜCÜ' GÖRÜLÜYORLAR
Yıllık ortalama gelirdeki artış, kadınlara daha az yansırken, TÜİK verileri kadınların ucuz iş gücü olarak görüldüğünü ortaya koyuyor. 15 ve daha yukarı yaştaki kadınların Haziran 2009'da yüzde 23,8 olan istihdam oranı, 2008'de 6,3 puanlık artışla yüzde 30,1'e ulaştı. Söz konusu dönemde iş gücüne katılma oranı 0,4 puan artarak yüzde 53,8 olarak gerçekleşti. Erkeklerde iş gücüne katılma oranı 0,4 puan artışla yüzde 73,4'e, kadınlarda ise 0,5 puanlık artışla yüzde 34,6'ya yükseldi.
KAYITDIŞI KADINLARDA DAHA FAZLA
İstihdam edilenlerin sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlılık durumlarına bakıldığında, erkeklerde yüzde 29,7 olan kayıt dışılık oranının, kadınlarda yüzde 43,4 olması dikkati çekti. İstihdam edilen toplam 9 milyon 208 bin kadının, 5 milyon 918 bini ücretli veya yevmiyeli, 2 milyon 298 bini ücretsiz aile işçisi, 95 bini işveren olarak, 898 bini ise kendi hesabına çalışanlardan oluştu.
Çalışan kadınların en fazla istihdam edildiği alan yüzde 56,2 ile hizmetler sektörü oldu. Haziranda, bu sektörde istihdam edilen kadınların sayısı 5 milyon 175 bin olarak kayıtlara geçerken, bu rakam tarımda 2 milyon 576 bin, sanayide 1 milyon 381 bin, inşaatta 77 bin olarak belirlendi.
ANKARA / AA
