Merkez’in örtülü bir şekilde faizi 375 baz puan artırmasına rağmen dolar hâlâ istenilen seviyeye inemedi. Dövizi bir yandan yerlilerin alması diğer taraftan da Merkezin hamle yapması, kurumun rezervlerini ciddi oranda eritti.
İBRAHİM KAHVECİ
Bu yılın başında 3,50 lira olan dolar, yeni yıla hızla başlamış ve 3,94 liraya kadar yükselmişti. Ardından Merkez Bankası’nın örtülü faiz artırım hamleleri başladı ve Merkez Bankası fonlama faizi yüzde 7,73’den yüzde 11,50’ye yükseldi. Merkez Bankasının örtülü şekilde faizde 375 baz puan artırımına rağmen dolarda sular durulmadı. Merkez Bankası rezervleri erimeye devam ederken, yerlilerin döviz alımları hız kesmedi. Hatta referandum sonuçlarının kesinleşmesine rağmen yerliler döviz mevduatlarını artırmayı sürdürdü. Merkez Bankası “haftalık para ve banka” verilerine göre 14 Nisan-21 Nisan tarihleri arasında bankalarda bulunan yabancı para mevduatları 2 milyar 741 milyon dolar daha artarak 189 milyar 805 milyon dolara ulaştı. Döviz alımında en dikkat çeken nokta ise “gerçek kişilerin” 997 milyon dolarlık alımları oldu. Yurt içinde yerleşik bankaların döviz alımları ise 1 milyar 456 milyon dolara ulaştı. Referandum sonrası tüzel kişilerin döviz alımları ise sadece 21 milyon dolarda kaldı. Katılım bankaları da aynı haftada 72 milyon dolar varlığı artışı ile dikkat çekiyor.
Referandum sonrası haftada borsanın rekor kırdığı görülmesine rağmen yabancıların hisse senedi sattıkları görülüyor. Referandum öncesi 07-14 Nisan tarihleri aralığında 173,3 milyon dolarlık hisse senedi alımı gerçekleştiren yabancıların, referandum sonrası haftada -111,3 milyon dolarlık hisse senedi satışı gerçekleştirdikleri görülüyor. Borsada yaşanan yükselişin etkisi ile yabancıların hisse senedi varlıkları 41 milyar 191 milyon dolardan 42 milyar 319 milyon dolara yükseldi. Hisse senedinde satış gerçekleştiren yabancılar borç senetlerinde ise alımlarını sürdürdü ve geçen hafta 40,6 milyon dolarlık DİBS alımı gerçekleştirdi. Ayrıca 8,0 milyon dolarlık özel sektör tahvillerinde alım yaptılar.
Yerli yatırımcının hızla dövize yöneldiği son aylarda Merkez Bankası brüt döviz rezervinde de hızlı bir erime göze çarpıyor. 14-21 Nisan haftasında 87,7 milyar dolardan 85,5 milyar dolara gerileyen döviz rezervi böylece bir haftada 2 milyar 181 milyon dolar azalmış oldu. Merkez Bankası döviz rezervi 06 Ocaktan bugüne de 11 milyar 395 milyon dolar gerilemiş oldu. 11 Kasım 2016’dan bu yana ise rezervlerdeki erime 20 milyar 727 milyon dolara ulaşmış oldu. Merkez Bankasının döviz rezervi Aralık 2013’de rekor kırarak 115 milyar 144 milyon dolara ulaşmıştı. O tarihten bu yana azalan rezervler son olarak geçen hafta 85 milyar 538 milyon dolara gerileyerek rekor sonrası en düşük seviyeye inmiş oldu.
YERLİLER 16,5 MİLYAR DOLAR ALDI
Yılbaşı’nda bankalardaki yabancı para mevduatı 173,3 milyar dolar düzeyindeydi. Aradan geçen 4,5 aylık süre zarfında bu mevduat 16 milyar 545 milyon dolar artarak 21 Nisan itibari ile 189,8 milyar dolara yükseldi. Bu artışta 4 milyar 124 milyon dolarlık bölüm gerçek kişilerin alımından geldi. Tüzel kişiler (şirketler) ise 5 milyar 705 milyon dolar alım yaptılar. Bankalar tarafından da 2 milyar 852 milyon dolar alım yapılırken, yurtdışı bankalar da 3 milyar 421 milyon dolar alışta bulundular. Son olarak katılım bankalarının da 470 milyon dolar alımları ile beraber yurtiçi yabancı para mevduatı 16 milyar 545 milyon dolar artış göstermiş oldu.
CUMHURBAŞKANI 150 MİLYAR DOLAR İSTİYOR
Her fırsatta Merkez Bankası döviz rezervinin yüksekliğine dikkat çeken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan en az 150 milyar dolar rezervimiz olmalı diyor. Merkez Bankasının 17,4 milyar dolarlık altın stoku ile beraber şu anda döviz rezervi 102 milyar 967 milyon dolara gerilemiş oldu. Altın ile beraber döviz rezervi en yüksek 136 milyar dolara çıkmıştı.
