Bir türlü tek haneye inmeyen, Nisan ayında yıllık yüzde 10.85 olarak açıklanan enflasyonun ardından açıklama yapan Merkez Bankası, petrol ve döviz kurlarındaki artış ile kırmızı et gibi temel tüketim ürünlerindeki yükselişlerin etkili olduğu vurgulandı.
Türkiye ekonomisi üzerindeki baskının bir türlü son bulmaması ve faizlerin yükselmesinde de en büyük neden olarak gösterilen enflasyonda beklenen iyileşme bir türlü yaşanmıyor. Hatta tek haneli enflasyon beklentisinin 2019 sonuna kaldığı dahi ifade ediliyor. Dün açıklama yapan Merkez Bankası (MB) Nisan ayında enflasyonun beklentileri aşarak, aylık yüzde 1.87 arttığı ve yıllık yüzde 10.85’e yükselmesinde, petrol fiyatları ve döviz kurlarındaki artış ile kırmızı et gibi temel tüketim ürünlerindeki yükselişlerin etkili olduğu vurgulandı. Merkez Bankası’nın dün açıklanan enflasyon verilerini temel alan ‘Aylık Fiyat Gelişmeleri’ raporunda, şöyle denildi:
Enerji fiyatları Nisan ayında yüzde 2.76 arttı.
Uluslararası petrol fiyatlarındaki artışa ve lirada gözlenen değer kaybına bağlı olarak akaryakıt ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 4.70 ve yüzde 1.12 artış kaydetti.
Buna ek olarak, elektrik fiyatları bu dönemde yüzde 2.90 yükseldi, belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatları yüzde 1.23 arttı.
Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 3.70 puan yükselerek yüzde 11.99 olarak gerçekleşti.
Bir önceki yılın ikinci çeyreğindeki düşük baz da dikkate alındığında, kısa vadede enerji enflasyonundaki yukarı yönlü seyrin devam etmesi söz konusudur.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Nisan ayında 1.56 puan azalarak yüzde 8.81 oldu.
Bu dönemde yıllık enflasyon hem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda gruplarında geriledi.
Gıda grubu yıllık enflasyonundaki düşüşte temelde taze meyve-sebze fiyatlarındaki ılımlı seyre bağlı olarak gerileyen işlenmemiş gıda fiyatları etkili olmuştur.
Öte yandan, kırmızı et fiyatlarında Ocak ayından itibaren gözlenen artış eğilimi Nisan ayında da devam etmiş (yüzde 4.33) ve ilk dört aydaki birikimli artış yüzde 12.73 seviyesine ulaşmıştır.
Yılın ilk çeyreğinde aylık bazda yüksek artışlar kaydeden işlenmiş gıda fiyatları Nisan ayında yüzde 0.58 artarak ilk çeyreğe kıyasla daha ılımlı bir seyir izlemiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13.98'e geriledi.
İşlenmiş et ürünlerinde kırmızı et fiyatlarındaki gelişmelerin etkileri izlenirken, peynir ve diğer süt ürünlerindeki artışlar ivme kaybetti.
Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu sınırlı bir düşüşle yüzde 12.41 oldu.
DAHA KAPSAMLI MÜCADELE GEREKİYOR
“Tüketici fiyatları Nisan ayında aylık %1.87 artarak piyasa beklentisi üzerindeki tahminimizi de aştı (beklentimiz %1.7, piyasanın %1.5). Böylece yıllık tüketici enflasyonu, çekirdek enflasyonda beklentilerimizin üzerindeki kötüleşmeyle %10.23’ten %10.85’e yükseldi. Son dönemde yaşanan kur geçişkenliği, yüksek seviyelerdeki enflasyon problemini güçlendirerek, daha sıkı ve kapsamlı bir politika tepkisi gerektiriyor” açıklamasını yapan BBVA ise şöyle devam etti: “Enflasyonun mevcut yüksek seviyeleri, enflasyona karşı acil ve daha kapsamlı bir strateji gerektiriyor. Politikaların çift hanedeki enflasyon sorununu çözmek üzere sıkılaştırılması ve buna öncelik verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Yılsonu enflasyon tahminimizi %10.5 olarak koruyoruz; fakat kurda devam eden oynaklığın ve genişlemeci politikaların enflasyon üzerinde yukarı yönlü risk oluşturabileceğini öngörüyoruz.”
REEL SEKTÖR ÇOK OLUMSUZ ETKİLENİYOR
Bir türlü tek haneye inmeyen enflasyon verisinin ardından konuşan Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir ise “Seçimden sonra kurlardaki baskının azalacağını, enflasyonun da olumlu istikamette gelişeceğini tahmin ediyorum” ifadelerini kullandı. Özdebir, döviz kuru ve enflasyondaki gelişmelere ilişkin de görüşlerini paylaşarak, kur hareketlerinden Türkiye’nin, özellikle de reel sektörün çok olumsuz etkilendiğini söyledi. Geçmiş dönemlerde ‘yüksek faiz düşük kur’ politikasının uygulandığını anımsatan Özdebir, ‘Neredeyse bir dolar bir lira olacaktı. O zaman da şikayet ediyorduk. Çünkü bir ülkenin parasının değerini o ülkenin verimliliğinin tayin etmesi lazım. ABD’nin verimliliğine eşit olmalıyız ki Türk Lirası dolar ile eşit değerde olabilsin” dedi. Proje bazlı teşviklerin ekonomiye olası etkileri hakkında da değerlendirmelerde bulunan Özdebir, yakın zamana kadar imalat sanayisinin hükümetin öncelikli konuları arasında yer almadığını savundu. Özdebir, “Gerek istihdam teşvikleri gerekse proje bazlı teşviklerde imalat sanayisine pozitif ayrımcılık yapılması son derece önemli ve doğru bir yol değişimidir” değerlendirmesinde bulundu.
ÜRETİCİDE DURUM İÇ AÇICI DEĞİL
Merkez Bankası üreticideki maliyet artışına ilişkin şunları söyledi: “Yurtiçi üretici fiyatları Nisan ayında yüzde 2,60 oranında arttı, yıllık enflasyon 2,09 puan yükselerek yüzde 16,37’ye ulaştı. Üretici fiyatlarında gözlenen seyirde döviz kuru gelişmeleri ile başta petrol ve metaller olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu. Bu dönemde imalat sanayi yıllık enflasyonu 2,27 puan artışla yüzde 17,04 olarak gerçekleşti. İmalat sanayi fiyatlarındaki artışın alt gruplar geneline yayıldığı izlendi. Bu doğrultuda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi de önemli ölçüde hızlandı.Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Nisan ayında fiyatlar tüm alt gruplarda güçlü artışlar kaydetti. Ara malı fiyatlarındaki artışta, demir-çelik, plastik ürünler, tekstil iplik ve elyafları, kimyasal ürünler; sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları, metal yapı ürünleri ve makineler öne çıktı. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletleri öncülüğünde yükseliş yaşadı.”
