İran’ın petrol piyasasında söz sahibi olmasını istemeyen Suudi Arabistan ve ABD’nin üretimi artırması petrol fiyatlarının 44 dolar ile son 7 ayın en düşük seviyesini görmesine neden oldu. Yaşanan gelişmeler OPEC ülkelerinin üretimi kısma kararını da etkisiz hale getiriyor.
Orta Doğu siyasetinde yaşanan gerilimler yine petrol fiyatlarını etkilemeye başladı. Katar’ın İran ile yakınlaşması nedeniyle Suudi Arabistan’ın duyduğu rahatsızlık hat safhaya çıktı. Bu nedenle Katar’a yaptırım kararı alınırken İran’ın petrol piyasasında söz sahibi olmasını istemeyen Suudi Arabistan’ın fiyatlardaki huzursuzluğun ilk nedenleri arasında gösteriliyor. Öte yandan ABD’nin elinde bulundurduğu petrol rezervi de fiyatlar üzerinde baskıya neden oluyor. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) ve OPEC üyesi olmayan ülkelerin petrol üretiminde kesintiye gitmesi sonrasında 56 dolara katar yükselen brent petrol, Orta Doğu ülkelerindeki güç savaşı nedeniyle dün sabah saatlerinde 44 dolara kadar geriledi ve son 7 ayın en düşük seviyesini gördü. ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), ülkede ticari ham petrol stoklarının geçen hafta 2,5 milyon varil (yüzde 0,5) düşüşle 509,1 milyon varile gerilediğini açıkladı. Bir önceki hafta da ham petrol stokları 1,7 milyon varil düşüş kaydetmişti. Böylece, ABD’de ticari ham petrol stokları son 11 haftanın 9’unda gerilemiş oldu. Analistler, petrol tarafında kayıpların derinleştiğini belirterek, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) hamlelerinin ardından arz endişelerinin süreceğini ve Libya’nın üretiminin rekor düzeylere ulaşmasının fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturduğunu belirtti. Öte yandan, OPEC’e dair beklentilerin bozulması fiyatları aşağı çekerken, petrolde kritik destek noktalarına yaklaşılıyor.
Geçtiğimiz gün İran Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene, petrol fiyatlarının düşme nedeni olarak ABD’nin artan petrol üretimini gösterdi. Zengene, ayrıca OPEC kararının etkilerinin uzun dönemde fiyatlara yansıyacağını aktardı.
ABD’li uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, ABD’de petrol sondaj kulesi sayısıyla arama ve üretim faaliyetlerine yapılan yatırım harcamalarının bu sene arttığına dikkat çekilirken, bu alanlardaki artışın üretim verimliliği sayesinde gerçekleştiğinin altı çizildi.
Fitch’ten yapılan açıklamada ABD’nin enerji sektöründe ekonomik faktörlerin rol oynaması beklenirken, ülkenin ham petrol üretim seviyesinin gelecek sene günlük ortalama 10 milyon varile çıkarak rekor kırmasının tahmin edildiği kaydedildi. Öte yandan analistler, Amerika Merkez Bankası’nın (FED) bilanço küçültme tartışmalarının piyasaların gündemini uzunca bir süre daha meşgul etmeye devam edeceğini ifade ederek, dün düşüş eğilimini sürdüren petrol fiyatlarının tedirginliğe neden olduğunu vurguladı.
ENERJİ HİSSELERİ SATIŞA GEÇTİ
Dünya borsaları petrol fiyatlarındaki durdurulamaz düşüşün verdiği endişe ile geriliyor. Enerji şirketlerinde ve enerji üreticisi ülkelerin piyasalarında başlayan satışlar genele yayılmaya başladı” denilen İş Yatırım’ın günlük bülteninde, şu değerlendirme yapıldı: “Petrol fiyatlarındaki gerileme cari açığımızı daraltarak ve FED'in faiz artırmaya devam etmesi ihtimalini azaltarak Türkiye gibi enerji ithal eden ve cari açığı yüksek ülkeleri destekliyor. Petrol düşmeye başladığından beri Türk lirası kırılgan beşliden güçlü beşliye terfi etti. Asya borsalarındaki olumlu seyre ve Türk lirasındaki değer kazancına paralel Borsa İstanbul'da yukarı yönlü seyrin devam etmesini bekliyoruz. Olumlu küresel konjonktür, hızlanan büyüme ve güçlenen şirket karlarıyla desteklenen Türkiye varlıklarının gelişmekte olan piyasalardan olumlu ayrışmaya devam etmesini bekliyoruz.”
‘ENFLASYON BEKLENTİLERİNİ AŞAĞI ÇEKİYOR’
Kapitalfx’in bülteninde ise petrol fiyatlarındaki düşüşe dair şu ifadeler yer aldı: “Küresel piyasalar bir kez daha petrol merkezli olarak hareket etti. Majör borsa endekslerinde petroldeki sert düşüş hareketi, enerji ve sanayi hisselerini geri çekerken teknoloji sektöründeki kazanımları da gölgeledi. Bu kapsamda ABD’de Nasdaq haricindeki endekslerin negatif bölgede kapanış gerçekleştirdiğini gördük. Haftalık stok değişimleri azalmaya işaret etse de ABD’de toplam petrol üretimi son 18 haftanın 16’sında artış gösterdi. ABD’de artan üretim bir süredir OPEC arz kesintilerinin etkisini nötrlüyor. Petrolde arz fazlası görünümünün sürmesi gelişmiş ülkelerdeki enflasyon beklentilerini aşağı çekiyor. Bir yandan risk iştahı açısından negatif, ancak nette Türkiye gibi enerjide dışa bağımlı bir ülke açısından da pozitif bir gelişme olarak değerlendirebiliriz.”
