Tüketici güven endeksi ağustos ayında temmuza göre yüzde 0,3 gerileyerek 71,1 oldu. Alt endekslerde genel ekonomiye dair umutlar yüzde 2,3 artsa da, hanenin maddi durum beklentisi sabit kaldı. İşsizlik ve tasarruf etme ihtimalinde ise kayıplar yaşandı.
EKONOMİ SERVİSİ
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,3 oranında azaldı. Temmuz ayında 71,3 olan endeks ağustos ayında 71,1 oldu. Geçtiğimiz yıl yaşanan 15 Temmuz hain darbe girişimin ardından ekonomiye duyulan güvenin göstergesi olarak ağustos ayında yaşanan yukarı yönlü tepki ile tüketici güven endeksi 67,0’dan 74,3’e çıkarak yüzde 11,1 oranında artış kaydetmişti.
Tüketici güveninin alt endekslerine bakıldığında ise sadece genel ekonomik durum beklentisindeki iyileşme dikkat çekti. Vatandaşların ekonominin iyileşeceğine dair beklentisi bir önceki aya göre yüzde 2,3 artış kaydetti. Genel ekonomik durum beklentisi endeksi temmuz ayında 95,7 iken, ağustos ayında 97,9 değerine yükseldi. Vatandaşlar, ekonominin iyileşeceğine dair olumlu düşünceler beslese de bu rakamların tabana yayılmayacağına da inanıyor. Ekonominin daha iyi olacağı görüşünü paylaşan vatandaşların, hanenin maddi durum beklentisi ise sabit kaldı. Hanenin maddi durum beklentisi endeksi ağustos ayında aynı düzeyde kalarak 91,9 olarak gerçekleşti. Bu rakam geçtiğimiz yılın aynı döneminde ise 94,2 puanda bulunuyordu. Şubat ayında başlayan istihdam seferberliği ile düşüş kaydeden işsiz sayısında da beklenti olumsuz. İşsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre %2,6 oranında azalarak ağustos ayında 72,4 oldu. Bu azalış, gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısında düşüş bekleyenlerin azalmasından kaynaklandı. İşsiz sayısının azalacağına dair beklentiler 2017’nin ilk beş ayında yükseliş trendindeyken, haziran ayı ile düşüş başladı.
Haziran’da 70,7’yi gören istihdamdaki iyileşmeye yönelik beklenti, temmuz ayında 74,4’ü görse de, ağustosta yine kayıp yaşadı. Maddi durumunda iyileşme olmayacağını düşünen vatandaşların tasarruf etme ihtimali endeksi de yüzde 4 oranında azaldı. Temmuz ayında 23,3 olan endeks, ağustos ayında 22,4 değerine düştü. Bu düşüş, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre azaldığını gösterdi.
KONUT VE OTODA BÜYÜK DÜŞÜŞ YAŞANDI
Tüketici eğilimine ilişkin soru bazında endekslerde ise konut ve otomobil satın alma ihtimalindeki büyük daralış dikkat çekici. Gelecek 12 aylık dönemde konut otomobil satın alma ihtimali yüzde 19,1’lik daralma yaşadı ve 13,1’den 10,6’ya geriledi. Konut satın alma veya inşa ettirme ihtimalinde de yüzde 20,2’lik daralma yaşandı. Temmuz ayında 10,5 olan konut satın alma endeksi yaşanan kayıpla 8,3’e geriledi. Konuttaki bu değer 2017’nin Ocak ayındaki en düşük rakam olarak kayıtlara geçti. Ekonominin gidişatına doğrudan etki eden konut satın alımlarındaki daralmanın yanı sıra konut tamiratlarında da ciddi kayıp yaşandı. Bu endekste düşüş yüzde 8’e ulaştı ve 24,7’ye gerileyerek bu yılın ocak ayından sonraki en düşük seviyesini gördü.
DAYANIKLI MALDA KAYIP VAR
Maddi durumunun iyileşmeyeceğine, işsizliğe dair beklentilerinde düşüş yaşayan vatandaşların harcama planları yaparken daha temkinli olmayı tercih ettikleri görüldü. Mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğunda da ciddi düşüş yaşandı. Bu endeks de bir ayda yüzde 8,1 gerileyerek 80,6’dan 74,1’e geriledi. Konut ve otomobil satın alma ihtimallerindeki yüzde 20’ye varan kayıplara paralel olarak gelecek üç aya ilişkin tüketici finansmanı amacıyla borç kullanma ihtimali temmuz ayında ağustosa göre yüzde 5,5 gerileyerek 33,5’tan 31,7’ye geriledi. Gelecek 12 aylık döneme ilişkin tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklentide de kayıp yaşandı. Bu kategoride yüzde 1,3 kayıp yaşandı ve 85,2’den 84,1’e düştü.
