Hong Kong-Bişkek seferini yapan kargo uçağı havalimanına metreler kala köye çakıldı, 4 mürettebat ve 33 sivil hayatını kaybetti. Korkunç kazada şu ihtimaller masada: Bölgedeki sis yoğunluğu, pilot hatası, yüklerin yerinden oynaması ve kuleyle sağlıksız irtibat.
Türk sivil havacılığının ilk jumbo jeti olan ACT Havayolları’na ait TC-MCL tescilli Boeing 747-400F tipi kargo uçağı Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te düştü, 4 Türk mürettebat ve en az 6’sı çocuk 33 kişi hayatını kaybetti. 4’ü ağır 10 kişi de yaralandı. 14 Ocak’ta İstanbul’dan Astana’ya hareket eden uçak, oradan Hong Kong’a yöneldi. Hong Kong’dan Bişkek-Manas Havalimanı’na giden uçak inmeye çalıştığı sırada radardan kayboldu. Dün sabah Türkiye saati ile 04.45’te radardan kaybolan uçağın düştüğü kısa sürede anlaşıldı. İnişe hazırlandığı esnada yere çakılan uçak, havalimanının hemen yakınında bulunan bir köye çakıldı. En az 15 ev yerle bir oldu. Uçağın düşmesinin ardından köyde yangınlar çıktı. Faciaya evlerinde yakalanan sivillerin kurtulma şansının olmadığı, çoğunun enkaz altında kalarak can verdiği belirtildi. Kazada okula giden çok sayıda çocuğun da enkazın altında kaldığı iddialar arasında. Bir görgü tanığı korkunç kazayı “Bir anda büyük bir gürültü ve sarsıntı duyduk. Hiç kimsenin kaçma şansı olmadı, sisten göz gözü görmüyordu” sözleriyle anlattı. Düşen uçağın parçalarından bir kısmı havalimanının pistine kadar ulaştı. 2008’de de bir yolcu uçağı aynı havalimanında kalkıştan kısa bir süre sonra düşmüş, 8 kişi ölmüştü.
Kaza sonrası uçağın neden düştüğü sorusuna cevap aranmaya başlandı. İlk bilgilere dayanılarak 4 ihtimalin üzerinde duruluyor. Kırgız Havacılık Otoritesi’nden alınan bilgiye göre pilotların herhangi bir acil durum bilgisi vermedikleri ancak iniş sırasında Bişkek Havalimanı’nda görüş şartlarının düşük, bölgede yoğun sis olduğu belirtildi. Hava durumu raporlarına göre bulut tavana 100 feet’e (yaklaşık 33 metre) kadar inmişti. Görüş ise 150 metreydi. AFP’nin aktardığına göre ise Kırgızistan Başbakan Yardımcısı Muhammetkali Abulgaziev “Uçak ilk bulgulara göre pilot hatasından düştü” iddiasında bulundu. Abulgaziev daha sonra da “Yalnızca uçağın gövdesine ait büyük parçalara dokunmadık. Uçağın karakutusunu bulduk” dedi. Uzmanlar, ilk gelen bilgiler doğrultusunda bildirilen bir teknik arıza olmadığına dikkat çekerek “Düşük görüş şartlarında inişe ısrar mı edildi” iddiasını ortaya attı. Anlık gelişen bir arızanın da meydana gelebileceği ifade edilirken bunun kontrol kaybına neden olup olmadığı ise araştırmalar sonrasında ortaya çıkacak. Kargo uçaklarında yaşanan bir başka sorun ise yük kayması. Gövde içine ve altına konteynerler ile sabitlenen kargo yükü, bazen yerinden çıkarak uçağın dengesini bozabiliyor. Faciayla ilgili son iddia ise mürettebatın kuleyle irtibatında yaşananması muhtemel problemler olarak değerlendiriliyor.
ISPARTA KAZASI GÜNDEMDE
Öte yandan ACT Havayolları’nın Boeing 747-400F tipi uçağın hisselerinin yüzde 49’unun Çinli HNA Group tarafından 2011 yılında satın alındığı kaydedildi. Hisselerinin yüzde 50,9’u Dağlar Çizmeci’de ve yüzde 0.9’u da diğer Türk ortaklarındaydı. Dağlar Çizmeci’nin de, 9 yıl önce düşen ve 50 yolcu ile 7 mürettebatın hayatını kaybettiği Isparta’daki Atlasjet kazası davasında ihmali olduğu için 11 yıl 8’er ay hapis cezası alan Yavuz Çizmeci’nin oğlu olması da gözleri Atlasjet kazasına çevirdi. O dönemde WorldFocus Havayolları adlı şirketin ortağı olan Yavuz Çizmeci, düşen MD83 model uçağın denetim ve bakımlarını yaptırmadığı için suçlanmıştı. Kazaya ilişkin açıklama yapan ACT, facianın 04.20’de meydana geldiğini duyurdu, hayatını kaybedenlere başsağlığı diledi.
İki pilotunun kaza alanındaki çalışmalara katıldığını belirten şirket, uçağın tüm kontrolerinin yapıldıktan sonra kalktığını, havada da aksilikle karşılaşılmadığını kaydetti. Sefer öncesi mürettebatın 69 saat boyunca Hong Kong’da dinlendiğini, 6 saatlik seferi tamamlamak için uçağı burada teslim aldıklarını ifade eden şirket, açıklamasında şunlara yer verdi: “Uçağın teknik kayıt defterinde herhangi bir arıza kaydı bulunmamaktadır. Tüm bakımları zamanında ve eksiksiz olarak yapılmıştır. Ekibimiz, tecrübeli ve uzman bir uçuş ekibidir. İlk bulgulara göre, kazanın oluşumuna teknik nedenler veya yüklemeye bağlı etkenlerin yol açmadığı anlaşılmaktadır. Tüm can ve mal kayıpları sigorta teminatı altındadır. Kaza bölgesinde oluşan tüm hasarlar ve kişisel zararlar sigorta şirketimizin sorumluluğu kapsamında olup, en kısa sürede tüm maddi zararların tazmini gerçekleştirilecektir.” Ayrıca olay sonrası Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ekiplerinin şirketin Kurtköy’deki merkezine geldiği ve burada uçak ile ekibin dosyalarına el koyduğu öne sürüldü.
ERDOĞAN’DAN TAZİYE TELEFONU
Cumhurbaşkanı Erdoğan, uçak kazası nedeniyle Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’i telefonla arayarak taziye dileklerini sundu. Cumhurbaşkanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre, Erdoğan, uçağın evlerin üzerine düşmesi sonucunda yaşanan can kayıplarından derin üzüntü duyduğunu belirtti, olayla ilgili bilgi aldı. Erdoğan Daça Suu Köyü’ndeki evlerde hasara da yol açan kazada hayatlarını kaybedenler için rahmet dileğinde bulundu. Öte yandan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Kırgızistan Dışişleri Bakanı Erlan Abdildaev’e taziyelerini iletti.
TÜRKİYE’DEN İKİ UZMAN GİDİYOR
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu’ndan iki uzman, düşen kargo uçağıyla ilgili Kırgızistan’a gitmek üzere görevlendirildi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan’ın, Kırgızistan Ulaştırma ve İletişim Bakanı Jamshit Khalilov’u arayarak konuyla ilgili bilgi aldığı ve başsağlığı mesajlarını ilettiği ve kazanın incelenmesine ilişkin her türlü desteği vereceklerini söylediği belirtildi.
KIRGIZİSTAN ULUSAL YAS ILAN ETTİ
Facia sonrası Kırgızistan’da bugün için bir günlük ulusal yas ilan edildi. Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı Almazbek Atambaev’in 17 Ocak Salı günü bir günlük yas ilan ettiği duyuruldu. Resmi ziyaret için Çin’e hareket eden Cumhurbaşkanı Atambayev, ziyaretini iptal ederek başkent Bişkek’e döndü.
İŞTE 747’LERİN SABIKALI KARNESİ
Yüksek yakıt sarfiyatı nedeniyle 747’lerin 400 modelleri yolcu taşıma operasyonundan çekiliyor. Kargoya çevrilen uçaklar, birçok havayolu tarafından da kullanılıyor. Bugüne kadar 747-400F serisinde son olay dahil 4 büyük ölümlü kaza meydana geldi. İşte o kazalar:
3 Eylül 2010: UPS’e ait 747-400F, kargo bölümünde çıkan yangın nedeniyle Dubai’ye acil iniş sırasında düştü. Kazada iki pilot hayatını kaybetti.
28 Temmuz 2011: Güney Koreli Asiana’ya ait uçak, Incheon’dan Şanghay’a uçarken meydana gelen teknik arıza nedeniyle Pasifik Okyanusu’na düştü. Kazada iki pilot öldü.
29 Nisan 2013: Amerikan National Havayolları’na ait 747-400F tipi kargo uçağı Afganistan’da Bagram Hava Üssü’nden havalandıktan kısa süre sonra düştü. Kazada kargo uçağının gövdesinde taşınan zırhlı araçların zemine tam sabitlenmediği ve kayarak uçağın dengesini bozduğu belirlendi. Uçakta bulunan 7 personel hayatını kaybetti.
2003’TE İMAL EDİLDİ
Kırgız itfaiyesi olay sonrası ormanlık alanda çıkan yangına müdahale etti. Ardından kaza noktasındaki çalışmalar başladı, inceleme için uçağın büyük parçalarına zarar verilmeden ulaşıldı. Daça Suu Köyü’ndeki faciada hayatını kaybedenlerin yakınları gözyaşları içinde çalışmaları takip etti. Ölenlerin naaşları cenaze torbalarına konularak bölgeden tahliye edildi.
AYNI FİRMANIN UÇAKLARIYLA İKİ KEZ ÖLÜMDEN DÖNMÜŞTÜ
Kargo uçağındaki 4 Türk mürettebattan kurtulan olmadı. Kaptan pilot Emekli Yarbay İbrahim Gürcan Dirancı’nın ACT firmasına ait uçaklarla iki kez ölümden döndüğü öğrenildi. Dirancı ilk kazada uçağın gövdesi üzerine inmiş, diğerinde ise motorun patlayarak durmasıyla acil iniş yapmıştı.
Kırgızistan’daki faicada uçağın 4 Türk mürettebatı da hayatını kaybetti. Kaptan Pilot İbrahim Gürcan Dirancı, İkinci Pilot Kazım Öndül ile Yükleme Uzmanları Melih Aslan ile İhsan Koca yaşamını yitirdi. Bişkek’te düşen uçağın kaptan pilotu, Emekli Hava Pilot Kurmay Yarbay İbrahim Gürcan Dirancı (47) Hava Kuvvetleri’nden ayrıldıktan sonra MNG Havayolları’nda göreve başladı, ardından buradan kaptan pilot yapılmadığı için istifa etti. Dirancı, daha sonra ACT’ye geçti. İkinci pilotluğu döneminde Dirancı Afganistan’da iki büyük tehlike atlattı.
Afganistan’da Bagram Hava Üssü’ne kargo taşıyan uçak, 1 Mart 2010’da sol ana iniş takımının katlanması nedeniyle gövde üzerine indi. Kazada kullanılamaz hale gelen ACT Havayolları’na ait A300B4 tipi uçağın ikinci pilotu İbrahim Gürcan Dirancı’ydı. Dört yıl sonra açıklanan kaza raporunda sol ana iniş takımında korozyon oluştuğunun tespit edildiği ancak yetersiz bakım uygulaması yapıldığı belirlendi. Dirancı’nın görev yaptığı bir başka ACT uçağının ise Afganistan’da havada motorunun patlama sesi ile durduğu ve acil iniş yaptığı öğrenildi. TSK’da 1. Filo’da görev alan evli ve bir çocuk babası Dirancı’nın vefat haberiyle Bursa’ya ateş düştü. Dirancı’nın 79 yaşındaki şeker hastası babasına oğlunun vefat ettiği önce söylenmedi, daha sonra yaşlı adama kazanın meydana geldiğini ve oğlunun yaralı olduğu iletildi.
Uçağın ikinci pilot koltuğunda ise Emekli Hava Pilot Tuğgeneral Kazım Öndül oturuyordu. Öndül, albay rütbesindeyken Afganistan’da Kabil’de görev yapmıştı. ABD eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın Afganistan ziyaretinde kendisini Öndül karşılamıştı. Clinton düzenlediği basın toplantısında Öndül’e teşekkür etmişti. İddialara göre Öndül’ün de aralarında bulunduğu 7 kişilik pilot ekibi hiç havayolu tecrübesi olmamasına rağmen alınıp 747 Jumbo Jet’te ikinci pilot olarak uçmaya başlamıştı. Öndül, 2007-2008 uçuş eğitim yılı için Akıncı’daki 4. Ana Jet Üs Komutanlığı’nda düzenlenen törende de dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ’dan ödül almıştı. Bir ay sonra görevini bırakmayı düşünen yükleme uzmanı Melih Aslan ise Muğla’da yaşıyordu. Kaza sonrası esnaf arkadaşı Yiğit Dören, Facebook’taki hesabında “Arkadaşım Melih Aslan’ın vefat haberini biraz önce almış bulunmaktayım. Çok iyi bir insan ve çok iyi bir arkadaşı kaybettik. Çok üzgünüm çok” paylaşımında bulundu. -DHA
