Sofraların vazgeçilmezi balığı artık Karadeniz’den güvenle yiyebilirsiniz. Zira Karadeniz’deki radyoaktif kirliliğin zararsız düzeyde olduğu belirlendi. Ancak okyanuslar araç lastiklerinin tehdidi altında.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Fen Fakültesi Fizik Bölümü tarafından, TÜBİTAK desteği ile 3 yıl süren araştırma sonucunda elde edilen veriler, Karadeniz’deki midye ve salyangoz gibi canlılarda tespit edilen radyoaktif kirliliğin, insan sağlığını olumsuz etkilemeyecek düzeyde olduğunu ortaya koydu. KTÜ Fen Fakültesi Fizik Bölümü Atom ve Molekül Fiziği Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Uğur Çevik, araştırmacıların Artvin’in Hopa ilçesinden başlayarak Ordu sınırına kadar denizde 16 noktadan aldıkları örnekler üzerinde çalıştığını ifade etti. İnsan sağlığı için yıllık etkin doz değeri (mSv) sınırına göre, radyasyonda 5 mSv’nin kanserojen riskinin başladığı değer olarak kabul edildiğini aktaran Çevik Çernobil’den sonra doğada varlığı tespit edilen Sezyum-137 radyoizotopunu belirlemeye özen gösterdiklerini belirtti. Çevik, “Yaptığımız ölçümler, Sezyum-137 radyoizotopunun varlığını bize gösterdi fakat bu varlık insan sağlığını tehlikeye sokacak oranda değil. Çernobil’den en çok etkilenen su havzası Karadeniz olarak düşünülse de gördük ki artık etkisini kaybetmeye başlamış” dedi. Radyoaktif kirlilik ve ağır metal birikiminden en çok midyelerin etkilendiğini belirten Çevik, “Böylece, radyoaktif kirlilikleri daha az toplayan canlıları, temize çıkarmış oluyoruz çünkü eğer midyede bu kadar varsa, mezgit, istavrit gibi türler bundan daha az etkilenmiş oluyor. Dolayısıyla halkımız, bunları güvenle tüketebilir” diye konuştu.
Öte yandan Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN), araç lastiklerinin ‘plastik çorbasına’ dönüşerek okyanusları kirlettiği uyarısında bulundu. Lastikler ve tekstil ürünlerindeki aşınmadan kaynaklanan mikroplastiklerin bazı bölgelerde daha büyük plastik atıklardan fazla deniz kirliliğine yol açtığı belirlendi.
Okyanuslara giren 9,5 milyon ton dolayındaki plastiğin ne ölçüde mikroplastiklerden kaynaklandığını ölçmek isteyen kuruluş yedi bölgeden alınan verileri değerlendirdi. Yüzde 15 ila 31’in mikroplastiklerden kaynaklandığı ve bunların üçte ikisinin sentetik tekstil ürünleri yıkanırken, araç lastikleri de araç sürülürken yaşanan aşınmadan geldiği belirlendi. Uzmanlar bu durumun “okyanuslardaki yaşam çeşitliliği ve insan sağlığı üzerinde feci sonuçlar” doğurabileceğini söyledi.
