Wikipedia neden kapandı? Sabah saatleri itibariyle, dünyanın en büyük bilgi ansiklopedisi Wikipedia'ya Türkiye'den erişim engellendiği görüldü. Peki Wikipedia ne zaman erişime açılacak? Kullanıcılar merakla bu soruların cevabını arıyor. Site mahkeme kararı ile mi kapatıldı? BTK ne açıklama yaptı? Ayrıntılar haberimizde.
Wikipedia erişime kapatıldı. Sabah saat 08:00 itibariyle bilgi ansiklopedisi Wikipedia sitesine girmek isteyenlerin işlemi başarısız oldu. Herkesin katkıda bulunabildiği açık ansiklopedi Wikipedia’nın tüm dillerdeki versiyonlarına Türkiye’de sabah 8.00’den beri erişilemiyor. E-Devlet portalından sorgulama yapıldığında, “Sorguladığınız web adresine, an itibari ile mahkeme kararıyla konulmuş bir erişim engeli bulunmamaktadır” deniliyor.
BTK'NIN İDARİ TEDBİR
BTK’nın “Site Bilgileri Sorgu Sayfası” üzerinden sorgulandığında ise siteye mahkeme kararı olmaksızın “idari tedbir” uygulandığını ortaya koyan şu açıklama çıkıyor:
“5651 sayılı Kanun uyarınca yapılan teknik inceleme ve hukuki değerlendirme sonucunda bu İnternet sitesi (wikipedia.org) hakkındaki Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 'nın 29/04/2017 tarih ve 490.05.01.2017.-182198 sayılı kararına istinaden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından İDARİ TEDBİR uygulanmaktadır. (After technical analysis and legal consideration based on the Law Nr. 5651, ADMINISTRATION MEASURE has been taken for this website (wikipedia.org) according to Decision Nr. 490.05.01.2017.-182198 dated 29/04/2017 implemented by Information and Communication Technologies Authority.)”
Sosyal medyada büyük yankı yaratan engelleme kararının nedeni tartışılıyor. İdari tedbir uygulandığını belirten BTK mesajında herhangi bir neden belirtilmiyor.
NEDENİ BELLİ OLDU
Kişilerin katkısıyla olarak oluşturulan özgür ansiklopedi motto'suna sahip Wikipedia'ya Türkiye'den erişim bugün itibariyle engellendi. Yasağın sebebine ilişkin bir açıklama yapılmazken kullanılcar wikipedia.org'a giriş yapamıyor. Erişim engeli sitenin Türkçe kısmını kapsamakla kalmayıp bütün diller için uygulanıyor.
YASAĞIN NEDENİ: TERÖR İÇERİKLERİ
Konuya ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı. NTV haberin ulaştığı bilgilere göre siteye erişim teröre destek veren içerikler nedeniyle erişim engeli uygulandı. Ayrıca sitede bulunan Türkiye'yi DAEŞ terör örgütüyle aynı zeminde gösteren içeriklerin kaldırılmaması aksine Wikipedia tarafından koruma altına alınması nedeniyle erişim engeli geldi. Türkiye'nin Wikipedia'dan dört talepte bulunduğu ancak Amerika merkezli kuruluşun bunlara yanıt vermediği belirtildi. Türkiye, Wikipedia'dan ülke içerisinde temsilcilik açması, uluslararası hukuka uygun davranması, mahkeme kararlarını uygulamaları ve Türkiye'ye yapılan karartma operasyonlarının bir parçası olmamasını talep etti. Dört talebin yerine getirilmesi ve içeriklerin kaldırılması durumunda sitenin yeniden erişime açılacağı belirtildi.
WİKİPEDİA NEDİR? ÖZELLİKLERİ NELER?
Vikipedi, kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanan, özgür, bağımsız, ücretsiz bir İnternet ansiklopedisi. Wiki teknolojisi kullanılarak hazırlanmaktadır. Sürekli değişiklikler yapıldığı için hiçbir zaman tamamlanmayacaktır.
Berlin'de Quadriga, Bir aydınlanma misyonu ödülünü alırken.]] Kurucularından Jimmy Wales Vikipedi'yi, "Dünya üzerindeki her insana kendi dillerinde, en üst kalitede bedava bir ansiklopedi yaratma ve dağıtma emeği" olarak tanımlamaktadır.
Vikipedi sözcüğü, viki ve pedi kelimelerinin birleşiminden oluşur. Viki, Hawaii dilindeki "wiki wiki" (hızlı veya bilgi amaçlı) sözcüğünden türetilmiştir. Pedi ise, Antik Yunan Medeniyeti'nde "kapsamlı kültürel eğitim sistemi" anlamına gelen paideia kelimesinden gelmektedir Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 220, "paideia".
Yaklaşık olarak şu an İngilizce Vikipedi'de 2, 6 milyon madde, Almanca Vikipedi'de 800 bin civarında madde ve Türkçe Vikipedi'de tam olarak } madde bulunmaktadır. 250 dilde oluşturulan Vikipedi'nin 24 tanesinde 50.000'den fazla madde vardır. Almanca Vikipedi'nin DVD sürümü de dağıtılmakta ve İngilizce versiyonu ve yazılı versiyonunun da sunulması üzerine teklifler bulunmaktadır. Vikipedi dünyanın en popüler web sitelerinden biri durumuna gelmiştir ve Alexa'ya göre dünyanın en fazla ziyaret edilen 9'uncu web sitesidir. Birçok sayfası, diğer siteler tarafından izinli veya izinsiz olarak kullanılmaktadır.
BİLGİLERİN GÜVENİRLİLİĞİ
Vikipedi'nin güvenilebilirliği ve doğruluğu üzerine tartışmalar mevcuttur ve site yoğun olarak vandalizme maruz kalmaktadır. Maddelerin eşit olmayan kalitesi, değişikliklerin takipsizliği, sistem hataları ve bilgilerin doğruluğu üzerine tartışmalar halen devam etmektedir. Verilen bilgiler bazen onaylanmamış ve sorgulanabilir olabilir, kaynakları eksik olabilir. Ancak 2005'te yapılan bir araştırmada, İngilizce Vikipedi'deki "doğal bilgiler üzerine" girdilerin doğruluğu Britannica Ansiklopedisi ile aynı seviyede bulunmuştur. Encyclopædia Britannica Inc. ise araştırmalarının ödül kazanmış ünlü akademisyenler tarafından hazırlandığını belirterek araştırmayı yanlış bulmuştur.
VİKİPEDİ'NİN ÖZELLİKLERİ NELER?
Vikipedi, gönüllülerin ortaklaşa çabası doğrultusunda ve hemen hemen herkesin web sitesine ulaşıp değiştirmesiyle yazılmaktadır. Vikipedi'ye bilgi girişi yapabilmek için üye olmak zorunluluğu yoktur. Ancak üye olmanın, yapılan değişikliklerin kaydını tutabilmek gibi avantajları vardır.
Vikipedi'nin ana sunucuları ABD'nin Florida Eyaleti'ndeki Tampa kentinde, diğer başlıca sunucuları ise Hollanda'nın Amsterdam, Fransa'nın Paris ve Güney Kore'nin Seul kentinde bulunmaktadır.
Vikipedi, "wiki" isimli bir program kullanmaktadır. Bunun sayesinde içeriği birçok kişi tarafından kolayca yazılabilmektedir. Ziyaretçiler içeriğe eklemede, değiştirmede ve çıkarmada bulunarak ansiklopediyi kurmaya yardımcı olurlar. Bu katılımlar bir kullanıcı hesabı sahibi olmadan da yapılabilmektedir. Bu sayede birçok kişinin yeni bir bilgi olur olmaz bunu maddeye ekleyebilir, ancak bu vandalizme ve içerikle uyuşmamaya da sebebiyet verebilir.
Diğer İnternet ansiklopedi projelerinin çoğu üyelik gerektirir ve yalnızca uzmanların yazılarına izin vermektedir: Stanford Encyclopedia of Philosophy, Nupedia, h2g2 ve Everything2 vb. gibi. Bazı ansiklopediler de Vikipedi gibi wiki kullanmaktadır. Diğer ansiklopedilerden farklı olarak, Vikipedi GNU Özgür Belgeleme Lisansı (GÖBL) kullanmaktadır.
Vikipedi'ye yazılan bilgilerin uygunluğu konusunda bazı kurallar mevcuttur. Bilgiler tartışılır, değerlendirilir ve içeriğe eklenmesi, değiştirilmesi veya kardeş bir projeye transfer olması üzerine kararlar alınır. Vikipedi'nin ana kurallarından biri maddelerin tarafsız bir şekilde, kaynaklarıyla birlikte, olumlu ya da olumsuz tüm yönleriyle sunulması gerektiğidir. Vikipedi, maddeleri tamamen objektif ve doğru bir şekilde sunmaya ve her türlü bakış açısını yansıtmaya çalışır. Maddeler kullanıcıların kolaylıkla anlayabileceği bir sunuş kısmının (giriş) ardından ayrıntıya girerek, 2006 yılı itibariyle doğrulanabilecek referanslarla sunulmalıdır.
Wikipedia neden kapandı? Sabah saatleri itibariyle, dünyanın en büyük bilgi ansiklopedisi Wikipedia'ya Türkiye'den erişim engellendiği görüldü. Peki Wikipedia ne zaman erişime açılacak? Kullanıcılar merakla bu soruların cevabını arıyor. Site mahkeme kararı ile mi kapatıldı? BTK ne açıklama yaptı? Ayrıntılar haberimizde.
