İstanbul Şehir Tiyatroları’nda sezonun en yeni ve iddialı oyunu ‘Macbeth’ başladı. Sadece sekiz kişinin rol aldığı kuklaları ve dekoruyla dikkat çeken 95 dakikalık oyunda ‘Macbeth’i canlandıran Kubilay Penbeklioğlu ile konuştuk.
KARAR RÖPORTAJ / IŞIL ÇALIŞKAN
Toplam sekiz oyuncu, birkaç kukla, etkileyici bir dekor, konunun iniş ve çıkışlarına uygun müzik, etkileyici tiratlar... Dünyanın hemen her yerinde binlerce kez sahnelenen İngiliz yazar William Shakespeare’in ‘Macbeth’ adlı oyunu bu kez farklı bir yorumla sahnede. “İyi kötüdür kötü de iyi” temasının vurgulandığı, kral olacağı kehanetini duyduktan sonra içindeki kötü duygular hareket geçen Macbeth’in içsel çatışmasını anlatan oyunun yönetmeni Ulviye Karaca. Karaca’nın yorumunu çok farklı bulacaksınız: Sadece ‘Macbeth’, ‘Lady Macbeth’, ‘Duncan’, ‘Banquo’, üç cadı ve haberci karakterlerine yer verilen oyunda karakterler kötü tutkularının esiri olduğunda kuklalar devreye giriyor. ‘Macbeth’i canlandıran 20 yıllık tiyatro oyuncusu Kubilay Penbeklioğlu ile konuştuk.
Shakespeare’in ‘İyi kötüdür kötü de iyi’ cümlesi size ifade ediyor?
Her insanın içinde bütün duygular barınır. Önemli olan bu duyguların hangi şartlarda ne zaman ortaya çıktığıdır. Kötü duygularımız da var, bastırılmıştır. Yaşadığımız toplumda insanca ve doğru yaşayabilmek için bu duyguları kontrol etmek zorundayız. Ne zaman ki o duygular bir şekilde harekete geçerse kuklamız olan o duygu bizi idare etmeye başalar ve biz onu idare etmeye başlarız.
Sizin yer aldığınız ‘Macbeth’te farklı olan nedir?
Shakespeare bu oyunu yazarken İngiltere’de Banquo hükümdarlığı sürüyor. Banquo’nun oğulları kral. Ve Shakespeare’in işini yapabilmesi için biraz onların hoşuna giden türden yazması gerekiyor. Macbeth İngiltere’de krallığı iyi olan bir hükümdar. Fakat Banquo’yu öne çıkarmak ve onu iyi göstermek için bir şekilde Macbeth’i ihtirasın ve tutkuların simgesi olarak gösteriyor. Banquo’yu iyi gösterip Macbeth ile çatıştırıyor. Klasik eserlerde bunlar çok uzun ve ağdalı anlatılır. Oysa Shakespeare’in asıl anlatmak istediği ‘Tutkularınızın esiri olursanız kendi kanınızda boğulursunuz’ temasından öteye gitmiyor. Tabii ki şiirselliği ve Shakespeare’in dilini seviyorum. Ama bu demek değildir ki İngiltere’nin tarihinin anlatıldığı bir oyunu üç buçuk saat sıkılmadan izleyeyim. O anlamda bizim oyun, bir saat 15 dakikaya indirgenmiş ve sadece özü kalmış bir Macbeth. Bu anlamda sürrealist ve deneysel bir çalışmayla sunuluyor. 8 kişilik bir kadroyla çalışıyoruz. İnsanlar gelirken ‘Vay canına 8 kişiyle de Macbeth’in teması anlaşılır bir şekilde ortaya çıkıyormuş’ diyorlar.
Kubilay Penbeklioğlu
Sekiz kişi oynamanın avantaj ve dezavantajları neler?
Kuliste daha rahat hareket ediyoruz avantajı bu (gülüyor). Şaka bir yana, kalabalık olmuş az olmuş, bizim için önemli değil. Önemli olan varılmak istenen noktaya en kolay, en hızlı nasıl varırız. Olayın özünü Shakespeare’in şiirselliğinden gram ödün vermeden, aksine Shakespeare’in dilinin şiirselliğine görsel ve müzik anlamında da bir şeyler katarak veriyoruz. Bizim finalimiz de farklı. Bizi eleştirenler genelde tiyatro sanatçıları oldu. Onlar da ‘Neden çok kısılmış?’ dediler. Ama sıfır seyirciden gelen dönüş ‘Shakespeare’in bu kadar anlaşılır olduğunu bilmiyorduk’ yönünde. Bu da bizim hoşumuza gidiyor.
Kukla ile oynamanın zorlukları neler?
Yönetmenimiz, doktorasını Polonya’da kukla tiyatrosu üzerine yaptı. Oyundaki kuklaları kendisi hazırladı. Kuklaları kontrol etmek, onları konuşturmak çok zordu. Neredeyse aynı kilolardayız. Kontrol etmenin zorluğunu yaşadık. Bir kuklayla bu kadar iyi dertleşeceğimi düşünmemiştim. Bu da beni sahnede teşvik ediyor.
OYUNCULUĞU GÖSTERMEYE ELVERİŞLİ BİR ROL
Macbeth’i canlandırmanın ayrıcalığı nedir?
Macbeth her erkek aktörün oynamak isteyeceği bir rol. Çünkü oyunculuğu göstermeye çok elverişli olduğunu düşünüyorum. Duygu değişimi ve gelgitleri çok fazla, bunu doğru vermek için iyi olmak gerekiyor. Düşünebiliyor musunuz? İçinizde bir canavar harekete geçti, sizi yenmeye çalışıyor ve siz onunla savaşıyorsunuz. Duygularınızla, vicdanınızla yüz yüze geliyorsunuz. Bir yandan eşiniz de sizi değiştirmeye çalışıyor. Savaşı kaybediyorsunuz. Savaşı kaybetmek ölmek demek. Çok güzel bir final lafı var, ‘Ölmemiz gerek, rahat etmek için öldürdüklerimizin yerine’ diye.
Daha önce Shakespeare’in bir eserinde oynadınız mı?
Şu anda repertuarda olan ‘12. Gece’de de rol alıyorum. O oyunda Shakespeare’in eserlerinin en komik adamı Sir Toby Belch’i canlandırıyorum. Orada komedi, burada dram. Yelpazemde her tür var. Bu da bana mutluluk veriyor.
