Türk toplumunun genetik yapısı araştırılacak. Hastalıkların nedenlerinin saptanarak tedavi imkânlarının geliştirilmesi amacıyla üç yılda 100 bin genom taranacak. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı’ndan Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur, bu sayede nadir hastalıkların anlaşılacağını, uzun ve sağlıklı ömrün sır olmayacağını söyledi.
Hastalıklara çare bulmak, nadir türdeki rahatsızlıkların da ortaya çıkarılması için 100 bin genom inceleme altına alınacak. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) tarafından yürütülen Türkiye Genom Projesi ile ilk etapta bin 500, üç yılda da 100 bin genom tamamen okunacak, analizleri yapılıp sonuçları raporlanacak. TÜSEB Başkanı Prof. Dr. Keleştemur “Bir yandan normal genetik yapımızı ortaya çıkartırken bir yandan da kanser, kronik beyin hastalıkları gibi rahatsızlıkların veya çok uzun yaşayan insanların neden uzun yaşadıklarının nedenlerini anlayabilmek için Türkiye Genom Projesi’ni planladık” diye konuştu. Keleştemur, insan genomunun, tarihteki en büyük bilimsel gelişmelerden, bilimsel buluşlardan birisi olduğunu belirterek, bununla insan geninin haritasının çıkarıldığını ve sağlık biliminde yeni bir çağ açıldığını söyledi. İnsan genomunun bilinmesinin, hastalıkların önlenmesi ve yeni tedavi metotlarının uygulanabilmesi açısından önemli olduğunu ifade eden Keleştemur, bu projeyle hastalıklara yol açan genetik anomalilerin daha iyi anlaşılabildiğini kaydetti.
Türk toplumunun normal genetik yapısının bilinmediğine dikkati çeken Keleştemur, şöyle devam etti: “Dolayısıyla öncelikle bizim toplumumuzun genetik yapısının anlaşılması lazım ki neyin anormal, neyin normal olduğunu bilebilelim. Bu normal popülasyon genetiği dediğimiz genetik araştırmanın yanında ayrıca farklı hastalık gruplarında da genetik çalışmalar bu hastalıkların genetik sebeplerinin açığa çıkarılması bakımından önem taşımakta. O nedenle bir yandan normal genetik yapımızı ortaya çıkartırken, bir yandan da kanser gibi kronik beyin hastalıkları gibi veya çok uzun yaşayan insanlar neden bu kadar uzun yaşıyorlar onların sebeplerini anlayabilmek için Türkiye Genom Projesi’ni planladık.” Projenin başladığını, bu yılın sonuna kadar bin 500 genomun taraması, varyasyon analizleri ve raporlanmasının biteceğini bildiren Keleştemur, “Bu hızlı bir şekilde devam edip, giderek sayı artıp üç yıl içerisinde 100 bin genomu tamamen okuyup, analizlerini yapıp sonuçlarını raporlamayı düşünüyoruz. Bir aksilik olmazsa üç yıl içerisinde bu projeyi bitirmek niyetindeyiz” sözlerini kaydetti.
HASTALAR İÇİN DOĞRU İLAÇLAR BELİRLENECEK
TÜSEB Başkanı Prof. Dr. Keleştemur, bu proje kapsamında yeni tedavi, tanı metotlarının ortaya çıkacağını vurgulayarak, hastalıklardan korunmada da Türkiye Genom Projesi’nin büyük faydasının olacağını ifade etti. Projenin önemine değinen Keleştemur, doğru ilacın doğru hastada doğru zamanda kullanılması için de çalışmanın gerekli olduğunu belirtti. Çalışmalar sonucunda genetik danışmanlıklar verilebileceğinin altını çizen Keleştemur, nadir hastalıkların anlaşılabilmesi açısından da projenin önemli olduğunu vurguladı.
GENETİK YAPININ TAMAMI
Bir canlının genetik yönergelerinin tümüne ‘genom’ adı verilir. Canlıları oluşturan milyarlarca hücrenin içindeki genetik program o canlının genomunu oluşturur. Ayrıca bir kalıtım birimi olan genom, dünya üzerindeki herhangi bir organizmanın aktarım yapısında yer alan genetik şifrelerin tamamıdır.
