Yale Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre insanlar açken yağ ve karbonhidrat içeren besinleri tercih ediyor. Bunları seçerken beynin ‘ödül’ bölgesi aktif hale geliyor. Bu durumun daha fazla yemeye yol açtığını belirten uzman diyetisyen Sanem Avcı Yıldız, porsiyon büyüklüğü ve gıdaların içeriğine dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
ABD’deki Yale Üniversitesi’nde yürütülen bir araştırmaya göre, aç olan kişilerin hem yağ hem karbonhidrat içeren besinleri vücuda daha çok enerji verdiği için tercih ettiği ve insanlarda daha fazla yeme isteği oluşturduğu tespit edildi. Araştırmada 206 kişiye 10 doların altındaki 39 yiyecek sunuldu ve birini seçmeleri istendi. Bu sırada aç olan katılımcıların beyin taramalarına bakıldı ve menüden daha çok yağ ve karbonhidratın bir arada olduğu yiyecekleri seçtiği görüldü. Ayrıca bu yiyecekleri tercih ederken beynin ‘ödül’ bölgelerinin aktif hale geldiği ortaya çıktı. Çalışmanın sonuçlarını değerlendiren uzman diyetisyen Sanem Avcı Yıldız “Yağ ve karbonhidrat bize enerji veriyor, doğru ama insanlar bunu keyif aldıkları için tercih ediyorlarsa bunu ne sıklıkta tükettikleri önemli” dedi.
Araştırmadaki insanların enerji verdiği için bu ürünleri seçmesini doğru bulduğunu ifade eden Yıldız, şöyle devam etti: “Yağ ve karbonhidrat bize enerji veriyor. Bir gram karbonhidrattan 4 kalori enerji alırken, bir gram yağdan 9 kalori enerji sağlıyoruz. Aslında tercih sebebi olarak evet enerji verdiği için tercih etmeleri doğru. Ama tabii şöyle bir şey de var, keyif aldığımız için de bu yiyecekleri tercih ediyoruz. Bir diyet yemek dediğimizde genellikle herkesin algıladığı yağsız, tuzsuz, şeker içermeyen ve lezzetsiz yiyecekler olarak algılanır. Çünkü karbonhidratlı yiyecekler bizim beynimizde mutluluk hormonu salgıladığımız reseptörleri de canlandırıyor. Ama keyif aldıkları için tercih ediyorlarsa bunu ne sıklıkta tükettikleri de önemli. Haftada bir gün yaptığımız bir tercih kilo ve sağlık açısından bizi çok olumsuz etkilemez.”
Karbonhidratlı yiyeceklerin ana besin öğelerinden biri olduğunu vurgulayan Yıldız “Beslenme piramidinin en alt kısmında karbonhidratlı yiyecekler vardır. Zaten normal beslenmemizin de yüzde ellisini karbonhidratlı yiyeceklerden karşılamalıyız. Bu yiyecekleri tercih ederken bizim hatamız şu, basit karbonhidratı sevdiğimiz için genellikle onları seçiyoruz. Yani şeker içeren veya nişastalı, unlu ürünleri tercih ediyoruz. Tabii burada ‘un zararlıdır’ gibi bir düşünce sakın oluşmasın. Çünkü biz tam tahıllı yani işlenmemiş karbonhidratın beslenmemizde zaten olması gerektiğini söylüyoruz. Tam tahıllı, çavdarlı veya yulaflı bir ekmeğin sabah kahvaltısında ve diğer öğünlerde ihtiyaca yönelik olarak 1-3 dilim arasında ve kepekli makarna, bulgur tarzındaki besinlerin muhakkak tüketilmesini istiyoruz. Çünkü biz enerji ihtiyacı karbonhidratlardan karşılanır. Ve beynimizin çalışması için de glikoza ihtiyacımız var. Yani enerji olamadan beynimizin de rahat çalışması mümkün değil. Karbonhidrat olmalı ama tercih ederken düşük glisemik indekste olan yiyecekleri tercih etmeliyiz” diye konuştu.
Yıldız bu ürünlerin ucuza satılmasının daha çok tercih edilmesini de etkilediğini belirterek, şunları söyledi: “Marketlerden 3 liraya koca bir paket ürünü satın alınabiliyor. Ayaküstü atıştırmanın gerektiği bir durum varsa çalışan kişilerde özellikle; bir yere gideceksiniz kahvaltı yapmanız lazım; tost isteseniz 10 dakika bekleyeceksiniz ama bir paket bisküvi almış olsanız daha hızlı ve daha ucuza mal etme şansınız var. Çünkü bir tost şu an için en uygun olabilecek yerde bile 5 liraya satılıyordur. Ama bir bisküviyi 1 liraya alma şansımız var. Aynı şekilde fastfood tarzı yiyecekler de hem hızlı hem de ucuz olduğu için tercih sebebi olabiliyor kesinlikle.”
ÖDÜLLENDİRME ARACI OLMASIN
Ailelerin de çocuklarına bu fastfood tarzı ürünleri bir ‘ödül’ olarak sunmasını değiştirmesi gerektiğini ifade eden uzman diyetisyen Sanem Avcı Yıldız “Karne günü fastfood tarzı bir yiyecek verildiğinde çocuğun algısında ‘Benim karnem iyi gelirse ya da ben şu davranışı uygun şekilde yaparsam ailem beni bununla ödüllendirecek’ düşüncesi oluşuyor. Ve bu sefer karbonhidratlı ve yağlı yiyecekler ödül gibi oluyor. Zaten karbonhidrat tadını biz bebeklikte öğreniyoruz. Anne sütü ilk tattığımız besindir ve içerisinde şeker var. O nedenle bildiğimiz bir tat, bizim için zaten keyifli geldiğinden dolayı yaptığımız her davranışta da kendimizi ödüllendirmek için bize keyifli gelen bir şeyi tercih ediyoruz. Ama ailelerin çocuklarına ödül gibi değil de ‘Normal beslenmenin içerisinde aslına bu var evet, yiyebiliriz ama bu senin için bir ödül değil. Bunun haftanın bir günü ya da 15 günde bir yiyebiliriz’ tarzında söylemeleri çok daha uygun olacaktır” diye konuştu.
