Anlaşılan bazı şeyleri tekrar tekrar anlatmakta büyük yarar var. Çünkü anayasa değişikliği paketi hakkında daha işin başından beri dolaşıma sokulan yalanların, yanıltıcı yorumların aynı hızda dillendirildiğini görüyoruz. Değişiklik paketinin maddeleri ortada. Bunları, maddelerin eski haliyle karşılaştırma imkanı da var. Ama bilerek çarpıtılmış kimi konular ısrarla dolaşımda tutuluyor. Özellikle de ana muhalefet partisi tarafından. 21 Ocak’ta paketin 11. maddesindeki ‘karşılıklı ve birlikte erken seçim yetkisi’nden söz ederken şöyle yazmışım: “Kimi muhalif milletvekilleri, gazete ve TV’deki siyaset yorumcuları bunu öyle sunuyor ki Cumhurbaşkanı aklına estiğinde Meclis’i feshedecek, bunu keyfi bir yetki olarak kullanacak. Derslerine iyi çalışmamışlar anlaşılan, metni iyi okumamışlar.” Aradan 2 ay geçmiş, bugün de öyleler. Yazının devamında maddenin içeriğini, ne anlama geldiğini anlatmışım. Birazdan yine anlatacağım.
***
Gelin, bunun öncesinde, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu 19 Mart Pazar günü ne demiş ona bakalım (Aynı şeyleri bu yazıyı yazmakta olduğum pazartesi günü ve sizin bu yazıyı okuduğunuz salı günü de söylemeyi sürdürecek elbet): “Siz Meclisi fesih yetkisi veriyorsunuz. Bir kişiye Meclisi fesih yetkisi veririm diyorsanız evet oyu vereceksiniz. ‘Olmaz böyle bir rezalet, bir kişi parlamentoyu feshedemez’ diyorsanız, hayır oyu vereceksiniz.”
Kılıçdaroğlu, tıpkı radyo gafında olduğu gibi, yine mevcut sistemden söz ediyor herhalde. Çünkü asıl mevcut sistemde cumhurbaşkanının fesih yetkisi var. Üşenmeyip mevcut anayasanın 116. maddesine bakın. Seçimden sonra 45 gün içinde hükümet kurulamazsa ya da bir hükümet gensoruyla düşürüldükten sonra 45 gün içinde yeni bir hükümet kurulamazsa cumhurbaşkanı erken seçim kararı alır. Düpedüz Meclis’i fesheder yani. Kendisi görevine devam eder, milletvekili seçimleri yenilenir. Bunu yakın tarihte tecrübe ettik üstelik: 7 Haziran seçimlerinden sonra yaşanan budur.
Yeni yönetim sisteminde bu fesih yetkisi ortadan kalkıyor. O çok eleştirdikleri Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu fesih yetkisinin kaldırılmasından yana özetle. Peki, yeni sistemde ne olacak? Açın, 116. maddenin yeni halini okuyun lütfen. Hem cumhurbaşkanının hem Meclis’in karşılıklı “iki seçimi birlikte yenileme yetkisi” olacak. Yeni düzenlemede seçim kararı alan bunu kendisi için de almış olacak.
Bırakın canı istediğinde, aklına estiğinde erken seçim kararı almayı, çok büyük bir siyasi kriz çıkmadıkça cumhurbaşkanı asla bu yetkiyi kullanmayacak. Kriz durumlarında uzlaşma yolunu yeğleyecek. “Nereden biliyorsun?” mu diyorsunuz? Şuradan biliyorum: Cumhurbaşkanı bu kararı alırsa kendi görev süresini de kısaltmış olacak.
Bunu daha önce yazıp örneklemiştim. Bir kez daha örnekleyeyim: Diyelim, hükümetle Meclis arasında büyük bir kriz çıktı, Cumhurbaşkanı ilk döneminin 2. yılının sonunda seçim kararı aldı. Erken seçimde 2. dönem adaylığı söz konusu olacağı için, üç yılını heba edecek. Bir kez daha seçilmeyi başarsa bile toplam görev süresini kendi iradesiyle 7 yıla indirmiş olacak. Cumhurbaşkanı için 2. döneminde erken seçim kararı almak ise jübilesini istemek anlamına gelecek. Bu kararla 2. dönemini tamamlamış olacak ve erken seçimde yerini bir başka adaya bırakacak.
***
Bu mu keyfi fesih yetkisi? Bu mu gücün, ülkeyi canı istediğinde seçime götürecek şekilde tek elde toplanması? Esasen yeni sistemde eli güçlenen Meclis olacak. Vekil seçilmek için 2 dönem sınırı yok. Meclis gözünü karartıp erken seçim kararı alabilir. Tam da bu yüzden, 2. dönemde seçim kararını Meclis alırsa, cumhurbaşkanına bir kez daha aday olma yönünde istisnai ve koruyucu bir hak tanınmış. Bu olur mu? Biraz zor. Meclis’in ciddi bir kriz durumunda bu yetkiyi cumhurbaşkanı aleyhine kötüye kullanmasının erken seçim sandığında siyasi maliyeti olur çünkü. Haydi, bir daha sorayım: Bu mu keyfi fesih yetkisi? Bu mu gücün tek elde toplanması?
