Tedavi edilmediği durumlarda, okul, iş ve özel hayatı olumsuz etkileyen anksiyete bozukluğu, gelecekte yaşanması beklenen olası durumlara karşı aşırı gerginlik ve kaçınma davranışı geliştirilmesidir.
Kimi durumlarda faydalı olabilen kaygı, strese verilen normal bir tepkidir ve bazı durumlarda faydalı olur. Bizi tehlikelere karşı uyarır ve dikkat etmemize yardımcıdır. Anksiyete bozuklukları ise kaygı duygularından farklıdır, aşırı korku veya kaygı içerir.
ANKSİYETE BOZUKLUĞU NEDİR?
Anksiyete, gelecekteki bir endişenin beklentisi anlamına gelir ve daha çok gerginliği ve kaçınma davranışı ile ilişkilidir.
Korku, acil bir tehdide verilen duygusal bir tepkidir ve daha çok bir savaş ya da kaç reaksiyonuyla ilişkilidir (ya savaşmaya devam et ya da tehlikeden kaçmak için ayrıl.)
Anksiyete bozuklukları, insanların semptomlarını tetikleyen veya kötüleştiren durumlardan kaçınmaya çalışmasına neden olabilir. İş performansı, okul çalışması ve kişisel ilişkiler etkilenebilir.
ANKSİYETE BOZUKLUKLARININ TÜRLERİ
Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu: Sebepsiz veya çok az neden yüzünden aşırı, gerçekçi olmayan endişe ve gerginlik hissedersiniz.
Panik bozukluğu: Panik atağa neden olan ani, yoğun bir korku hissedersiniz. Panik atak sırasında ter atabilir, göğüs ağrınız olabilir ve kalp atışlarınız hızlanabilir (çarpıntı). Bazen boğulduğunuzu veya kalp krizi geçirdiğinizi hissedebilirsiniz.
Sosyal anksiyete bozukluğu: Sosyal fobi olarak da adlandırılan bu bozukluk, günlük sosyal durumlar hakkında çok büyük bir endişe ve öz bilinç hissettiğiniz zamandır. Başkalarının sizi yargılaması, utanması veya alay edilmesi konusunda takıntılı bir şekilde endişelenirsiniz.
Belirli fobiler: Yükseklik veya uçma gibi belirli bir nesneden veya durumdan yoğun bir korku duyarsınız. Korku, uygun olanın ötesine geçer ve sıradan durumlardan kaçınmanıza neden olabilir.
Agorafobi: Acil bir durumda kaçmanın veya yardım almanın zor göründüğü bir yerde bulunma korkunuz yoğundur. Örneğin, uçakta, toplu taşıma araçlarında veya bir kalabalığın yanında dururken panikleyebilir veya endişeli hissedebilirsiniz.
Ayrılık kaygısı: Sevdiklerinden biri ayrıldığında korkan veya endişelenen sadece küçük çocuklar değildir. Herkes ayrılık anksiyetesi bozukluğuna yakalanabilir. Bunu yaparsanız, yakın olduğunuz bir kişi görüş alanınızı terk ettiğinde çok endişeli veya korkulu hissedeceksiniz. Her zaman sevdiklerinize kötü bir şey olabileceğinden endişeleneceksiniz.
Seçici mutizm: Bu, aileleriyle normal şekilde konuşan küçük çocukların okulda olduğu gibi toplum içinde konuşmadıkları bir tür sosyal kaygıdır.
İlaç kaynaklı anksiyete bozukluğu: Bazı ilaçların veya yasa dışı ilaçların veya belirli uyuşturuculardan kullanılması, anksiyete bozukluğunun bazı semptomlarını tetikleyebilir.
ANKSİYETE BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ
Anksiyete bozukluklarının ana semptomu aşırı korku veya endişedir. Anksiyete bozuklukları ayrıca nefes almayı, uyumayı, hareketsiz kalmayı ve konsantre olmayı zorlaştırabilir. Spesifik semptomlarınız, sahip olduğunuz anksiyete bozukluğunun türüne bağlıdır.
Yaygın semptomlar:
Panik, korku ve tedirginlik
Panik, kıyamet veya tehlike duyguları
Uyku problemleri
Sakin ve hareketsiz kalamamak
Soğuk, terli, uyuşmuş veya karıncalanma eller veya ayaklar
Nefes darlığı
Normalden daha hızlı nefes alma (hiperventilasyon)
Kalp çarpıntısı
Kuru ağız
Mide bulantısı
Gergin kaslar
Baş dönmesi
Bir problemi defalarca düşünmek
Konsantre olamama
Korkulan nesnelerden veya yerlerden yoğun veya takıntılı bir şekilde kaçınma
ANKSİYETE BOZUKLUĞUNUN NEDENLERİ
Anksiyete bozukluklarının bazı nedenleri şunlardır:
Genetik: Anksiyete bozuklukları ailelerde ortaya çıkabilir.
Beyin kimyası: Bazı araştırmalar, anksiyete bozukluklarının beyindeki korku ve duyguları kontrol eden hatalı devrelerle bağlantılı olabileceğini öne sürüyor.
Çevresel stres: Bu, gördüğünüz veya yaşadığınız stresli olayları ifade eder. Genellikle anksiyete bozukluklarıyla bağlantılı yaşam olayları arasında çocuklukta istismar ve ihmal, sevilen birinin ölümü, saldırıya uğraması veya şiddet görmesi yer alır.
İlacın kesilmesi veya kötüye kullanılması: Belirli anksiyete semptomlarını gizlemek veya azaltmak için belirli ilaçlar kullanılabilir. Anksiyete bozukluğu genellikle alkol ve madde kullanımıyla el ele gider.
Tıbbi durumlar: Bazı kalp, akciğer ve tiroid rahatsızlıkları, anksiyete bozukluklarına benzer semptomlara neden olabilir veya anksiyete semptomlarını daha da kötüleştirebilir. Doktorunuzla anksiyete hakkında konuşurken diğer tıbbi durumları dışlamak için tam bir fizik muayene yaptırmanız önemlidir.
ANKSİYETE BOZUKLUĞU İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ
Bazı şeyler ayrıca anksiyete bozukluğu geliştirme olasılığınızı artırır. Bunlara risk faktörleri denir. Anksiyete bozuklukları için risk faktörleri şunları içerir:
Ruh sağlığı bozukluğu hikayesi: Depresyon gibi başka bir akıl sağlığı bozukluğuna sahip olmak, anksiyete bozukluğu riskinizi artırır.
Çocuklukta cinsel istismar: Çocukluk döneminde duygusal, fiziksel ve cinsel istismar veya ihmal, yaşamın sonraki dönemlerinde anksiyete bozukluklarıyla bağlantılıdır.
Travma: Travmatik bir olay yaşamak, panik ataklara neden olabilen travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) riskini artırır.
Olumsuz yaşam olayları: Erken çocuklukta bir ebeveyni kaybetmek gibi stresli veya olumsuz yaşam olayları, anksiyete bozukluğu riskinizi artırır.
Şiddetli hastalık veya kronik sağlık durumu: Sağlığınız veya sevdiğiniz birinin sağlığı hakkında sürekli endişe duymak veya hasta olan birine bakmak, bunalmış ve endişeli hissetmenize neden olabilir.
Madde bağımlılığı: Alkol ve yasadışı uyuşturucu kullanımı, anksiyete bozukluğu yaşama olasılığınızı artırır. Bazı insanlar bu maddeleri anksiyete belirtilerini gizlemek veya hafifletmek için de kullanır.
Çocukken utangaç olmak: Çocukluk döneminde yabancı insanlardan ve yerlerden çekingenlik ve geri çekilme, gençlerde ve yetişkinlerde sosyal kaygı ile bağlantılıdır.
Düşük benlik saygısı: Kendinizle ilgili olumsuz algılar sosyal anksiyete bozukluğuna yol açabilir.
