Dünya virüsü yenmeye çalışırken ‘vurdumduymaz’ yönetimlerin yaklaşımları, salgının neden atlatılamadığının cevabı oldu. İtalya olma yolundaki ABD’de tehlikeyi ciddiye almayan Trump “Trafik kazalarındaki ölümlerde de olağanüstü önlem almadık” dedi. İran’da Ruhani’nin “Nevruz tatilinden dönenlerle ikinci dalga başlayacak” sözleri ‘binlerce kişiyi tatile göndermeme’ önleminin akla bile gelmediğini gösterdi.
Dünyada dün itibariyle koronavirüs salgınında vaka sayısı 450 bine, ölüm sayısı ise 20 bine yaklaşırken dünya, hükümetlerin kriz yönetimindeki ihmallerinin faturasını ödüyor. Krizin en önemli kaynağı ise hiç kuşkusuz salgına karşı hızlı ve sert tedbirler almak yerine gerçekleri gizlemeyi seçen yönetimler. Bunların başında ise İran ve Çin geliyor. Çin’de tehlikeyi ilk olarak 30 Aralık 2019’da dile getiren ve kendisi de koronavirüsten ölen doktor Li Veiang 3 Ocak’ta ‘yalan bilgi yaydığını’ itiraf etmeye zorlanmıştı. Ancak Pekin yönetimi daha sonra 30 Ocak’ta işin vehametini görüp sert önlemler almış, kamusal faaliyetleri asgariye indirmişti. Çin’in ayrıca gerçek rakamları gizlediği iddiaları da sıkça dile getirilmişti. Fakat Pekin yönetiminin uyguladığı sert tedbirler sonuç verdi ve sonuçta ülke içi vaka sayısı sıfır noktasına yaklaştı. Hatta salgının kaynağı Vuhan’da otobüs seferlerinin bile 3 güne kadar başlayacağı duyuruldu.
İran ise gerçekleri gizlemenin ve krizi hafife almanın bedelini ağır ödüyor. 19 Şubat’ta Kum kentinde ortaya çıkan virüse rağmen dini yerlere ziyaretler yasaklanmadı. Kum kentine gelen Çinli öğrencilerden kaynaklandığı bilinmesine rağmen bu ülkeyle karşılıklı uçuş ve ticarete kısıtlama getirilmedi. Çünkü Çin yaptırımlarla ekonomisi zayıflayan ülke için hayati önem taşıyordu. Sonra ülkede vakalar birbiri ardına üst düzey siyasilerin hatta dini lider Ali Hamaney’in yardımcısına kadar ulaşınca gerçekler gizlenemez hale geldi ve tedbirler alınmaya başladı. Dün de İran Cumhurbaşkani Hasan Ruhani’den ikinci dalga uyarısı geldi. Gerekçe ise Nevruz’a gidenlerin geri dönecek olmasıydı. Bu durum da neden Nevruz ziyaretlerinin iptal edilmediği sorularına yol açtı. Nitekim tedbir almakta geç kalınan İran’da son 24 saatte hayatını kaybedenlerin sayısı 143 kişi artarak 2 bin 77’ye, vaka sayısı ise 27 bin 17’ye yükseldi. Şehirlerden çıkışlar ve seyahatler yasaklandı. Ruhani, dün birinci dalgayı aştıklarını ancak Nevruz Bayramı için tatile çıkan vatandaşların dönmesiyle ikinci dalganın başlayabileceğini belirtti. Bu doğrultuda Koronoyla Ulusal Mücadele Kurulu’nda, kısıtlamaların artırılması yönünde karar alındığını ve hazırlanan planın dün yürürlüğe gireceğini belirten Ruhani, “Halk daha fazla kısıtlamalara karşı hazırlıklı olmalıdır.” dedi. Ancak tüm bu tedbirlerin geç alındığı yönünde gerek İran kamuoyu gerekse de dünyada tepkiler var. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Çinli ve İranlı yetkilileri, salgınının ciddiyetini saklamaya çalışarak ve sorumluluklarından kaçarak hayatları riske atmakla suçladı.
Rusya, Çin ve İran tarafından bu konuda bir dezenformasyon kampanyası yürütüldüğüne işaret eden Pompeo, “Virüsün, ABD ordusundan geldiğini, belki de İtalya’da ortaya çıktığını söylüyorlar. Tüm bunlar sorumluluktan kaçmak için.” diye konuştu. Pompeo, Çin’in süregelen “örtbasının”, daha fazla vakanın önüne geçilmesi ya da böyle bir şeyin tekrar yaşanmaması için gereken bilgiden dünyayı mahrum bıraktığını kaydetti.
İngiltere’de ise bir başka tür ihmale imza atılarak Başbakan Johnson hükümetince ‘toplumsal bağışıklık’ stratejisi uygulandı. Buna göre toplum zamanla virüse bağışıklık kazanacak ve toplumsal yaşamı engellemeye gerek kalmayacaktı. Ancak vakaların 8 bini, ölümlerin de 400’ü aşması ve uzmanların en az 277 bin kişinin ölebileceği yönündeki uyarısı sonrası U dönüşü yapan hükümet liberalizmin kalesi olan ülkede kamu yaşamına tarihte görülmemiş sert kısıtlamalar getirdi. Dünyada ise Çin ve İran’ın yanı sıra Rusya, Endonezya, Hindistan, Pakistan gibi ülkelerin de salgının başlangıcından çok sonra ve nüfuslarına oranla çok düşük vaka açıklamaları da şüphe uyandırıyor. Özellikle Rusya’da zatürre vakalarının yüzde 37 yükselmesi salgının gizlendiği ya da tespit edilemediği şüphelerine yol açtı.
SOKAĞA ÇIKMA YASAKLARI YAYGINLAŞIYOR
Yeni Zelanda Başbakanı Ardern, vaka sayısının 205’e yükseldiği ülkede olağanüstü hal edildiğini duyurdu. Dün gece yarısından itibaren sokağa çıkma yasaklandı. Avustralya’da, Başbakan Scott Morrison vatandaşlarına ‘‘evde kalın’’ çağrısında bulundu. Yurt dışından gelen Avustralyalılara uygulanan kendi kendilerini karantinaya alma zorunluluğu polis tarafından denetlenmeye başlandı. Bangladeş’te yeni tip koronavirüs nedeniyle toplu taşıma yasaklandı. Pakistan’da 26 Mart’tan 2 Nisan’a kadar yurt içi uçak seferlerinin askıya alınmasına karar verildi. Malezya’da günlük faaliyetleri sınırlandırma uygulaması 14 Nisan’a kadar uzatıldı. Kolombiya’da genel karantina uygulaması başladı. 13 Nisan’a kadar sürecek karantina boyunca her aileden yalnızca bir kişi, alışveriş ve diğer ihtiyaçlar için dışarı çıkabilecek.
BİZDEN DERS ALIN
lk kez geçen yıl aralık ayında Çin’de görülen ve tüm dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs salgınına karşı her gün yeni önlemler alınırken, hastalıkla mücadelede en ön safta yer alan sağlık çalışanları, yaşadıkları acı tecrübeleri paylaşıyor. Virüsten dolayı dünyada en fazla kaybın yaşandığı İtalya’nın Bergamo kentinde görev yapan Prof. Dr. Luca Lorini, sosyal mesafenin en aza indirgenmesi ve izolasyona dikkat çekiyor. “Evde kaldığınız her gün binlerce hayatı kurtarırsınız, kimse kimseyle buluşmasın” diyen Lorini, verdikleri mücadele ile öncü haline geldiklerini ve bunun diğer ülkelere örnek olması gerektiğini savunuyor.
“Eğer hükümet doğru adımlar atmazsa, doktorlar bu denizi küçük bir kaşıkla boşaltmaya başlamak zorunda kalır. Derhal her şeyi durdurup, kimsenin kimseyle buluşmamasını sağlamalı. İkinci şey ise; büyük rakamlara kendilerini hazırlamalılar. Biz bunları çok önemli dergilerde de yazdık. Neyi yanlış, neyi doğru yaptık, o makalelerden öğrenilebilir” değerlendirmesini yapan İtalyan doktor, sorunun aşılmaya başlandığı düşünülerek tedbirlerin gevşetilmesi halinde binlerce insanın daha ölebileceğini ileri sürdü. Salgına karşı alınan önlemlerden vazgeçilmemesi gerektiğini dile getiren Lorini “15 gün önce gecikmeyle başladığımız sıkı tedbirler işe yaramaya başlıyor. Bunun olgunlaşması için beş, altı hafta daha gerekecek” diye konuştu. İtalyan doktor, Türkiye’ye de tavsiyelerde bulundu. İtalya’da devreye sokulan sokağa çıkma yasağından bahseden Lorini “İki gündür rakamlar düşmeye başladı. Bu, virüse karşı en etkili ilaçtır” yorumunda bulundu. Luca Lorini, kendi acil servislerinde de rakamların düşüşünü görmeye başlamalarının, ülkede alınan sıkı tedbirlerin sonucu olduğunun tekrar altını çizerek “En kötü günlerde günde 90-100 hastayı gördük acil serviste. Bu son günlerde ise 55-60 gördük” dedi ve alınan sonuçların süreklilik kazanması için zamana ihtiyaçları olduğunu kaydetti. İtalya’da hükümetin aldığı tedbirlerin bu savaşı kazanmanın tek yolu olduğunu ifade eden Lorini “Ancak bunların 15 gün daha erken yapılmasını tercih ederdim. Ölenler de bunu tercih ederdi” ifadelerini kullandı. Bu süreçte sadece hastaneleri değil doktorları da dönüştürdüklerini söyleyen Lorini; cerrah, dahiliyeci, radyoloji doktorlarına anestezist ve yoğun bakımcıların yaptıkları işleri yaptırdıklarını bu konuda kurs verdiklerini dile getirdi.
Irak’ta ise koronavirüsle mücadele eden bir doktor sokağa çıkma yasağına uymayanlara tepki gösterdiği videosunu sosyal medyadan paylaştı. Görüntüde ağlamaya başlayan Iraklı doktor “Çoğu kişi sokağa çıkma yasağına uymuyor. Lütfen evde kalın, çok kişi bize geliyor, çok sayıda insan kaybettik. 7 gündür buradayız ve gece gündüz çalışıyoruz. Hayatlarımızı sizin için feda ettik. Lütfen evde kalın” şeklinde konuştu.
OKULLARA 30 NİSAN'A KADAR ARA
Karantina sürecinde Türkiye’nin merakla beklediği soruların cevaplarını Bilim Kurulu Toplantısı’nın ardından Sağlık Bakanı ve Milli Eğitim Bakanı birlikte verdi:
Sağlık Bakanlığı, her gün dijital ortamda güncelleme yapacak. Test, vaka, vefat edenlerin sayısı ile solunum cihazına bağlanan ve iyileşen hastaların sayısı paylaşılacak.
83 milyonun test yaptırması gerekmiyor. Çünkü negatif çıktığında kendinizi özgür hissedebilirsiniz. Ama 3-5 gün sonra pozitif çıkabilir ve birçok kişiye bulaştırmış olabilirsiniz.
Bilim Kurulu’nun da önerisiyle önümüzdeki tatil sürecini, evde eğitim süresini bir müddet daha uzatma ihtiyacı oldu. 30 Nisan tarihi ortaklaşa kararla ortaya konuldu.
Özel okullar yapmadıkları eğitimi telafi edecek. Bu yaz döneminde yapılabilir. LGS’ye ilişkin de üç senaryo var. Sınavların ertelenmesi bilimsel kararlara bağlı olacak.
(Özel hastanelerde ücretli test yapıldığı iddiası) Hiçbir test ücret karşılığı yapılsın istemiyoruz. Korsan çalışma yürüten yerler olursa gereken işlem yapılır.
FIRINLARDA EKMEK ARTIK EL DEĞMEDEN SATILACAK
Türkiye’de koranavirüs önlemleri kapsamında, ekmekler artık kağıt ya da plastik ambalajla satılacak. Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nden ilgili kurumlara gönderilen genelgede, koronavirüs salgınının devam ettiği süre içinde, bazı tüketicilerin belirlenen hijyen kurallarına uymamasının halk sağlığı açısından risk oluşturabileceği değerlendirildiği belirtilerek, şöyle denildi:
“Piyasaya arz edilen, ekmek ve ekmek çeşitleri ve diğer ekmek çeşitleri belirtilen 3 çeşitte satılabilecektir. Hazır ambalajlı olarak, ambalaj malzemesi içerisinde, ekmek ve ekmek çeşitleri gıda ile temasa uygun kağıt esaslı veya plastik esaslı bir ambalaj malzemesine konularak satışa sunulabilecektir. Ambalaj malzemelerinin ağız kısmının, ürünün rutubetinin bırakabilmesi amacıyla açık bırakılmasında sakınca bulunmamaktadır. Ambalaj malzemesine konulmamış ürünler, sadece, bulaşmayı ve tüketicinin ulaşmasını engelleyecek şekilde hijyen tedbirlerinin alınmış olduğu dolap ve tezgahlarda bulundurulabilecek ve tüketici talebi üzerine işletme görevlileri tarafından uygun bir ambalaj malzemesine konularak tüketiciye arz edilebilecektir. Ayrıca pazar, manav gibi yerlerde, sokaklarda, seyyar araçlar da ambalajlı veya ambalajsız olan ekmek ve ekmek çeşitlerinin satışı yapılmayacaktır.
