Devrimin yıldönümünde ekmek isyanı

Devrimin yıldönümünde ekmek isyanı

Arap Baharı’nın tek başarılı örneği olarak göterilen Tunus, 14 Ocak devriminin yedinci yıldönümüne kaos içinde girdi. Üç kişinin hayatını kaybettiği, devlet binalarını korumak için askerlerin sokağa indiği eylemler, altıncı gününde büyüyerek devam etti. Halk, hayat pahalılığını protesto ediyor.

Tunus’ta yeni yıl için yapılan vergi zamlarını ve hayat pahalılığını protesto etmek için yapılan eylemlerde altı gün geride kaldı. Pazartesi günü başlayan eylemlerde, zaman zaman göstericilerle kolluk güçleri arasında çatışmalar yaşandı. Gösterilerin, 2011’de diktatör Zeynel Bin Ali’nin görevden ayrılmasıyla sonuçlanan 14 Ocak devriminin yıldönümü olması sebebiyle bugün yoğunlaşması bekleniyor. Tunus, 2011’deki Arpa Baharı sürecinin demokrasiyle sonuçlandığı tek ülke olarak değerlendiriliyor.

Protestolar sırasında yağma, yol kapatma, kamu ve özel mülke zarar gibi suçlamalarla çok sayıda kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanlığı, 800 kişinin gözaltına alındığını, bunların yarıdan çoğunun 20 ile 30 yaş arasında olduğunu bildirdi. Tunus’ta hükümet, Uluslararası Para Fonunun (IMF) talepleri çerçevesinde cari açığı azaltmak amacıyla 2018 yılı bütçe yasasıyla çok sayıda kemer sıkma önlemi aldı. Yılbaşında yeni bütçe yasasının hayata geçmesinin ardından yüzde 18’lik KDV yüzde bir artırıldı. Bunun yanı sıra sosyal güvenlik kesintilerinde çalışandan ve işverenden alınan vergilere de yüzde bir zam yapıldı. Hükümet, ithalatın birçok kalemine de ek vergiler uygulamaya başladı. Tüm bu vergiler, piyasalarda akaryakıttan gıdaya, konuttan hizmetlere birçok kalemde zamlara yol açtı.       

Pazartesi başlayan gösteriler, bir kişinin hayatını kaybetmesiyle giderek ivme kazanmıştı. Üç gün boyunca Tunus geneline ve başkentin bazı mahallelerine kadar yayılan gösterilerin bazılarında şiddet olayları yaşanmıştı. Buna karşın, güvenlik güçlerinin protestoculara göz yaşartıcı gazla müdahaleleri görülmüştü. Savunma Bakanlığı’nın ülkedeki protestolar nedeniyle kritik devlet binalarını korumak üzere 2 binden fazla asker görevlendirdiği bildirilmişti. Ulusal uzlaşı hükümeti Başbakanı Yusuf Şahid, gösterilere desteğini açıklayan parlamentoda 15 vekile sahip sol partilerin çatı oluşumu Halkçı Cepheyi ‘gösterileri kışkırtmakla’ suçlamıştı. Halkçı Cephe sözcüsü Hama Hamami ise sistematik şiddet olaylarının hükümetin işine yaradığını savunarak, Başbakan’a yüklenmişti.

ALTI SORUDA TUNUS OLAYLARI

2011’deki Arap Baharı sürecinin fitilinin ateşlendiği Tunus, 14 Ocak devriminin yedinci yıl dönümünü kutlamaya hazırlanırken ekonomik yönden hayal kırıklığı ve hayat pahalılığının giderek artması ülke genelinde kitlesel gösterilere neden oluyor.

1- GÖSTERİLER NASIL BAŞLADI?

Tunus’ta Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) talepleri doğrultusunda 2018 bütçesindeki vergilerin arttırılması ve kamu harcamalarının kısılması gibi kemer sıkma kararları, yılbaşında uygulanmaya başlayınca mal ve hizmetlerde zam furyasına yol açtı. Bu durum, işsizliğin de yüksek olduğu halkta öfke doğurdu. Pazartesi günü başlayan protestolarda bir kişinin hayatını kaybetmesiyle gösteriler ülke geneline yayıldı.

2- KİMLER SOKAKTA? 

Protestocular, Tunus toplumunun farklı gruplarından gelmesine rağmen, gösterilerde genelde işsizlik ve ekonomik sıkıntılardan etkilenen gençlerin ön planda olması dikkati çekiyor. Tunus İçişleri Bakanlığı, şu ana kadar gözaltına alınanlardan yüzde 54,9’unun 20-30 yaş aralığında olduğunu duyurdu. Tunus genelinde düşük gelirli kentlerde ve mahallelerde daha yoğun protestolar gözleniyor.

3- PROTESTOLARIN SEBEBİ NE?

Özellikle son bütçe kanununun getirdiği fiyat ve vergi artışları gösterilerin arkasındaki itici güç olarak ortaya çıkıyor. Öte yandan, Arap Baharı’nda yaşanan devrim sonrasında ekonomik kalkınmanın bir türlü gerçekleşmemesi, göstericilerin siyasi elite karşı biriken öfkesinin nedeni olarak gösteriliyor.

4- SİYASİ OTORİTENİN TEPKİSİ NASIL?

Tunus’ta siyasetçiler göstericilerin taleplerini anladıklarını açıklamalarına rağmen, hükümet ve muhalefet yaşananlarla ilgili birbirini suçluyor. Tunus Başabakanı Yusuf Şahid, muhalefetteki Hakçı Cephe’yi şiddet olaylarını kışkırtmakla suçlarken, Halkçı Cephe, gösterileri desteklediğini ancak şiddetin hükümete yaradığını iddia ediyor.

5- BUGÜN NE OLMASI BEKLENİYOR?

Tunus, pazar günü devrimin yedinci yıl dönümü kutlamalarına hazırlanırken ülke genelinde kitlesel protestoların geniş katılımla sürmesi bekleniyor. Bazı analistler, vergi ve fiyat artışlarının ertelenmesinin, ekonomik kaynaklı öfkenin dinmesini sağlayabileceği yorumunu yapıyor.

6- İRAN EYLEMLERİYLE BENZERLİKLERİ NELER?

İran’da 28 Aralık’ta başlayan ve ve iki hafta devam eden eylemlerde Tunus’ta pazartesi günü başlayan protesto dalgası arasında benzerlikler gözleniyor. Her iki ülkede de eylemler ekonomik durumla ilgili yerel protestolarla başladı ve ardından ülke geneline yayıldı. Yine hem İran’da, hem de Tunus’ta en büyük siyasi hareketlerin, protestolara kitlesel destek vermediği görülüyor. Ülkedeki en büyük iki siyasi hareket olan iktidardaki Nida Tunus ve Müslüman Kardeşler’e yakın Nahda hareketleri eylemlerde kitlesel olarak yer almıyor. Solcu Halkçı Cephe ve eski diktatör Bin Ali’ye yakın Ulusal Cephe’nin eylemleri desteklediği belirtiliyor.    

İlgili Haberler
Öne Çıkanlar
YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
Diğer Haberler
Son Dakika Haberleri
KARAR.COM’DAN