Uzun zamandır İsrail'in hedefindeki Uluslararası Geçici Mevcudiyet Gücü'nün (TIPH) görev süresi Tel Aviv yönetiminin tek taraflı kararıyla sona erdi. Bölgedeki ihlalleri raporlayan uluslararası misyonun görev süresinin uzatılmaması Filistinlilere yönelik güvenlik endişelerini artırdı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun işgal altındaki Batı Şeria'nın El Halil kentinde bulunan Uluslararası Geçici Mevcudiyet Gücü'nün (TIPH) görev süresini uzatmama kararı bölgede güvenlik endişelerini artırdı. El Halil'deki Filistinlilerin korunması için uluslararası toplumdan peş peşe çağrılar geliyor.
Netanyahu, El Halil'de istikrarın sağlanmasına büyük destek sunan TIPH'nin görev süresini uzatmama kararını, uluslararası misyonun İsrail karşıtı faaliyetlerde bulunduğu iddiasına dayandırdı. Türkiye, İtalya, Norveç, İsveç ve İsviçre'den gözlemcilerin bulunduğu misyon ise söz konusu iddiaları şiddetle reddederek TIPH'nin 22 yıldır İsrail ve Filistin tarafının onayıyla görev yaptığını hatırlattı.
Filistin yönetimi de İsrail'in bölgede kaos ve gerilimi tırmandırma konusunda ısrar ettiğini vurgulayarak söz konusu kararı kınadı.
TIPH'NİN KURULUŞ AMACI
İsrail'in ihlallerine karşı El Halil'deki Filistinliler için önemli bir güven unsuru olan TIPH, 20 yıldan uzun süredir bölgede faaliyet gösteriyor. "El Halil'in gözü" olarak nitelendirilen uluslararası gücün kurulması 25 Şubat 1994'te gerçekleşen kanlı saldırının ardından ilk kez gündeme geldi.
Baruch Goldstein isimli aşırı sağcı Yahudi'nin El Halil'deki İbrahim Camisi'nde cemaatin üzerine ateş açarak 29 Filistinliyi öldürmesi ve 125'ini yaralamasının ardından Birleşmiş Milletler'in (BM) kararıyla Mayıs 1994'te bir barış gücü oluşturuldu. Ancak taraflar arasındaki anlaşmazlık nedeniyle söz konusu misyon sadece 3 ay görev yapabildi.
O dönemde BM, olayın tekrarlanmaması için Filistin halkına yönelik koruma ve güvenlik önlemleri alınmasını talep etti. Müzakerelerin ardından Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) temsilcileri ve İsrail, İtalya ve Norveç'ten El Halil'de Uluslararası Geçici Mevcudiyet Gücü için gözlemci istedi.
FKÖ ve İsrail, 1997'de Uluslararası Geçici Mevcudiyet Gücü Protokolü'nün yanı sıra İsrail ordusunun El Halil'in bazı mahallelerinde yeniden konuşlandırılması için çağrıda bulunan "El Halil Protokolü"nü imzaladı.
Protokolde, Norveç, İtalya, İsveç, İsviçre ve Türkiye'den TIPH'e gözlemci sağlaması ve Norveç'in misyonun çalışmalarını koordine etmesi öngörüldü. Anlaşmaya göre kent, Filistin yönetiminin kontrolü altındaki H1 bölgesi ile İsrail yönetiminin kontrolünde kalan ve Eski Şehir'i de içeren H2 bölgesi olmak üzere ikiye bölündü.
BÖLDEKİ İHLALLERİ RAPORLUYOR
El Halil kentinin Eski Şehir bölgesinde ilk devriyesini Şubat 1997'de gerçekleştiren TIPH'nin söz konusu 5 ülkeden 64 görevlisinin yanı sıra 20 yerli memuru bulunuyor.
TIPH, bölgede uluslararası anlaşmaların ihlal edilmesi durumunu gözlemleyerek buna ilişkin raporlar hazırlıyor. Gözlemcilerin olaylara ve çatışmalara müdahale yetkisi ise bulunmuyor.
Uluslararası gözlem gücünün görev süresi bugüne kadar 6 ayda bir İsrail ve Filistin yönetimleri tarafından uzatılıyordu.
Son yıllarda Filistinlilerin, İsraillileri bıçakladığı ya da bıçaklama girişiminde bulunduğu iddiasıyla İsrail ordusu ve Eski Şehir bölgesindeki Yahudi yerleşimciler tarafından öldürülmesinde artış görülürken, Netanyahu'nun 31 Ocak itibarıyla TIPH'nin görev süresini uzatmama kararı Filistinlilere yönelik güvenlik endişelerini çoğalttı.
RAMALLAH/AA
