8 bin 372 Boşnak sivilin acımasızca katledildiği Srebrenitsa katliamının ardından 24 yıl geçti. 1995’te yaşanan Srebrenitsa soykırımında general Ratko Mladiç komutasındaki Sırp askerleri, Bosna Hersek’in doğusunda yer alan Srebrenitsa kentinde binlerce sivili katletti. Bugün bile Srebrenitsa katliamında daha yeni kimlik tespitinin yapıldığı 33 Boşnak vatandaş, katliamın yıl dönümünde toprağa verilecek. Twitter’da da ‘#Srebrenitsa’ etiketi, Trendin Topic (TT) olurken, bilmeyenler de ‘Srebrenitsa nedir? Srebrenitsa soykırımı-katliamı neden oldu? Srebrenitsa katliamını kim, neden yaptı?’ gibi detaylar araştırılıyor. İşte Srebrenitsa katliamı kısaca özeti…
Tarihler, 11 Temmuz 1995’i gösterirken, Bosna’da general Ratko Mladik komutasındaki Sırp askerler, 8 bin 372 Boşnak vatandaşını canice, acımasızca katletti. Şu ana dek 6 bin 643 Boşnak vatandaşının kimlikleri tespit edilip defnedildi. Srebrenitsa katliamının yıl dönümünde 33 Boşnak’ın daha kimlikleri tespit edilmişti. Hatta geçen günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Srebrenitsa katliamında yaşamını yitirenlerin cenaze törenlerine katılmıştı. Binlerce Bosnalının katledildiği Srebrenitsa soykırımının ardından 24 yıl geçti. Twitter’da da ‘#Srebrenitsa’ etiketiyle binlerce tweet atılırken, bilenler Srebrenitsa katliamı hikâyelerinden bahsetti. Bilmeyenler ise ‘Srebrenitsa nedir? Srebrenitsa katliamını kim, neden yaptı? Srebrenitsa soykırımı ne zaman oldu?’ gibi sorulara yanıt arıyor. Srebrenitsa katliamını kısaca öğrenmek isteyenler, Srebrenitsa katliamı slayt görüntülerini ya da Srebrenitsa kitapları ile ilgili araştırmalarını sürüyor. İşte Srebrenitsa katliamı görüntüleri…
SREBRENİTSA NEDİR?
Srebrenitsa, Bosna Herkes’in doğusunda Sırp Cumhuriyeti'nin içerisinde yer alan, Bosna-Hersek ile Sırbistan'ın sınırında bulunan bir kenttir. Srebrenitsa’da binlerce Bosnalı canice katledilmiştir.
SREBRENİTSA KATLİAMINI KİM, NEDEN YAPTI?
Srebrenitsa katliamı veya Soykırımı 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı (Hırvatistan Savaşı ve Bosna Savaşı)’nda Sırp Cumhuriyeti’ne bağlı orduların, Srebrenitsa kentinde binlerce sivili öldürdüğü katliamdır. Bu katliamda bilinen en az 8 bin 372 Boşnak, Sırp komutan Ratko Mladiç ordusundaki askerler tarafından ağır silahlarla öldürülmüştü. Bu katliamda kadın, çocuk, yaşlı demeden insanlar katledildi. Bosna, Sırp ordusunun dışında katliama ‘Akrepler’ olarak tanınan Sırbistan özel güvenlik güçleri de katılmıştır. Birleşmiş Milletler Srebrenitsa’yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına rağmen 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamı engellememişti. 2. Dünya Savaşı’ndan BERİ Avrupa’da yaşanmış en büyük toplu insan kıyımı olarak nitelenen Srebrenitsa katliamı, Avrupa’daki hukuksal olarak ilk defa belgelenmiş soykırım olması bakımından da büyük önem taşır.
KATLİAM NASIL OLDU?
Yugoslavya’nın çöküşünün ardından 1992’de Sırplar tarafından Bosna’ya başlatılan soykırımın arkasından bölgeye zorla müdahalede bulunan Birleşmiş Milletler’in güvenli bölge ilan edilen 6 bölge arasında Srebrenitsa da yer alıyordu. Savaştan evvel 24 bin civarı nüfüsu olan şehrin nüfusu diğer bölgelerden gelen mülteci göçleriyle birlikte 60 bine ulaşmıştı. Bundan sonra Srebrenitsa ‘açlık’ ve ‘hastalıklar’ ile mücadele eden bir ‘toplama kampı’na çevrilmişti. Müslümanların elindeki silahlar BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle alınmıştı.
SİLAHLAR, MÜSLÜMANLARA VERİLMEDİ
General Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar, Srebrenitsa’ya olan saldırılarını artırdıklarında Müslümanların toplanan silahlarını geri almak adına yaptıkları başvuru, sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından kabul edilmemişti. BM sadece iki F16’yı şehir üzerinde bir uçuş yaptırma kararı aldı.
İNSANLIĞA YAPILAN EN BÜYÜK SUÇ
Hollandalı askerler bir gece Bosna’daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generalden aldıkları emirin ardından şehri aniden terk etti. Savaş esnasında kentin güvenliğinden mükellef olan Hollandalı Komutan Thom Karremans kendisine sığınan 25 bin mülteciyi ve kenti Sırplara teslim etti. Bunun ardından ortaya çıkan bir videoda Sırp generalin şehri boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verirken görüntüleri kaydedilecekti. Bir hafta devam eden katliam 2. Dünya Savaşı’nın ardından insanlığa yapılan en büyük suç olarak kayıtlara geçti. Lahey Adalet Divanı bir hafta devam eden katliamın bir ‘soykırım’ olarak kabul etti; fakat Sırbistan’ın sorumlu tutulmayacağı yönünde bir karara imza attı.
KATLİAM KARARLARI VE SUÇLULARI
Hollanda'nın Lahey şehrindeki Uluslararası Adalet Divanı, 2007 yılında kararında, ICTY'den gelen kanıtlar kapsamında, Srebrenitsa ve civarında meydana gelen ‘soykırım’ olarak tescillendi. Sırp komutan Ratko Mladic, ICTY'de geçen kasım ayında sonuca bağlanan davada, aralarında Srebrenitsa soykırımının da yer aldığı birçok suçtan müebbet hapse mahkûm oldu. Aynı mahkeme, 2016 yılında sonuca bağladığı davada, Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karadzic'e Srebrenitsa soykırımı dâhil 10 ayrı suçtan 40 sene hapis cezasına hükmetti. Mahkeme ayrıca, Srebrenitsa soykırımındaki suçları sebebiyle Vidoje Blagojevic'i 15 sene, eski Sırp general Radislav Krstic'i 35 sene, Drago Nikolic'i 35 sene, Ljubomir Borovcanin'i 17 yıl, Vujadin Popovic ve Ljubisa Beara'yı ömür boyu, Radivoje Miletic'i 19 yıl, Vinko Pandurevic'i 13 yıl, Milan Gvero'yu 5 yıl hapse mahkum etti. Bosna Hersek Mahkemesinde görülen davada da 13 Temmuz 1995 yılında bine yakın Boşnak sivilin katledilmesiyle suçlanan Milorad Trbic, 30 sene hapse mahkûm oldu.
ESKİ SIRBİSTAN DEVLET BAŞKANI’NA SOYKIRIM SUÇLAMASI
Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp, toplam 699 yıl hapis cezası aldı. Eski Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Milosevic de Srebrenitsa'daki soykırımla suçlanmış fakat ICTY'deki yargılanması devam ederken tutuklu bulunduğu cezaevinde yaşamını yitirmişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hollanda'ya tepkisini Srebrenista katliamına vurgu yaparak göstermişti.
2019’DA KİMLİK TESPİTİ YAPILIP DEFNEDİLECEK MÜSLÜMANLARIN İSİMŞERİ ŞUNLAR:
Nedzad Bajraktarevic, Mevlid Bektic, Muradif Husic, Bajro Salkic, Kasim İsakovic, Semso Purkovic, Saha Cvrk, Fadil Gabeljic, Asim İsakovic, Semso Avdic, Adil Suljic, Resid Cvrk, Sidik Memic, Vekaz Tihic, Enver Tahic, Mali Mehmedovic, Sabit Suljic, Husejn Meholjic, Sabahudin Salkic, Ahmet Jasarevic, Zijo Mujic, Fahrudin Mujic, İsmet Mehmedovic, Behadil Hirkic, Esad Nukic, Hajro Tabakovic, Omer Ahmic, Osman Cvrk, Fuad Pilav, Zaim Pilav, Sadik Saranovic, Hamed Tihic ve Smail Tabakovic.
TWİTTER’DA TT OLDU
Srebrenista katliamı ile ilgili Twitter’da binlerce tweet atıldı. Siyasilerden kurumlara, ünlülerden vatandaşlara kadar Srebrenista katliamı unutulmadı… MÜSİAD tarafından paylaşılan ve Srebrenitsa Soykırımına dair önemli detayların paylaşıldığı video, sosyal medyada büyük ilgi gördü. Bugün İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa'da yaşanan en büyük insani trajedi olarak hafızalara kazınan Srebrenitsa Soykırımının yıldönümü. Konuyla ilgili özel bir çalışma hazırlayan Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD), paylaşımında yaşananlara dair önemli detaylara yer verdi. MÜSİAD sosyal ağlardan yayınladığı videoda soykırımda rol alan farklı aktörlere dikkat çekerken, yaşananların Birleşmiş Milletler (BM) ve BM'ye bağlı Hollandalı askerlerin gözetiminde gerçekleştiğini vurguladı. MÜSİAD'ın bu paylaşımı büyük ilgi gördü.
