Tech Transparency Project, yürüttüğü yeni bir soruşturmada, Norveç merkezli sigorta şirketi Storebrand’in ‘yenilenebilir enerji’ yatırımlarını Müslüman Uygurları zorla çalıştırdığı şüphelenilen üç Çinli şirkete yaptığını öne sürdü.
SELMAN CÖMERT | KARAR
Tasarruflarını, yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yaparak sözde ‘yeşil’ fonlara yatıran Norveç vatandaşları, en çok ilgiyi sigorta şirketi Storebrand’e ait Fornybar Energi (Yenilenebilir Enerji) fonuna gösteriyor. Ancak, bilgi ve araştırma merkezi Tech Transparency Project tarafından yayınlanan araştırmaya göre, Storebrand üzerinden ‘yeşil’ fonlara yatırım yapan Norveçlilerin tasarrufları, Müslüman Uygurları zorla çalıştırdığı iddia edilen üç Çinli şirkete gidiyor.
ÜÇ ÇİNLİ ŞİRKETE 370 MİLYON NORVEÇ KRONU
Norveç devlet televizyonu NRK de, Storebrand sigorta şirketinin; Xinjiang Goldwind Science & Technology, JinkoSolar Holding ve Daqo New Energy Corp adındaki Müslüman Uygurları zorla çalıştırdığı iddia edilen üç Çinli şirkete toplam 370 milyon Norveç kronu yatırdığını duyurdu. Bu miktar, sigorta şirketine ait yenilenebilir enerji fonuna yatırılan toplamın yüzde 12,42’sini oluşturuyor.
İŞ TRANSFERLERİNİ REDDEDETMEK HAPİS RİSKİ DEMEK
Çin’in en büyük rüzgar türbini üreticisi Xinjiang (Sincan-Doğu Türkistan) Goldwind Science & Technology, stoklarını geçen yıla göre neredeyse iki katı artırdı. Ancak, Çin Komünist Partisi’yle yakın bağları bulunan şirketin bu başarısının altında, Uygur Müslümanlarının “iş transferleri” adı altında Çinli işletmelere gönülsüz yerleştirilmeleri yattığı iddia ediliyor.
Avrupa Parlamentosu tarafından hazırlanan bir raporda, Uygur Müslümanlarının bu “iş transferlerini” reddetmesinin çok zor olduğunu, çünkü bunun için hapse atılma riski olduğunu ortaya koymuştu.
Zorla çalıştırma aynı zamanda Uygurlara “yeniden eğitim” ve Komünist Parti’ye sadakati öğretmeyi de içeriyor. Medya şirketi BuzzFeed’e göre, Xinjiang Goldwind Science & Technology kurucusu Wu Gang, bu “yeniden eğitim” adındaki hapishanenin denetlenmesinde kişisel olarak yer aldı.
ÇİNLİ ŞİRKETLER İDDİALARI REDDEDİYOR
Sigorta şirketi Storebrand’in yatırım yaptığı, her ikisi de güneş enerjisi sektöründe yer alan JinkoSolar Holding ve Daqo New Energy Corp. da Uygurları zorla transfer yoluyla çalıştırdığı öne sürülüyor.
Sigorta şirketi, Norveç devlet televizyonu NRK’ye, adı geçen şirketlerin Uygurları zorla çalıştırdığına dair hiçbir bilgilerinin olmadığını anlatan bir e-posta gönderdi.
Storebrand Yatırım Direktörü Bård Bringedal e-postada, “Veri tedarikçilerimizden gelen bilgilere dayanan analizimiz, bu suçlamalarda iddia edilen hiçbir şeyi bildirmemişti. Bu yüzden şimdi bu üç şirketi iyice inceliyoruz ve veri tedarikçilerimizle temas halindeyiz” ifadelerini kullandı.
Storebrand, yatırım yaptıkları şirketleri kapsamlı olarak inceleyeceklerini vurgularken, üç Çinli şirket de Uygurların zorla çalıştırılması ve kötüye kullanılması iddialarını reddediyor.
DAHA ÖNCE APPLE DA SUÇLAMALARLA KARŞI KARŞI KALMIŞTI
Yine Tech Transparency Project tarafından yayınlanan bir araştırmada, Apple’ın en eski ve en bilinen iPhone ekranı tedarikçisi Çin merkezli Lens Technology şirketi binlerce Uygur Türkü’nü zorla çalıştırdığı iddia edilmişti. Lens Technology, ayrıca Tesla ve Amazon için de parçalar üretiyor.
Washington Post’a konuşan Tech Transparency Project (TTP) yöneticisi Katie Paul, "Araştırmamız, Apple’ın tedarik zincirinde zorla çalıştırma uygulamasının, şirketin kabul ettiğinin çok ötesine geçtiğini gösteriyor" demişti.
Buna karşın Apple sözcüsü Josh Rosenstock, Apple'ın, Lens Technology tarafından Doğu Türkistan’dan herhangi bir işçi transferi olmadığını doğruladığını söyledi. Apple’ın cebri çalıştırmaya toleransı olmadığını söyleyen Rosenstock, "Zorla çalıştırmanın varlığını araştırmak, sürpriz denetimler de dahil, yaptığımız her tedarikçi değerlendirmesinin bir parçasıdır" demişti. Rosenstock, "Politikalarımızın herhangi bir şekilde ihlal edilmesi, olası iş feshi de dahil, acil sonuçlar doğurur" demişti.
