Türkiye genelinde 45 yaş altında, 100-250 çalışanı bulunan şirketlerde çalışan 1,5 milyon kişi daha 1 Temmuz’dan itibaren otomatik olarak BES’e katılacak. Son verilere göre, katılımcıların kamuda yüzde 25’i, özel sektörde çalışanların ise yüzde 52 sistemden cayma hakkını kullandı.
Ülke genelinde tasarrufların artırılması amacıyla 1 Ocak’ta başlayan sisteme 45 yaş altındaki çalışanların kademeli olarak katılımı devam ederken, bu kapsamda önümüzdeki ay özel sektörden yaklaşık 1,5 milyon çalışan sisteme dahil olması bekleniyor.
Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) otomatik katılım kapsamında ilk aşamada bin ve üzeri çalışanı olan özel sektör 1 Ocak ‘ta memurlar (genel ve özel bütçeli idareler) ile 250-1000 çalışanı bulunan özel sektör, 1 Nisan 2017’de sisteme girerken, 100- 250 çalışanı olan özel sektör de 1 Temmuz itibarıyla sisteme katılım sağlayacak. Özel sektörden yeni katılım sağlayacak çalışanlardan da prime esas kazancın yüzde 3’üne karşılık gelen tutarda BES kesintisi yapılacak. Çalışanlar tarafından ödenen katkı paylarına, BES ile aynı koşullara tabi olarak yüzde 25 teşvik verilecek. 2 aylık cayma süresi sonrasında sistemde devam eden çalışanlara da ek olarak bin lira tutarında devlet katkısı sağlanacak. Ayrıca emeklilik halinde hesabındaki birikimi yıllık gelir sigortasıyla almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde 5’i kadar ilave devlet katkısı teşviki verilecek.
Öte yandan mahalli idareler ve KİT’ler ile 50-100 çalışanı olan özel sektör 1 Ocak 2018’de, 10-50 çalışanı olan özel sektör 1 Temmuz 2018’de, 5-10 çalışanı olan özel sektör ise 1 Ocak 2019’dan itibaren BES’li olacak. Otomatik BES kapsamında 14 Haziran itibarıyla 1,1 milyonu kamu çalışanı olmak üzere toplam 2 milyon 595 bin 297 çalışan bulunuyor. Sistemde mevcut toplam fon tutarı 508 milyon 451 bin 812 lirayı bulurken, bu tutarın yüzde 60’ına denk gelen 303 milyon 844 bin 861 liralık kısmı faiz içermeyen fonlarda, yüzde 40’ına denk gelen 204 milyon 606 bin 951 liralık tutar ise faiz içeren fonlarda değerlendiriliyor.
CAYANLARIN SAYISI BEKLENENİN ÜSTÜNDE
Geçtiğimiz günlerde açıklama yapan Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) otomatik katılım sayesinde 6 ay gibi kısa bir sürede yaklaşık 490 milyon liralık fon birikimi sağladıklarını bildirdi. Zorunlu BES’te yüzde 52 olan BES’te cayma oranına dair de açıklamalarda bulunan Şimşek, şunları söyledi: “Maalesef şu an itibarıyla cayma oranlarının beklentimizin üstünde gerçekleştiğini söyleyebilirim. Her ne kadar uzun vadeli tasarrufun hedeflendiği bu sistemin cayma oranları gibi anlık veriler üzerinden değerlendirilmesini doğru bulmasak da bu durumun sebeplerinin tespiti ve onarılmasına ilişkin çalışmalarımız tüm hızıyla devam ediyor. Öncelikle cayma süresinin vatandaşlarımız tarafından oldukça yanlış anlaşıldığını düşünüyorum. Cayma hakkı tamamen vatandaşlarımız menfaatini gözetmek adına onlara ilk 2 ay için tanımış olduğumuz bir haktır ve bu sürenin bitiminde sistemden ayrılmak her zaman mümkündür. Bu durum paydaşlar tarafından tam olarak anlatılamadığı için özellikle ilk iki ayda çok yoğun talepler geldiğini düşünüyorum.” Memurların ise yüzde 75’i sistemi sevdi ve cayma hakkını kullanmadı.
10 YIL ÖDEMEK GEREKİYOR
Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Genel Sekreteri Mehmet Akif Eroğlu, geçtiğimiz aylarda zorunlu BES’e ilişkin değerlendirmede bulundu. “Sadece sisteme giriş zorunlu. Sisteme otomatik olarak girilir, ilk katkı payı kesildikten sonra 2 ay içinde kişinin cayma hakkı vardır. Sistemden çıkılması durumunda da hiçbir hak kaybı yaşanmamaktadır. Bu yönüyle de aslında ihtiyari bir sistemdir. Yani asla zorunlu bir şey değil” diye konuşan Eroğlu, otomatik katılımın ihtiyari sisteme göre avantajının daha genişletilmiş devlet katkısı olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti: “Kişi 10 yıldan sonra dilerse ödediği miktarı toplu şekilde alıp sistemden çıkabilir. İsterse ölene kadar emeklilik maaşı şeklinde alabilir. Ancak unutulmaması gereken bir başka şey; emeklilikte ciddi bir maaş alabilmek için sistemde iken yüksek miktarda ödeme yapmak gerektiğidir.”
BES DAMLAYA DAMLAYA KAZANDIRACAK
Bireysel Emeklili Sistemi’ne (BES) otomatik katılım 1 Ocak itibarıyla başladı. 2003 yılından beri uygulandığını Türkiye’de uygulanan sistemde 2003-2016 yıllarında 6,8 milyon katılımcının BES’e katıldı. Çeşitli ülkelerde BES’e otomatik katılımın uygulandığını anlatan uzmanlar, “Çalışanların sistemden çıkmasını tavsiye etmiyoruz. Bu büyük bir fırsat, yüzde 3 çalışan maaşından kesinti olacak ama karşılığında devlet yüzde 25 katkı, 1.000 lira da bonus verecek. Bu, tasarrufun düşük olduğu ülkemizde insanlar için çalışma hayatı sonunda ciddi bir tasarruf imkanı olacak. Şu anda ödeyecekleri miktar ayda yaklaşık 50 lira. Bu şekilde ödeyip 20 yıl sistemde kalırsa emekli olduğunda yaklaşık 100 bin liralık birikime ulaşabiliyor. Devletimizin de yüzde 25’lik teşviki büyük bir fırsat olarak görüyoruz. 100 lira yatırıyorsunuz, 25 lira alıyorsunuz, bir de bu yatırım aracında değerleniyor, yüzde 10 da bunu koysanız 135 lira oluyor. Dünyanın her tarafında teşvikler var ama yaptığımız araştırmalarda bu kadar yüksek teşvike Türkiye’den başka ülkede rastlamadık” değerlendirmesinde bulunuyor.
