Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya’ya gerçekleştirdiği iki ziyaretin ardından ilk olarak ‘stratejik’, sonrasında da ‘öncelikli’ yatırımlar kapsamına alınan Akkuyu’ya 76 milyar liralık teşvik verilecek. Proje çerçevesinde ilk aşamada 2 bin 764 kişiye istihdam sağlanması öngörülüyor.
EKONOMİ SERVİSİ / İSTANBUL
2015’in Kasım ayında yaşanan uçak düşürme hadisesi Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilere zarar verse de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 8 Ağustos 2016’daki Rusya seyahati ile ilişkilerin normalleşmesinde önemli bir adım atıldı. Türkiye bu görüşme sonrasında nükleer projeleri ‘stratejik yatırımlar’ kapsamına alındı. 9 Mart 2017 tarihlerindeki ikinci ziyaretin sonrasında ise nükleer enerji santralleri ve lisanslı depoculuk, şimdi de devlet yardımlarından yararlandırılan “öncelikli yatırımlar” arasına alınmasına karar verildi. Bakanlar Kurulu kararıyla, her iki yatırım konusu, yatırımlarda devlet yardımları hakkında kararın “öncelikli yatırım konuları” başlıklı maddesine eklendi. Yapılan bu revizyonun ardından Ekonomi Bakanlığı projeye sağlanan desteklere dair açıklama yaptı. Resmi Gazete’nin yayımlanan kasım ayı yatırım teşvik belgesi listesine göre, 76 milyar liralık teşvik belgesi kapsamında Akkuyu NGS’ye başta vergi muafiyeti olmak üzere çeşitli yatırım destekleri sağlanacak.
* Projenin ithal edilecek makine ve teçhizat tutarı ise 4 milyar 508 milyon 259 bin 804 dolar olacak.
* Kasım ayı yatırım teşvik listesine göre, Akkuyu NGS projesi çerçevesinde ilk aşamada 2 bin 764 kişiye istihdam sağlanması öngörülüyor.
* Bu arada, kasım ayında verilen toplam 639 yatırım teşvik belgesinin 115’i enerji ve madencilik sektörleri için düzenlendi.
* Belge alan projelerin sabit yatırım tutarı, toplam 77 milyon 25 bin lira olarak hesaplandı. Enerji ve madencilik yatırımları için verilen toplam 115 teşvik belgesinin 106’sı tamamen yeni yatırımlar için düzenlendi.
* Söz konusu sektörlerdeki yatırımlar içinde sabit yatırım tutarı en yüksek proje olan Akkuyu NGS’yi, 130 milyon 500 bin lira ile 3S Kale Enerji Üretim AŞ’nin Aydın’daki 25 megavatlık jeotermal enerji santrali yatırımı ve 118 milyon 140 bin lira ile Alibeyres Rüzgar Enerji Üretim AŞ’nin Balıkesir’deki 30 megavatlık rüzgar enerjisi santrali yatırımı izledi.
* Bu yatırımların gerçekleştirilmesiyle enerji ve madencilik sektörlerinde toplam 3 bin 59 kişiye istihdam sağlanması hedefleniyor.
K NEDİR? ÖNCELİKLİ YATIRIM
Yeni Yatırım Teşvik Programı’nda belirli yatırım konuları “öncelikli” olarak tanımlanmış ve söz konusu yatırımlar için istisnai bir uygulama getirilmiştir. ‘Öncelikli Yatırımlar’, yatırım yerine bakılmaksızın ‘Bölgesel Teşvik Uygulamaları’ kapsamında Beşinci Bölge’ye sağlanan bölgesel desteklerden yararlanabilecektir. Öncelikli Yatırımlar, altıncı bölgede gerçekleştirilir ise bu bölgede geçerli olan desteklerden yararlandırılacaklardır.
STRATEJİK YATIRIM
Stratejik yatırımlar için öngörülen desteklerin, Türkiye’nin hangi ilinde yapıldığına bakılmaksızın, sadece Altıncı Bölge illerinde daha avantajlı olmak üzere aynı koşullarda sağlanması, önemli bir ayrıcalık teşkil etmektedir.
JAPONYA’DAN TEKNOLOJİ TRANSFERİ
Japonya’nın Ankara Büyükelçisi Akio Miyajima, iki ülke arasındaki ekonomi alanında en büyük projelerden birinin Sinop Nükleer Enerji Santrali olduğuna ve fizibilite çalışmalarının devam ettiğine dikkati çekti. Miyajima sözlerine şöyle devam etti: “Sonucu inşallah 2018 ilkbaharda açıklanacak. O sonuca göre projenin daha ileri seviyeye gitmesini umuyorum. Nükleer enerji, bütçesi yüksek ancak 50-100 yıl devam eden bir projedir. Bu proje ile istihdam sağlanmasını, Japonya’dan teknoloji transfer edilmesini bekliyoruz.” Japonya’nın deprem ve nükleer santral konusundaki hassasiyetleri nedeniyle güvenlik konusunu öncelikle dikkate aldığının altını çizen Miyajima, “Bu projenin güvenli olduğunu bizzat garanti ediyoruz. Ayrıca, nükleer enerji dışında temiz kömür kullanımı, sıvılaştırılmış doğalgaz, jeotermal enerji ve enerji tasarrufu gibi birçok alanda iş birliği yapabileceğimizi düşünüyorum” dedi.
PROJEYE SAĞLANAN AVANTAJLAR ARTTI
‘Stratejik yatırım’ kapsamına alınan nükleer enerji projelerinin ‘öncelikli’ de olması ile bazı avantajları daha da cazip hale getirildi. Nükleer proje yatırımlarında azami destek tutarı düzenlemenin katkısı ile 50 bin liradan 900 bin liraya çıkmış oldu. Sigorta priminde destek tutarının azami miktarı ise birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölgelerde yüzde 15’ten yüzde 35’e yükseldi. Altıncı Bölge’de gerçekleştirilecek yatırımlarda sağlanan iç kredilerdeki faiz desteği de 5 puandan 7’ye çıkarıldı. Öncelikli yatırımlar, birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölgelerde teşvik araçlarından aynı süre ve oranlarda faydalanabiliyor. Beşinci bölgede organize sanayi bölgesinde yapılan öncelikli yatırımlar ile altıncı bölgede yapılan yatırımlar için daha avantajlı destekler sağlanıyor.
