Milyonlarca çalışanın gözü 10 Aralık'taki Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısında. Yapılacak zam oranı merak edilirken, hükümet artışta enflasyona vurgu yapıyor. Ancak işaret edilen enflasyonun hedeflenen mi, gerçekleşen mi yoksa patronların dile getirdiği oran mı olacağı belirsiz. Muhalefet ve sendikalar ise kira ve çarşı pazar zamlarına dikkat çekip 'Düşük kalacak bir artış çalışanı yıl boyunca mağdur eder' uyarısı yaptı.
MB VE PATRONLAR YÜZDE 25'TE ISRARLI
Hayat pahalılığı, iğneden ipliğe her alana zam olarak yansırken, dar gelirli umudunu asgari ücret artışına bağladı. Milyonlar gözünü Asgari Ücret Tespit Komisyonu'na dikti. Cumhurbaşkanı Erdoğan 'Çalışanı enflasyona ezdirmeyeceğiz' diyor. Ancak artışın hangi enflasyona göre yapılacağı belirsiz. Uzmanlar yüzde 300'leri bulan kira artışları ile yüzde 100'ü aşan çarşı pazar zamlarına dikkat çekse de IMF'nin raporu sonrası Merkez Bankası Başkanı ile MÜSİAD yüzde 25'i telaffuz etti. Oran vermeyen ekonomi yönetiminin 'beklenen enflasyon'a işaret etmesi ise artışın düşük tutulacağı kanaatini oluşturuyor.
TÜRK İŞ SESSİZ, DİSK 'YÜZDE 76' DEDİ
TÜİK enflasyonu ile sendikaların beklediği zam arasındaki fark ise büyük. Zamda büyük etkisi olan Türk İş, toplantı öncesi rakam telafuz etmeyeceklerini belirtirken, DİSK yüzde 76'lık bir artış talep ederek 30 bin lira istedi. HAK İŞ de ücretin 28-30 bin bandında olması gerektiğini belirtti. Resmi enflasyon ile muhalefet partilerinin açıkladığı rakamlar arasında da fark büyük. Muhalefetin açıkladığı en düşük rakam 28 bin olurken en yükseği 35 bin TL. Zammın açıklanması için takvimin işlediği süreçte rakamlar arasında farkın büyük olması nedeniyle kamuoyunda 'Artış kimin enflasyonuna göre olacak' yorumu yapılıyor.
ASGARİ ÜCRETTE ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ
Milyonlarca çalışanın gözü Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 10 Aralık’ta yapılacak ilk toplantısına çevrildi. Yapılacak zam oranı merak edilirken, görüşmedeki taraflardan biri olan hükümet artışta enflasyonu vurgu yapıyor. Ancak hükümetin işaret ettiği enflasyonun hedeflenen mi, gerçekleşen mi yoksa patronların dile getirdiği oran mı olduğu belirsizliğini koruyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Ücret belirlenirken bir denge aranacaktır” dedi.
Asgari ücret toplantısı için geri sayım başladı. Komisyon ilk toplantısını 10 Aralık’ta yapacak. Hükümet, işçi ve işveren tarafının temsilcileri hazır bulunacak. 15 üyeli toplantıda, yapılan çalışmalara dair raporlar paylaşılacak. Yapılacak zam oranı merak edilirken, görüşmedeki taraflardan biri olan hükümet enflasyona dikkat çekiyor. Ancak hükümetin işaret ettiği asgari ücretin gerçekleşen enflasyona mı, hedef enflasyona göre mi belirleneceği henüz netlik kazanmadı. Kulislerde konuşulanlara göre ekonomi yönetimi yeni asgari ücretin gerçekleşen enflasyona göre değil, hedef enflasyona göre belirlenmesi görüşünde olduğu belirtiliyor.
Merkez Bankası yönetiminden ücretler için “ileriye dönük endeksleme yapılması gerektiği” tavsiyesi gelmişti. Merkez Bankası’nın yanı sıra patronlar da yüzde 25’ten fazla zam yapılmaması taleplerini her fırsatta dile getirip lobi çalışmalarını sürdürüyor. Asgari ücrette zam oranı belirsizliği devam ederken, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz asgari ücrete ilişkin yaptığı son açıklamasında, “Asgari ücrette durum sadece kamu ile ilgili bir durum söz konusu değil. 3’lü bir mekanizma var. Öteden beri süren bir mekanizma söz konusu zaten. Ben şunun altını çizmek istiyorum; asgari ücret adı üstüne asgaridir, yani bundan daha altı olmaz. Önemli olan da bu çizgidir. 2023’te yüzde 100’den fazla bir zam yapıldı. 2024’te de yaklaşık yüzde 50 civarında zam yapıldı. En az bunlar kadar da önemli olan bir kararla, asgari ücreti vergi haricinde tuttuk” ifadelerini kullandı. Ücretin belirlenirken bir denge aranacağının altını çizen Yılmaz, şimdiden bir rakam ifade etmenin doğru olmayacağını belirtti.
BAKAN IŞIKHAN: KOMİSYONUN HASSASİYETİNE GÖLGE DÜŞÜRÜLMEMELİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, yeni yılda geçerli olacak asgari ücretle ilgili, “Komisyon tarafından belirlenecek asgari ücretin çalışanlarımızın refahı ve işverenlerimizin sürdürülebilir üretim kapasitesini de gözetecek bir denge ile oluşmasını temenni ediyoruz” dedi. Bakan Işıkhan, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 10 Aralık’ta işçi ve işveren temsilcilerinin katılımıyla çalışmalarına başlayacağını anımsatarak, “Komisyon tarafından belirlenecek asgari ücretin çalışanlarımızın refahı ve işverenlerimizin sürdürülebilir üretim kapasitesini de gözetecek bir denge ile oluşmasını temenni ediyoruz. Bu dengenin sosyal adalet anlayışımız ve ekonomik kalkınma hedeflerimiz doğrultusunda şekillenmesini ümit ediyoruz. Bizler, işçisinden işverenine, istihdamın tüm paydaşlarının hak ve menfaatlerini koruma sorumluluğumuzun bilinciyle hareket ediyor, Türkiye Yüzyılı’nda çalışma hayatına yakışan bir uzlaşıyı hep birlikte inşa ediyoruz. Asgari ücretin artışına ilişkin herkes ne kadar artacağı sorusunun cevabını arıyor. Elbette hem işveren hem işçi temsilcilerinin gönlünden geçen asgari ücret rakamları var. Ancak bildiğiniz gibi asgari ücreti, Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. İşveren ve işçi örgütlerimiz fikirlerini, düşüncelerini, komisyonda yer alan temsilcilere iletebilir. Komisyon üyeleri hep birlikte bu fikirleri, teklifleri değerlendirecek. Şimdiden bir oran vererek Asgari Ücret Tespit Komisyonumuzun iradesine, hassasiyetine gölge düşürmemeli. Zira komisyon tüm sosyal paydaşların olduğu bir yapıda. Tüm üyelerin iradesiyle 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak asgari ücret belli olacaktır” ifadelerini kullandı.
PATRONLAR EN FAZLA YÜZDE 25 ZAM YAPILMASI TARAFTARI
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı, asgari ücrette yüzde 25’in üzerinde bir artışın doğru olmayacağını belirtti. Bloomberght’de bir programa katılan Asmalı, asgari ücrette enflasyon hedeflerine zarar getirecek bir artışı doğru bulmadığını belirtti. Asmalı, iş dünyasının yüksek faizden ciddi şekilde rahatsız olduğunu söyledi. Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın asgari ücrette yüzde 25 civarı artışın 2025 yılı enflasyon görünümüyle uyumlu olacağı mesajını verdiğini belirterek, “Biz de yapılacak zammın bu seviyede olması gerektiği kanaatindeyiz” dedi.
MUHALEFET EN AZ 30 BİN LİRA TALEP EDİYOR
Siyasi partiler, 2025 yılı için asgari ücrette talep ettikleri rakamları açıklarken, ücretin yaşam standartlarını iyileştirecek düzeyde olması gerektiğini vurguluyor. Talep edilen rakamlar, 30 bin TL ile 35 bin TL arasında değişiyor. Peki hangi parti kaç lira asgari ücret talep ediyor.
CHP: CHP Genel Başkanı Özgür Özel, partisinin asgari ücret talebinin 30 bin TL olduğunu açıkladı. Özel, “Bu rakamın altında biz yokuz. İtiraza, mücadeleye devam edeceğiz” dedi.
DEM PARTİ: DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, asgari ücretin en az 35 bin TL olması gerektiğini savundu. Bakırhan, “Asgari ücretliler insanca yaşayabilecekleri bir ücret almalıdır” diyerek, ücretin yılda iki kez güncellenmesi gerektiğini belirtti.
İYİ PARTİ: İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu, işverenlerin durumu göz önünde bulundurularak, 2025 yılının ilk yarısında asgari ücretin en az 28 bin TL olmasını ve Temmuz ayında ara zam yapılmasını talep etti. Dervişoğlu, “Bunun altında kalan ücret, Türk milletine zulümdür” dedi.
GELECEK PARTİSİ: Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, asgari ücretin en az 33 bin 337 TL olması gerektiğini belirterek, “Enflasyon karşısında asgari ücretliyi ezdirmemiş olursunuz” dedi.
YENİDEN REFAH PARTİSİ: Yeniden Refah Partisi Genel Başkan Yardımcısı Suat Kılıç, asgari ücretin yeni yılda 35 bin TL olması gerektiğini söyledi.
TÜRK-İŞ: RAKAM VERİRSEK İŞVEREN VE HÜKÜMETİN ELİNİ GÜÇLENDİRİRİZ
Türk-İş Başkanı Atalay, asgari ücretin enflasyona sebep olmadığını söyledi. Atalay, “Bir senedir asgari ücrete zam gelmiyor ama fiyatlar artmaya devam ediyor” dedi. Atalay, neden bir rakam açıklamadığına ilişkin sorulan sorulara ise, “Biz rakam söylersek, hükümet ve işveren beraber oluyorlar ve ‘Türk-İŞ bir rakam açıkladı bunun altına inmez, istedikleri gibi hareket ediyorlar’ diyorlar. Bu şekilde onların elini güçlendiriyoruz. Onun için zamanı geldi mi rakam açıklarız fakat şu an rakam söylemenin bir anlamı yok. 5 aydır rakam konuşuyoruz bunun kime ne faydası var? Kiralara zamlar gelmeye devam ediyor. Hatta rakam açıklamadık diye bazı televizyonlar bizi tenkit ediyor. Şimdi ben burada bir rakam açıklarım ondan sonra hükümetin elini güçlendiririz” değerlendirmesinde bulundu. Öte yandan TÜRK-İŞ, DİSK ve HAK-İŞ, Meclis’te gerçekleştirdikleri görüşmelerde, asgari ücretin, çalışanların insanca yaşam koşullarını karşılayacak düzeyde belirlenmesini talep etti. Konfederasyonlar, ücret artışlarının alım gücünü koruyacak şekilde yapılması gerektiğine dikkat çekti
HEDEFE GÖRE BELİRLENİRSE ÜCRETLER AÇLIK SINIRININ ALTINDA KALACAK
Orta Vadeli Program (OVP) enflasyon hedefi yüzde 41,5’luk zam gelirse 24 bin lirayı aşacak. OVP’deki 2025 enflasyon hedefi olan yüzde 17,5 oranında zam yapılırsa 19 bin 975 liraya yükselecek. Merkez Bankası yıl sonu enflasyon beklentisinin yüzde 44’lük hedefi oranında artış yapıldığında 24 bin 483 lirayı bulacak. 2025 üst bandı olan yüzde 21 oranında zam gelirse 20 bin 570 lira olacak. Asgari ücrete yüzde 30 zam gelirse 22 bin 102 liraya yükselecek. Yüzde 40 zam yapılırsa yeni asgari ücret 23 bin 802 seviyesine gelecek. Piyasa beklentileri olan yüzde 45’lik zam oranında ise 24 bin 650 lira olacak. Hedef enflasyon tartışmaları sona erip, yaklaşık yüzde 46 olarak gerçekleşen enflasyon düzeyinde zam gelirse, asgari ücret 24 bin 823 liraya çıkacak. İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun üç veya dört toplantısının sonucunda 2025’te geçerli ücret belli olacak. Asgari ücret hedefe göre belirlendiği takdirde Türk-İş’in açıkladığı 20 bin 561 liranın altında kalacak.
