Kripto paraların kralı Bitcoin astronomik zirvenin ardından tarihinin en büyük düşüşüyle 2018 yılını geride bırakıyor. Peki bundan sonra ne olacak? Kripto para sektörü ne durumda? Bizi neler bekliyor? İşte bu soruların cevabını Burak Köse Karar.com için yazdı.
Burak Köse - [email protected]
Bitcoin, astronomik zirvelere ulaştığı çılgın bir yılın ardından tarihinin en kötü yıllarından birini geride bırakıyor. 2017 yılının son günlerinde 20,000 dolara ulaşan kripto para, 2018 yılıyla birlikte sert bir düşüş dönemine girerek 3,200 dolar seviyesine kadar çekildi. Bu, zirveden bu yana yaklaşık yüzde 85'lik bir düşüş anlamına geliyor. 2018 yılı grafiğine bakıldığında kripto paranın sürekli bir düşüş halinde olduğu gözlenebilir. Öyleyse Bitcoin yolun sonunda mı?
Bunu anlamlandırabilmek için Bitcoin'in tarihsel fiyat döngülerine bakmak akılcı olur. Bir numaralı kripto para 2011 yılında Ocak ve Kasım ayları arasında 29 dolardan 2 dolara yüzde 93 oranında geriliyor. Ardından Ağustos 2012'de 3 gün içinde 16 dolardan 7 dolara yüzde 57'lik düşüş yaşıyor. Daha sonra Nisan 2013'te 259 dolardan 68 dolara yüzde 74 geriliyor. En uzun düşüş dönemlerinden birine ise Aralık 2013 ile Haziran 2015 arasında imza atıyor. Bitcoin bu dönemde 1147 dolardan 177 dolara yüzde 85 değer kaybediyor.
2015 yılının Haziran ayında 177 doları gördükten sonra düşüş eğiliminden kurtulan kripto para, 2018'e kadar hepimizin bildiği destansı bir yükseliş görüyor.
Yukarıda görüldüğü gibi Bitcoin şimdiye kadar tarihinde 4-5 kere benzer düşüşler yaşadı. Bitcoin her düştüğünde ölüm çığırtkanları hiç eksik olmadı. Örneğin, 2011 yılında, daha sonradan 20,000 dolar olan kripto para için bir forum kullanıcısı şöyle diyordu:
"Hiç kimsenin kullanmadığı bir para birimi için 70 cent ödüyorlar."
Bu cümle, bir başka tarihi yanılgıyı anımsatıyor. 1957 yılında kurulan ABD merkezli bilgisayar üreticisi Digital Equipment Corporation'ın başkanı Ken Olson, 1977'deki bir açıklamasında aynen şu cümleleri söylemişti:
"İnsanların evlerinde bilgisayar bulunması da ne demek! Bence hiç kimsenin evine bilgisayar sokmak için herhangi bir geçerli nedeni olamaz."
Tarihsel eğilime bakıldığında Bitcoin'in yolun sonunda olduğunu iddia etmek mümkün değil.
Yeni oyuncular: Kurumsallar
Bitcoin için 2017 yılı esasında büyük kurumsal adımların görüldüğü ilk yıl oldu. Dünyanın en büyük vadeli işlem borsaları CBOE ve CME, Bitcoin'e ilişkin türev ürünlerini piyasaya sürdüler. 2018 yılında kurumsal şirketlerin kripto para alanına girişi daha da hızlandı. Görünen o ki 2019 yılı bu açıdan daha da farklı olacak.
Ocak ayıyla birlikte dünyanın en büyük borsası olan NYSE'nin ana şirketi Intercontinental Exchange, kripto para platformu Bakkt'i açıyor. Dünyanın en büyük yatırım şirketlerinden Fidelity Investments, Ekim ayında bir kripto para şirketi kurdu, 2019'da da çeşitli kripto para ürünleri sunacak. Bu örnekleri çoğaltmak mümkün.
Yani Bitcoin ve kripto paralar, artık içerisinde yüz binlerce çalışanı barındıran, on binlerce şirket bulunan, dünyanın en büyük şirketlerinin ve sayılı zenginlerin paralarını yöneten yatırım fonlarının dahil olduğu devasa bir ekosistem. Bu ekosistem her geçen gün büyüyor. Buradan bakıldığında Bitcoin, belki de ayaklarının en sağlam şekilde yere bastığı dönemi yaşıyor. Son aylarda sesi yüksek çıkan ölüm çığırtkanlarının yaptığı gibi böyle bir ekosisteme sahip bir yatırım aracının yolun sonuna geldiğini ileri sürmek, 'Çitflikbank' ya da 'Yüzyılın Kazığı' gibi ifadelerle etiketlemek gülünç ve yersiz.
Bugün Bitcoin'deki dalgalanmaların benzerleri geçmişte, günümüzde hisselerinin değerine değer katmış en büyük teknoloji şirketlerinde de görülüyordu. Bitcoin'e bir yatırım aracı olarak 'çöp' yakıştırması yapıldığı gibi bu şirketlere de burun kıvrılıyordu. Hatta 'güvenli liman' altın bile 2011'de 1,900 doları görmüş, 2015'te ise 1,050 dolara düşmüştü. Bu kadar geçmişe gitmeye bile gerek olmayabilir. Hala dünya çapında milyonlarca ürün satan GoPro'nun geldiği noktaya bakmak Bitcoin'e yapılan haksızlığı gözler önüne seriyor. 2014'te hisseleri 87 dolardan işlem gören şirket, yüzde 95'lik bir düşüşle bugün 4.31 dolardan el değiştiriyor.
Öte yandan Bitcoin, birkaç gün sonra 10. yılını dolduruyor. 10 yıldır iyi veya kötü ayakta kalmayı başarabilen bir varlığın artık karekteristiği haline gelmiş dalgalanmaları her yaşadığında yolun sonunda olduğunu ileri sürmek için en az iki kere düşünmeli.
