Dönüp dolaşıp aynı yere geldik

Dönüp dolaşıp aynı yere geldik

Ekonomideki yapısal sorunlar büyüyor ama faiz tartışması gündemden düşmüyor. Türk lirası enflasyon baskısıyla erirken siyasetin baskısıyla Merkez Bankası’nın faiz indirimi sinyalleri vermesi piyasaları bir kez daha sarstı. Dolar 8.70’in üstüne çıktı, borsa çakıldı. Gözler yeniden Merkez’in faiz kararına çevrilirken ekonomistlerden ‘Büyük sıkıntılar kapıda. Lira belirsizlik nedeniyle değer kaybediyor’ uyarısı geldi.

EKONOMİ SERVİSİ

Türkiye’de her yıl ekonomiye ilişkin yapılan hamleler aynı kısır sonuçları doğuruyor. Merkez Bankası’nın perşembe günü vereceği faiz kararı öncesi de yine belirsizlik rüzgârı piyasaları olumsuz etkiliyor. Cumhurbaşkanı’nın faiz hassasiyetiyle birlikte hareket alanı sıkışan MB söylem değişiklikleriyle günü kurtarmaya çalışıyor. Faizde indirim beklentisi oluşurken ısınan piyasalar kuru vurdu. Dolar temmuz başından bu yana ilk kez 8.70’in üstünü gördü.

‘GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN SIKINTI BAŞLIYOR, ÖNLEM ŞART’

Yabancı yatırımcılar erken bir faiz indiriminin riskine dikkat çekti. İçerideki etkiyle birlikte dış piyasalarda yaşanan çalkalanma belirsizliği artırdı. Ekonomist Mahfi Eğilmez “Dolar FED öncesi değer kazanıyor. TL hem bu nedenle hem de MB toplantısı öncesindeki belirsizlik nedeniyle değer kaybediyor” dedi. Rıdvan Baştürk de “Gelişmekte olan ülkeler için büyük sıkıntılar başlıyor. İç tarafta önlem almazsak bundan en çok biz etkileniriz” ifadesini kullandı.

21-eylul-sayfa1.jpg

SERT CEREYAN HEM İÇERİDE HEM DE DIŞARIDA

Ekonomi politikalarında her defasında aynı hata yapılıyor. Artan enflasyon baskısı ve faiz mesajları TL’ye her geçen gün biraz daha değer kaybettiriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz hassasiyetiyle birlikte hareket alanı sıkışan Merkez, hamle yerine söylem değişiklikleriyle günü kurtarmaya çalışıyor. Daha önce de yapılan çeşitli girişimlerle kur kısa soluklu tutulmuş ardından yeni rekorlara imza atmıştı. Öte yandan dışarıda esen FED rüzgarı da TL’yi cereyanda bırakıyor.

Piyasalar haftanın ilk gününe hareketli başladı. Dışarıda esen sert rüzgarlara karşılık, içerideki hamleler TL ve dolarda sert dalgalanmalara neden oldu. Öte yandan Merkez Bankası’nın hamleleri ve siyasetin enflasyon baskısı da piyasalarda faiz indirimi algısına neden oldu. 19,25 ile Merkez Bankası politika faizinin üzerine çıkan enflasyonla birlikte Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun da söylemlerini değiştirdi. Daha önce manşet enflasyonda yüzde 5 hedefini her defasında yineleyen Merkez Bankası, en son toplantısında çekirdek enflasyon mesajı vermişti. Bununla birlikte faiz indirimi güçlenmiş, dolar/TL’de sert hareketler görülmeye başlandı. Enflasyon için yeniden gündeme gelen fahiş fiyat operasyonlarıyla artan maliyetlere çözüm değil suçlu aranmaya başlanması da dikkat çeken hamleler arasında. Ayrıca bu hafta dışarıda da deyim yerindeyse kıyamet kopuyor. Küresel piyasalar Fed’in 22 Eylül’deki kararı odaklandı. Dünyaca ünlü kurumların beklentisi Fed’in tahvil alım azaltımına Aralık’ta başlayacağı yönünde. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 22 Eylül’de vereceği mesajlar piyasaların seyri açısından oldukça önemli. Yatırımcılar, güçlü gelen son verilerin ardından, varlık azaltımının ne zaman başlayacağına dair yeni sinyal almaya çalışacak. Küresel piyasalarda bu hafta ayrıca, Japonya Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası’nın faiz kararları da takip edilecek. Çinli gayrimenkul şirketleri kaynaklı sert satışlar ve Fed beklentileri risk iştahını sınırlarken, Avrupa borsalarında da haftanın ilk işlem gününde sert satışlar görüldü. Böylece dolar/TL , çarşamba günü yapılacak Fed toplantısı öncesinde güçlenen dolar ve küresel risk iştahının azalmasıyla Temmuz başından bu yana ilk defa 8,70’in üzerini gördü. Geçen hafta ortasından sonra yaptığı atakla 8.42 seviyelerinden 8.65’in üzerine çıkan dolar/TL, yeni haftanın ilk gününde de yükselişini sürdürdü. Dün sabah saatlerinde 8.64 düzeyinde yatay hareket eden dolar/TL, işlemlerin artmasıyla 8.70’in üzerine çıktı. Geçtiğimiz haftayı 1.419 puandan kapatan BİST 100, yeni haftaya yüzde 0,98 düşüşle 1.405 puandan başladı ve dün günün ilk yarısında 1.395 puana gerileyerek 3 Ağustos sonrası en düşük seviyeyi gördü. Endeks bu ay yüzde 5 değer kaybetti. Euro da gün içinde 10.22 seviyelerine kadar çıktı.

ENFLASYON SORUNU BÜYÜYOR

Tüketici yıllık enflasyonunun Ekim ayına kadar mevcut yüzde 19.25 civarında yüksek seviyelerde kaldıktan sonra Kasım’dan itibaren baz etkisinin de katkısıyla düşüşe geçmesi bekleniyor. Hükümet yıl sonunda enflasyonun yüzde 16.2’ye gerilemesini beklerken Goldman Sachs ve Deutsche Bank’ın beklentisi enflasyonun yüzde 16.7’ye düşeceği şeklinde. Birçok analist bu düşüşün son çeyrekte en az bir faiz indirimi için alan oluşturabileceğini düşünüyor. Türkiye’nin güçlü ithalatı TL’deki değer kaybı ile birleşerek düşürülmesi zor bir enflasyona neden olurken bu da faiz indirimlerini öteleyen ana etken konumunda. İthal fiyatları yüzde 50’ye yaklaşan üretici fiyatları enflasyonunun da ayrıca ana nedeni.

CESARETİ OLANA TL TAVSİYESİ

Credit Agricole, Türk lirasının cazip faiz oranları ve sınırlı oynaklık ile diğer gelişen ülke para birimlerinden ayrıştığını ve “cesareti olanlar” için ilgi çekici carry trade fırsatları sunduğunu belirtti. Türk lirasındaki yüzde 19 faiz oranının diğer yüksek faiz veren para birimleri Rus rublesi, Hint rupisi ve Meksika pesosuna kıyasla daha avantajlı olduğunu ve Türk lirasının düşük oynaklığından dolayı carry trade/volatilite oranı düşünüldüğünde cazip olduğunu belirtti. Türk lirasının cesareti olanlar için ilgi çekici carry trade fırsatları sunduğunu belirten Gelişen Piyasalar Araştırma Müdürü Sebastien Barbe, “Buradaki risk ise erkenden gelebilecek büyük bir faiz indirimi” dedi. Barbe, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın dördüncü çeyrekten itibaren kademeli bir faiz indirimine başlamasının temel senaryoları olduğunu söyledi. Fed’in varlık alımı azaltımının Kasım ayından önce başlamayacağını düşündüklerini belirten analistler, birçok gelişen ülke merkez bankasının Fed’den önce para politikalarını sıkılaştırdıklarını belirtti.

‘TETİK BU AY ÇEKİLMEYECEK’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın uzun zamandır istediği faiz indirimi için zemin hazırlamaya başlarken çoğu analist, bankanın enflasyondaki yükselişi dikkate alarak tetiği bu ay çekmeyeceğine inanıyor. TCMB’nin politika faizi, mart ayında Erdoğan’ın Şahap Kavcıoğlu’nu göreve atamasından beri yüzde 19’da sabit tutuluyor. Faiz yüzde 19 ile dünyanın en yükseklerinden biri olmasına karşın enflasyonun geçen ay itibarıyla altında bile kaldı. TCMB’nin 23 Eylül Perşembe günü TSİ 14:00’da sonuçlarını açıklayacağı Para Politikası Kurulu (PPK) kararı öncesi Reuters öne çıkan 4 soru şöyle derledi: Aylar süren sıkı politika yanlısı açıklamaların da desteğiyle haziranda dolar/TL tarihi zirvelerinden gerilerken, TCMB son haftalarda açıklamalarını değiştirdi. Ekim ayının ilk gününde yatırımcılarla gerçekleştirilen toplantıda Kavcıoğlu, uzun süredir tekrar ettiği enflasyon üzerinde politika faizi taahhüdünü tekrar etmedi.

SON ÇEYREKTE DÜŞÜŞ BEKLENİYOR

Şahap Kavcıoğlu ayrıca, manşet enflasyon göstergeleri yerine daha düşük seviyede olan çekirdek enflasyona odaklanmanın pandemiden çıkış döneminde daha uygun olduğunu da belirtti. Kavcıoğlu 8 Eylül’deki konuşmasında “enflasyonun kısa vadeli oynaklıklardan arındırılmış ana eğilimini ölçmeye yarayan çekirdek enflasyon göstergelerinin önemini artırmakta” dedi ve Para Para politikası duruşunun enflasyondaki düşüşü sağlayacak sıkılıkta olduğunu ifade etti. TCMB yılın son çeyreğinde enflasyonda belirgin düşüş bekliyor. Yatırımcılar bu söylem değişikliklerini faiz artışının gündemde olmadığı ve faiz indirimlerin yaklaştığı şeklinde yorumladılar. Reuters anketine katılan 16 ekonomistten 14’ü yılın son çeyreğinde indirim beklerken ankete ilk kez bu ay bir katılımcı da olsa faiz indirimi beklentisi girdi.

23 EYLÜL SÜRPRİZ OLABİLİR

Spinn Consulting kurucu ortağı Özlem Derici Şengül, “Birçok kişi bu ay faiz indirimi beklemese de bankanın güncel yönlendirmesi, eğer banka çekirdek enflasyondaki düşüşü kalıcı görürse 23 Eylül’de bir faiz indiriminin sürpriz olmayacağına işaret ediyor.” Yatırımcılar artık TCMB’nin bir politika hatası yapabileceği endişesini daha sık dile getiriyorlar. Birçok analist kredi faizlerinin yüksek seyretmesi yüzünden 2023’te zorlu bir seçimle karşı karşıya olan Erdoğan’ın gevşeme yanlısı adımlar için sabrının azaldığını düşünüyor. Oldukça azınlıkta da olsa bazı bankacılar hızlı indirimlerinin ise bir erken seçim habercisi olabileceğini düşünüyor.

‘TL BELİRSİZLİK NEDENİYLE DEĞER KAYBEDİYOR’

Ekonomistler de dolar/TL’deki dalgalanmayı değerlendirdi. Ekonomist Mahfi Eğilmez “Dolar, Fed toplantısı öncesi değer kazanıyor. TL, hem bu nedenle hem de TCMB toplantısı öncesindeki belirsizlik nedeniyle değer kaybediyor” dedi. Analist Rıdvan Baştürk ise “Dolar kuru için çok uyardım. Bu nedenle içim rahat. Bir anda 8.72’ye gitti. Bu ortam sıkıntıların olacağı bir ortam. Gelişmekte olan ülkeler için büyük sıkıntılar başlıyor. İç tarafta önlem almazsak bundan en çok biz etkileniriz” diye konuştu. Ekonomist Mustafa Sönmez ise şu yorumu yaptı: “23 Eylül’de Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 19’dan aşağı çekmesi, sadece bir ihtimal. Ama pas geçmesi, aynı tutması da bir ihtimal ve daha muhtemel. Yükselen döviz fiyatından döviz almaya yeltenenler, iyice tartmalı. Bu rejimde her hinlik, melanet var.” Karar yazarı ekonomist Oğuz Demir “7 Eylül günü ilk fişeği TCMB Başkanı’nın “çekirdek enflasyon” vurgusu attı ve bizi diğer gelişmekte olan ülkelerden ayırdı” yorumunu yaptı.

AVRUPA HİSSELERİ ÇAKILDI

Avrupa hisse senetleri, Çin’deki gayrimenkul krizi ve bu hafta yapılacak Fed toplantısı öncesi artan endişelerin riskten kaçınma eğilimini güçlendirmesinin ardından son bir ayın en büyük düşüşünü gerçekleştirdi. Stoxx Europe 600 Endeksi 22 Temmuz’dan bu yana en düşük seviyesini gördü. Ham madde hisseleri, demir cevheri fiyatlarındaki düşüşün derinleşmesi ve baz metallerdeki kayıplarla birlikte en fazla düşen sektör oldu ve ham madde şirketlerini içeren alt endeks yüzde 3,8 geriledi. Almanya gösterge endeksi DAX yüzde 1,6 düştü.

Öne Çıkanlar
YORUMLAR (4)
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
4 Yorum
Diğer Haberler
Son Dakika Haberleri
KARAR.COM’DAN