Türkiye Varlık Fonu’na hisse devirleri, beyaz eşyada vergi indirimi, sicil affı, devlet kefaletli krediler, Rusya’nın gıda ve inşaatta yaptırımları kaldırması ve büyüme rakamları 2017’ye damgasını vurdu. Babayiğitlerin de ortaya çıktığı 2017’de dolar 3.98’i görerek tarih yazdı.
EKONOMİ SERVİSİ / İSTANBUL
Türkiye ekonomisi jeopolitik riskler, terör olayları ve dolarda art arda gelen tarihi rekorlarla 2017’de hareketli günler geçirdi. Türkiye Varlık Fonu (TVF)’ye dev kamu şirketlerinin hisse devirleri, Rusya’nın sebze, meyve, turizm, inşaatta yaptırımları kaldırması, beyaz eşya, elektronik ve mobilyada vergi indirimleri ve büyüme rakamları 2017’ye damgasını vurdu. Referandum döneminde AB’yle gerilen ilişkilerin yanı sıra, yerli otomobil için aranan babayiğitlerin ortaya çıkması ve doların 3.98’e tırmandıktan sonra 4 lira sınırından geri dönmesi 2017’nin unutulmayan gelişmeleri arasında yerini aldı. Büyüme rakamlarına bakıldığında Türkiye, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 11.1’lik oranla çift haneli büyüdü ve 23 çeyrek sonra en yüksek rakama ulaştı. Böylelikle Avrupa Birliği (AB), G20 ve OECD ülkelerine de fark attı. Bu performansıyla G20 ülkeleri arasında ilk iki sırada yer alan Çin ve Hindistan’ı solladı. Başbakan Binali Yıldırım başkanlığında kurulan 66. Hükümet kabine değişikliğine gitti. Bazı bakanlıklara yeni isimler gelirken, bazı bakanlar ayrıldı. Mehmet Şimşek, ekonominin koordinasyonu ve kamu bankalarından sorumlu Başbakan Yardımcısı oldu. Uluslararası konjonktür ile çevre ülkelerde yaşanan kargaşaların yarattığı olumsuz havayı dağıtmak ve ekonomiyi canlandırmak için hem reel kesimin, hem de vatandaşların cebini rahatlatan düzenlemeler hayata geçirildi. KOBİ’lerin ve ihracatçıların finansmana erişimi kolaylaştırıldı. Bu amaçla Hazine destekli kredilerde Kredi Garanti Fonunca (KGF) sağlanan kefaletlerin bakiye tutarının üst sınırı 20 milyar liradan 250 milyar liraya çıkarıldı. Kefalet oranı KOBİ dışında yüzde 85, KOBİ’ler için yüzde 90, ihracatçı için yüzde 100’e yükseltildi. İnşaat sektörünü canlandırmak için KDV, damga vergisi ve tapu harçlarında düzenlemeye gidildi. Türkiye’de 1 milyon liralık yatırım yapana vatandaşlık hakkı tanındı. Bankalara borcu olan milyonlarca vatandaş ve şirketlere sicil affı getirildi. Vergi borçları yeniden yapılandırıldı. Beyaz eşya ile bazı küçük ev aletlerinden alınan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) sıfıra, mobilyaların KDV'si yüzde 8'e çekildi. Tasarrufların artırılması amacıyla 45 yaş altı çalışanların işverenleri aracılığıyla otomatik Bireysel Emeklilik Sistemi'ne dahil edilmesi uygulaması başlatıldı. Kademeli olarak hayata geçirilen uygulamayla 3,4 milyon çalışan sisteme dahil edildi. Türkiye'nin otomobili için imzalar atıldı. İstanbul 3. havalimanının da aralarında bulunduğu mega projelerin yapımı sürerken, yeni projelere de başlandı. Dünyanın en uzun aralıklı köprüsü unvanına sahip olacak ''1915 Çanakkale Köprüsü'' ile Malkara-Çanakkale Otoyolu'nun temeli atıldı. Yastık altındaki altınları ekonomiye kazandırmak için altın tahvili ve altına dayalı kira sertifikası ihracı başlatıldı. Kırmızı ette fiyat artışlarını önlemek için kesimlik canlı hayvan ve karkas sığır etinde gümrük vergileri düşürüldü.
* 1 OCAK - ÇALIŞANLARA OTOMATİK BES BORÇLARA YAPILANDIRMA
45 yaş altı çalışanların, işverenleri aracılığıyla otomatik Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dahil edilmesi uygulaması başlatıldı. Maliye Bakanı Naci Ağbal, 49 yıllığına Türkiye Varlık Fonu’na devredilen at yarışları ve Milli Piyango lisanslarının birlikte değerlendirilmesini öngördüklerini söyledi. 23 ili kapsayan Cazibe Merkezleri Programı esasları belirlendi. Bankalara borcu olan vatandaşları ve şirketleri ilgilendiren sicil affı yürürlüğe girdi. Vergi borçları yeniden yapılandırıldı.
* 2 ŞUBAT - THY HİSSELERİ TVF’YE ‘İŞ’TE MİLLİ SEFERBERLİK
Referandumda ilk maliyet 190 milyon lira olarak hesaplandı. Beyaz eşya ve elektronikte ÖTV 30 Eylül’e kadar sıfıra, mobilyada yüzde 8’e düşürüldü. İstihdam seferberliği başlatıldı, ardından 687 sayılı KHK ile yıl sonuna kadar işe alınacak her yeni işçi için aylık 666 lira prim, 106 lira da vergi desteği verilmesi kararlaştırıldı. İşçinin işverene maliyeti 2 bin 88’den bin 314 liraya indi. THY, Türk Telekom, Ziraat Bankası, Halkbank ve Borsa İstanbul hisseleri Türkiye Varlık Fonu’na aktarıldı.
* 3 MART - GOOGLE’A SORUŞTURMA İŞLETMELERE 250 MİLYAR
Rekabet Kurulu, Google’a rekabeti ihlal edip etmediğine ilişkin soruşturma açtı. Hazine destekli kredilerde Kredi Garanti Fonunca sağlanan kefaletlerin bakiye tutarının üst sınırı 20 milyar liradan 250 milyar liraya çıkarıldı. İşsizlik yüzde 12,7’ye çıktı. Tapu işlemlerinde binde 20’lik harç oranı, 30 Eylül’e kadar binde 15’e çekildi. Yıllık ihracatı 1 milyon doların üzerinde olan ihracatçılara yeşil pasaport verilmesine karar verildi. Rusya ile yatırım fonu kurulması için mutabakata varıldı.
* 1 MAYIS - PUTİN’DEN YAPTIRIMLARI KALDIRAN İMZA
İnternette adil kullanım kademeli olarak kaldırdı. Borçların yapılandırılmasıyla 23 milyarlık tahsilat yapıldı. AB ülkelerinde cep telefonu operatörlerinin abonelere uyguladığı dolaşım (roaming) ücretlerine son verildi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1 Ocak 2016’da başlatılan kritik yaptırımları kaldırdı. Böylelikle Rusya’da çalışma yasağı sona erdi, vizesiz seyahat yolu açıldı, salatalık, elma, armut, üzüm ve çilek yasaklı listesinden çıkartıldı. Müteahhitlik hizmetlere izin verildi.
* 27 HAZİRAN - ET VE TAHIL İTHALATINA VİZE ABD TABLE YASAĞINA SON
İç piyasada yaşanabilecek fiyat artışlarının önüne geçmek için buğday, arpa ve mısır ile kesimlik canlı hayvan ve karkas sığır etinde uygulanan gümrük vergileri düşürüldü. 5 Temmuz’da ABD’nin, Türkiye’den uçuşlarda uyguladığı kabinde elektronik eşya yasağı, THY’nin Atatürk Havalimanı’ndan New York’a yaptığı tarifeli seferle kaldırıldı. Başbakan Binali Yıldırım, 19 Temmuz’da yeni kabineyi kurdu. İngiltere’ye uçuşlardaki kabinde elektronik eşya yasağı kaldırıldı.
* 2 EYLÜL - MTV’YE ZAM, DOMATESE RUSYA’DAN YEŞİL IŞIK
Kanal İstanbul Projesi için etüt proje sözleşmesi imzalandı. Maliye Bakanı Naci Ağbal tarafından yüzde 40 artırılacağı açıklanan MTV, kamuoyunun tepkisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çağrısı üzerine “torba yasa”da yüzde 25 olarak belirlendi. Özel İletişim Vergisi, her bir hizmet için yüzde 7,5 olarak esas alındı. Yasıt altından 12 bin 800 vatandaşın 370 milyon lira değerinde yaklaşık 2,5 ton altını çıkarıldı. Rusya, 4 firmadan 50 bin ton domates alacağına duyurdu.
* 1 KASIM - MİLLİ OTOMOBİLE 5 BABAYİĞİT SIRBİSTAN’DAN 5 BİN TON ET
A101 ve BİM’de kıymanın kilosu 29, kuşbaşının 31 liradan satışı başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin yerli otomobilini Turkcell, BMC, Kıraça Holding, Zorlu Holding ve Anadolu Grubu’nun üreteceğini açıkladı. Türksat 5A ve 5B uydu ihalesini Airbus ile Türksat kazandı, sözleşme imzalandı. Üç ve altında çalışanı olan işletmelerin sağladıkları her ek istihdam için ödedikleri maaş, prim ve vergilerin birini devlet üstlendi. Sırbistan’dan 5 bin ton et ithalatına izin verildi.
* 1 ARALIK - DOLARA 15 MÜDAHALE S-400 ANLAŞMASINA İMZA
ABD Merkez Bankası (FED) yıl boyunca 3 kez faiz artırımına giderek faizleri yüzde 1,25-1,50 aralığına çekti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kur ateşini düşürmek için yılbaşından itibaren dövize tam 15 müdahale de bulunarak faizi 447 baz puan yükseltti. Bu kapsamda bankaların borç alabilme limitlerini 22 milyar TL'ye düşürdü, yabancı para zorunlu karşılık oranlarını 50 baz puan indirdi. Türkiye ile Rusya arasında S-400 füze anlaşması Ankara’da imzalandı.
