Kurdaki rekor artış yeni zamları da beraberinde getirecek. Daha şimdiden akaryakıt, elektrik ve doğal gaz gibi ithal bağımlılığımız olan birçok kalemde fiyat artışları gerçekleşti. Dün 9.24 seviyesiyle yeni rekorunu kıran kur karşısında TL’nin kaybı durmadı. Kur kaynaklı artan maliyetler hem vatandaşları hem de esnafı zor durumda bıraktı.
EKONOMİ SERVİSİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yüksek enflasyon karşısında faiz indirimine gitmesinden bu yana dolar/TL kuru yukarı yönlü rekor kırmaya devam ediyor.
9.24 seviyesini geçen kurda artış sürerken başta enerji olmak üzere birçok kalemde iğneden ipliğe zam bekleniyor. Enerji ihtiyacının büyük kısmını yurt dışından dövizle alan Türkiye’yi çetin bir kış bekliyor. Eylülden bu yana zam yağan akaryakıtta fiyat artışları artık durmuyor.
Akaryakıtta kamu desteği motorin ve LPG otogaz için sona ererken, benzin için de sınıra yaklaşıldı. Benzine 40 kuruş, motorine 41 kuruş zam yapıldı.
Motorinde eşel mobil desteği sona erdiği için fiyat artışının tamamını pompaya yansıdı. Benzindeki artışın ise 23 kuruşluk kısmı ÖTV’den karşılanacak, 17 kuruş ise pompa fiyatlarına yansıdı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), elektrik tavan fiyatını yüzde 33 artırdı.
Buna göre, firmaların verdiği piyasa takas fiyatları, bugünden itibaren son iki aydan başlamak üzere, son 12 aydaki ortalama fiyatın üç katı şeklinde uygulanacak. Yani 6 Ekim 2020’de Resmi Gazete’de yayınlanan kararla ‘iki katı’ olacak şekilde belirlenen tavan fiyat, kararla birlikte üç katına çıkarılmış oldu. Enerji uzmanlarına göre bu karar, perakende satış tarifelerini de artırarak vatandaşın faturalarına hissedilen bir şekilde yansıyacak.
Son günlerde dünyada yaşanan enerji krizinin etkisiyle meskenlerde tüketilen elektrik ve doğal gaza yeni zamlar bekleniyordu ancak ekim ayı başında konut aboneleri için gaz dağıtım şirketlerine uygulanan tarife değişmemişti. Sanayi aboneleri ve elektrik üretim santralleri tarifesine yüzde 15 zam gelmişti.
KONKORDATOLAR TEKRAR ARTIŞTA
Kur arttıkça yükselen maliyetleri karşılayamayan birçok firma iflasın eşiğine geldi. Pandemiyle sarsılan sanayinin yanı sıra küçük esnaf da kan ağlıyor. Salgında alınan kredileri ödeyemeyen milyonlarca iş yeri hacizin eşiğinde. 2021’in ilk yedi ayında 167 şirket konkordato ilan etti. Ticaret Sicili Gazetesi’nden derlenen verilere göre 2018 yılının tümünde bin 94 olan konkordato sayısı 2019 yılında 899 olurken bu sayı 2020’de 280 olarak kaydedilmişti.
YENİ HAMLELER SÜRPRİZ OLMAYACAK
Morgan Stanley, TCMB’nin 21 Ekim’de politika faizini 50 baz puan indirmesini beklediklerini fakat 50-100 baz puan arasında bir indirimin de kendilerini şaşırtmayacağını belirtti. 9,00 seviyesinin üzerine çıkan Dolar/TL ’nin daha fazla yükselmeye devam ettiğini belirten banka, daha fazla faiz indiriminin gerçekleşeceğine yönelik beklentilerle kurun değer kaybetmeye devam edeceğini söyledi.
Para Politikası Kurulu’nun üç üyesinin görevden alınmasına değinerek TCMB’nin faiz indirimlerinde ne kadar aceleci davranacağının önemli olduğunun altını çizen Morgan Stanley, çekirdek enflasyon ölçümlerinin hala yüzde 18’in altında olduğunu dile getirdi. Yıl sonuna kadar gerçekleştirilecek üç toplantıda 50’şer baz puanlık indirimler beklediklerini belirten Morgan Stanley stratejistleri, 2021 sonunda politika faizinin yüzde 16,50’ye 2022’nin sonunda ise yüzde 12,50’ye ineceğini düşündüklerini belirtmişti.
'FAİZ İNDİRİMİ İÇİN ALAN AÇILDI'
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun basına kapalı gerçekleştirdiği toplantının ardından, Resmi Gazete’de yayımlanan atama kararına göre, TCMB Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Semih Tümen, TCMB Başkan Yardımcısı Dr. Uğur Namık Küçük, Para Politikası Kurulu Üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş görevden alındı. Bank of America (BofA), TCMB’de yaşanan görevden almalar sonrasında yıl sonuna kadar 150 baz puan faiz indirimi yapılacağına yönelik beklentisini yukarı yönlü revize ederek 200 baz puana çıkardı. Gelecek hafta yapılacak toplantı sonrasında TCMB’den 50 baz puanlık bir faiz indirimi beklediklerini belirten BofA ekonomistleri, Türk lirası’ndaki değer kaybı ve Ağustos’ta çekirdek enflasyonun yüzde 17’ye çıkmasının daha büyük bir faiz indiriminin önüne geçeceğini belirtti. Türkiye için 2021 enflasyon tahminlerini yakın zamanda yüzde 17,8’e çıkardıklarını aktaran ekonomistler, TCMB’nin yakın zamanda faiz indirim politikasından vazgeçeceğini düşünmediklerini vurguladı.
‘KARA KIŞ FONU KURULSUN’
Kurdaki yüksek artışa ilişkin sosyal medyadan açıklama yapan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu “Dolar rekorlara doymuyor” diyerek “Motorin ve benzine yine zam geldi. Sebep olduğun bu rezaletin milleti ezmesini daha fazla izleme Erdoğan, Kara Kış Fonu’nu kur! Yok öyle istediğin gibi at koşturmak. Biz varız ve mücadele edeceğiz” dedi. Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan ise “Merkez Bankası’na talimat vererek faizi düşürebileceğini sanan iktidarın ve tamamen iktidara teslim olmuş TCMB yöneticilerinin 10 yıllık faizde bizi getirdiği yer uçurum. Bana liyakatsizliğin, bilgisizliğin, keyfiliğin resmini çizebilir misin?” paylaşımında bulundu.
