Merkezi yönetim bütçesi 2019’da 123,7 milyar TL açık verdi. Gelir hedefi 880.4 milyar liraydı ama 875.8 milyar lira elde edildi. Bu dönemde Merkez Bankası’ndan 58.2 milyar lira daha fazla kaynak sağlandı. Eğer bu para olmasaydı bütçe açığı 123.7 milyar lira değil, 181.9 milyar lira olacaktı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2019 yılının aralık ve ocak-aralık dönemi bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Merkezi yönetim bütçesi 2019’da 123,7 milyar TL açık verdi. Aralık ayında ise bütçe dengesi 30,8 milyar TL açık verirken, 26,6 milyar TL faiz dışı açık verildi. Buna göre, aralıkta bütçe gelirleri, Aralık 2018’e göre yüzde 9,1 artarak 73,3 milyar liraya yükseldi. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 21,8 artışla 104,1 milyar liraya çıktı. Aralıkta bütçe açığı 30,8 milyar lira oldu. Bütçe gelirleri 2019’da bir önceki yıla kıyasla yüzde 15,5 artarak 875,8 milyar lira, bütçe giderleri de yüzde 20,3 yükselerek 999,5 milyar lira oldu. Böylece merkezi yönetim bütçesi açığı, geçen yıl yüzde 69,9 artarak 123,7 milyar liraya çıktı.
Gelir hedefi 880.4 milyar liraydı 875.8 milyar lira gelir elde edildi. Hedeflenen gelirin sadece 4.6 milyar lira altına kalındı ama vergi gelirleri hedeflenen 756.5 milyar liralık gelirin 83.2 milyar lira seviyesinin gerisinde. Buna karşılık Merkez Bankası kaynaklarından hedeflenen gelirden 58.2 milyar lira daha fazla kaynak sağlandı. Merkez Bankası’nın bu ekstra parası olmasaydı bütçe açığı 123,7 milyar lira değil, 181,9 milyar lira olacaktı.
Para cezalarında da 10.8 milyar hedeflenirken 14.4 milyar lira toplandı. Özellikle vergi cezalarında hedefin üzerinden bir ceza kesildi.
Gider tarafında ise (999,5 milyar) hedefin 38.5 milyar lira daha üstüne çıkıldı. Faiz hariç bütçe harcamalarında 55.9 milyar liralık fazladan harcama yapıldı. Bu harcamanın 16.5 milyar lirası mal ve hizmet alımındaki fazlalıktan geldi. Giderlerdeki bir diğer hedef üzeri harcama ise 11.9 milyar lira ile sağlık, emeklilik ve sosyal güvenlik yardımlarında yaşandı. İşsizlik artışından işsizler yararlanmamasına rağmen devletin işsizlik fonu ödeneği 2.6 milyar lira hedeflenirken, 5.8 milyar lira oldu.
VERGİ GELİRİ DÜŞTÜ, ETKİSİ BÜTÇEYE OLDU
Ekonomik durgunluğa bağlı vergi gelirlerindeki düşüş bütçeyi vurdu. Vergi gelirleri düşerken 1 seferlik gelirlerle bu düşüş sınırlandı. Ama enflasyonun yüzde 11’de kaldığı 2019 yılında bütçe giderleri yüzde 20,3 artışla adeta bütçede freni patlattı. Böylece bütçe açığı şimdilik 123,7 milyar oldu ama bunun faiz yükü de bu ve önümüzdeki yıllarda etkisini göstermiş olacak.
