Artan fiyatlar, kur etkisi ve ÖTV ile yeni bir araca ulaşmak artık hayal. Buna bir de finansman sorunu eklenince tüketici bırakın artık istediğini en ucuzunu bile alamaz duruma geldi. Fiyatların bu denli yukarı tırmanmasında hiç kuşkusuz demode vergi sisteminin de etkisi büyük. Temmuz 2022’de de yüzde 70’lik vergi dilime giren araç sayısı neredeyse 5 model bile değil. Önceki dilimler de yeni fiyatlar birlikte çoktan tuş oldu.
ALİ YILDIRIM
Yeni bir otomobil sahibi olmak her geçen gün daha zor hale geliyor. Artan fiyatlar, kur etkisi ve özel tüketim vergisi (ÖTV) kaynaklı yeni bir araca ulaşmak artık neredeyse hayal oldu. Buna bir de finansman sorunu eklenince tüketici bırakın artık istediğini en ucuzunu bile alamaz duruma geldi. Fiyatların bu denli yukarı tırmanmasında hiç kuşkusuz demode vergi sisteminin de etkisi büyük. Geçtiğimiz haftalarda CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun açıklamaları ve akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ÖTV tebliği tüketicilerde büyük indirim beklentisi oluşturdu. Fakat kuvvetli bir ihtimalle vergi indirimini daha çok bekleriz. Ama bu ay içinde matrah artışı gerçekleşebilir. Çünkü bakıldığında Türkiye’de otomobil fiyatları yüzde 45-50-60-70-80 aralıklarında vergi oranlarına göre oluşuyor. Tabi daha üst dilimler de mevcut. Uzun bir süredir yüzde 45 vergi diliminden fiyatlanan otomobil kalmadı. Hemen akabinde ise yüzde 50’lik dilim son buldu. Araya sonradan eklenen yüzde 60 ve 70’lik dilimler de son günlerini yaşıyor. Yaklaşık son 2 aydır otomobillerin fiyatları yüzde 70 vergi diliminden başlayarak etiketleniyor. Temmuz 2022’de de yüzde 70 dilime giren araç sayısı neredeyse 5 model bile değil. Bu yüzden acil bir matrah düzenlemesine şart gözüyle bakılıyor.
Ağustos 2021’de yapılan düzenlemeyle birlikte, yüzde 45’lik ÖTV dilimindeki matrah limiti 85 bin TL’den 92 bin TL’ye, yüzde 50’lik ÖTV dilimindeki matrah limiti ise 130 bin TL’den 150 bin TL’ye yükseltilmişti. O düzenleme sürecinde yüzde 60 ve 70’lik dilimler yoktu. Yüksek kur otomotiv sektörünün belinde hala bir kambur olarak duruyor. Bu yüzden geçen yıl yapılan güncellemeyle birlikte bazı sıfır otomobillerin fiyatları sadece nefes aldı. Fiyatlar hemen hemen 6 ayda aynı seviyeye geldi. Sonrasında araya eklenen baremlerin de etkisi bugün itibariyle bitti sayılır. Bugün dönülüp geriye bakıldığında da sadece fiyat tarafında daha kötü günlerin geldiği de aşikar.
100 ARACIN 85’İ YÜZDE 80’LİK DİLİMDEN SATILDI
Otomobilde ÖTV sistemi gün geçtikçe geçerliliğini yitiriyor. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) verilerine göre, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam satışları, Ocak-Temmuz 2022’de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,3 azalarak 410 bin 110 adet oldu. Söz konusu dönemde otomobil satışları yüzde 7,9 azalarak 319 bin 313 ve hafif ticari araç satışları yüzde 5,3 düşüşle 90 bin 797 adet oldu. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, temmuzda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,1 artarak 52 bin 206 adede yükseldi. Tabloya bakıldığında satışların artık ağırlıklı bir kısmı yüzde 80 ÖTV diliminde yer alan araçlardan. Pazarın yüzde 85,4’ü yüzde 80’lik vergi diliminden gelirken, sadece pazarın yüzde 6,8’ini de yüzde 70 dilimdeki araçlar oluşturdu.
ZAMANINDA DÜZENLEME PAZARI 1 MİLYONA YAKLAŞTIRIR
Araç bulunurluğunun gerçekleşmesi durumunda pazarın 1 milyon adetlere çıkabileceğini söyleyen sektör temsilcileri de acil bir şekilde matrah artışı bekliyor. ÖTV baremlerindeki değişimin zamanında değişmesi gerektiği vurgulanırken, geçen yılın ancak bu şekilde yakalanacağı tahmin ediliyor. Öte yandan sektörde bulunurluk sorunu da devam ediyor. Pandemiyle birlikte tanıştığımız çip sorunu yeni bir otomobili bulmayı oldukça güç duruma getirdi. Bu süreçte liranın kaybetmesiyle beraber, fiyatlarda sert artış olunca sıfır otomobil bile yatırım aracına döndü.
BUGÜN SATILSA 1.5 MİLYON LİRALARI GÖRÜR
Türkiye’nin otomobili ismiyle lanse edilen TOGG için geri sayım başladı. Uzun bir süredir aracın Türkiye pazarına çıkması için çeşitli tarihler verilirken, Erdoğan 2023’in ilk çeyreğini işaret etti. Çok yakın olmasa da Türkiye pazarında satılan emsallerin fiyatları 1.6 milyon liradan başlarken, bugün teşvik olmadan satılsa bile TOGG için 1.5 milyon lira demek çok da yanlış olmaz.
Türkiye’nin otomobili yola çıkmak için artık gün sayıyor. Aralık 2019’da lanse edilen yerli marka TOGG için çeşitli tarihler verilse de ilk lansmanın 2020’de yapılması planlanıyordu. 2022’nin ikinci yarısında ise Türkiye’de yola çıkacaktı. Fakat en son tarih Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından verildi. TOGG’un direksiyonuna geçen Erdoğan “29 Ekim’de TOGG’un fabrikasını açıyoruz. 2023’ün ilk çeyreğinde TOGG’u vatanımızın yollarında görmeye başlayacağız” ifadelerini kullandı. Toplumun her kesiminden ilgi gören modelin fiyatı da oldukça merak konusu. TOGG CEO’su Gürcan Karakaş’ın da daha önce söylediği üzere ‘Fiyatta C-SUV’larla rekabet edebilecek bir otomobil olacak’ demesiydi. Bugün bakıldığında bile ortalama bir C-SUV otomobilin fiyatı 1 milyonun çok üstünde. Aracın rekabet edeceği modellere kıyaslama yapılırsa, hemen hemen aynı menzillere ve batarya kapasitesine sahip Türkiye’de resmi olarak satılan yüzde 100 elektrikli araçların fiyatları bugün 1.6 milyon liradan başlıyor. Biraz daha çıta yükseldiğinde de 2.5 milyonun üzerine çıkmak zor değil. TOGG’un SUV modelinin büyük bir vergi teşviğiyle gelmesi durumunda bile etiketin 1 milyon lira olması zor değil. Fakat hiçbir teşvik gelmemesi durumunda 1.5 milyon lira seviyeleri de güçlü tahminler arasında. Kurdaki artış devam ettiği sürece fiyatlarında artması kaçınılmaz olacak. Bugün en ucuz otomobiller için bile hemen hemen 500 bin liraları konuşuyorsak, 2023’ün ilk çeyreğinde TOGG’un teşviksiz fiyatının 2 milyon lira olması zor değil.
TOGG ORTAKLIĞIYLA İLK BATARYA ÜRETİLDİ
TOGG ve Farasis Energy ortaklığında temiz enerji depolama çözümleri geliştirmek üzere kurulan Siro Silk Road Temiz Enerji Depolama Teknolojileri (Siro), batarya üretimine başladı. Siro, yönetim merkezinin de bulunduğu Gebze’de kurduğu Batarya Geliştirme Merkezi’nde ilk bataryasını üretti. Siro, geliştirilen batarya modül ve paketlerinin seri üretimine 2023 yılının başından itibaren başlayacak. İkinci aşamada Siro, Batarya Geliştirme Merkezi ile Farasis Energy’nin en son teknolojisine dayalı Li-Ion NMC batarya hücreleri geliştirecek ve üretecek.
YÜKÜ AĞIR TÜKETİMİ HAFİF
Toyota Proace City versiyonundan sonra kombiyi de eş zamanlı pazara sundu. Uzun bir aradan sonra bizler için de farklı bir deneyim olan Proace City Cargo, geniş yükleme alanı, konforlu kullanımı ve özellikle cimri yakıt tüketimiyle bu hafta test konuğumuz oldu.
Japon otomotiv devine Fransız kardeş olan hafif ticari ailesi, farklı versiyonlarla genişlemeye devam ediyor. PSA platformuyla ortak üretim bir ticari ortaya çıkaran Toyota Proace City versiyonundan sonra kombiyi de eş zamanlı pazara sundu. Uzun bir aradan sonra bizler için de farklı bir deneyim olan Proace City Cargo, geniş yükleme alanı, konforlu kullanımı ve özellikle cimri yakıt tüketimiyle bu hafta test konuğumuz oldu. Tamamen sade bir tasarıma sahip olan hafif ticari modelde, araca yük getirecek herhangi bir detaya yer verilmemiş. Beyaz renk, siyah plastik tamponlar ve 16 inç’lik jantlar klasik ticari bir modelde standart olarak sunulan unsurlardan. Sağ ve sol taraftan da açılabilen sürgülü kapılar kolay yükleme alanı sunarken, arka kapıları 180 derece açılması hacmin tüm boşluklarını kullanmayı sağlıyor. Aracın ön kısmında klasik panel van modellerden farklı olarak şoför dahil 3 kişiye veriliyor. Vites topuzu izasındaki koltuk öne yatırıldığında masaya dönülüyor. Dizüstü bilgisayarlar ve tabletler için ideal bir çalışma yüzeyi ortaya çıkıyor. Ayrıca ön bölümde oldukça fazla saklama alanı mevcut. Modelin yüksek taşıma kapasitesi ve 4.4 m³’e kadar taşıma alanı ile en büyük kutulardan en ağır yüklere kadar her ihtiyacı karşılaya bilecek düzeyde. 2 adet Euro palet yüklemek hiç de zor değil. Araçta 1.5 litrelik manuel dizel motor görev yapıyor. Bu 100 beygirlik tek seçenek oldukça yetiyor. Asıl hüner ise tüketimde. Aracın fabrika verilerine göre, 100 km’de yaptığı yakıt tüketimi 4.1 litre bu rakamlara ulaşmak hiç zor değil. Hatta sakinliğinizi korursanız 4 litrenin altını bile görmek mümkün. Aracın başlangıç fiyatı ise 407 bin lira.
ÜNİVERSİTELİLERDEN HYUNDAI'YE 3 YENİ KONSEPT
Hyundai Avrupa Tasarım Merkezi, İtalya’nın ünlü tasarım enstitüsü Turin Istituto Europeo di Design ile ortak bir tasarım projesi gerçekleştirdi. Bu işbirliği çerçevesinde, 2021-2022 akademik yılı, “Ulaşım Tasarımı” bölümünden mezun olan öğrencilerin bitirme tezleri ele alındı. Tam 4,40 metre uzunluğunda ve hidrojen güç aktarma organıyla çalışan ve aynı zamanda sürüş keyfini yüksek performansla birleştiren konseptler, öğrencilerin hayal dünyasıyla hazırlanırken Hyundai Avrupa Tasarım Merkezi de tecrübelerini genç yeteneklerle paylaşmış oldu. 11 ülkeden toplam 43 öğrencinin katıldığı projede bir otomobilin tasarım süreçleri, marka ve pazar analizleri, stil araştırmaları ve eskizlerden başlayarak 3D modellemeye kadar bir çok aşamanın üzerinde duruldu. A’dan Z’ye tüm süreçleri en ince ayrıntısına kadar ele alan öğrenciler, bu çerçevede HYDRONE_01, ASKJA ve AVA adında üç farklı konsept hazırladı.
İŞ ÇOK AMA KÂRLILIK DÜŞÜYOR
Otomotiv sektörünü olumsuz yönde etkileyen döviz kuru, faiz, enflasyon üçgeninin oto servislerini daha derinden etkiliyor. Ocak ayında belirlenen asgari ücret, sonrasında yaşanan yüksek enflasyon sebebiyle, maliyetlerin kontrolsüz artması sonucunda olumsuz bir tablo çizdi. Tüm Oto Servisleri Federasyonu (TOSEF) Genel Sekreteri Hakkı Urfa “Aynı artış oranı özel servislerin asıl gelir kaynağı olan işçilik rakamlarında olmadığı için sektör maliyetlerin altında ezildi. Tüm bu etkenlerin üzerine ortaya çıkan küresel tedarik problemi tüm sektörlerde olduğu gibi otomotiv sektörünü de olumsuz etkiledi. Özellikle yedek parça tedarikindeki problemler, servislerimizi tüketicilere karşı maalesef zor durumda bıraktı. Ancak sıfır araç arzındaki sorunlar ikinci el otomobil piyasasının hareketlenmesini dolayısıyla da özel servislere giren araç sayısının artış yaşandı. Sıfır araç bulamayan araç sahipleri ellerindeki araçlara bakım onarım yaptırıp kullanma yoluna gittiği için özel servisler bu durumdan olumlu yönde etkilendi” dedi.
