Günümüzde son teknoloji otomobillerin vazgeçilmezlerinden olan otonom sürüş aslında kendi içinde gruplara ayrılmaktadır. Şuan için otonom sürüş kabaca yürümeyi yeni öğrenenmiş bir bebeğin olduğu seviyededir ve gelecekte daha ileri seviyede otonom sürüşe sahip otomobillerin çıkmasıyla yollardaki emniyetimiz yapay zeka ve bilgisayarlara kalacak. Peki otonom sürüş teknolojisi nedir ve ne zaman bu teknolojiye erişeceğiz?
BARAN BEKİ | KARAR
Otonom sürüş aslında bilim kurgu filmlerinden gördüğümüz, gelecekte insan ırkının sahip olduğu ileri seviye medeniyeti andırır. Her ne kadar daha orta seviyelere yeni gelmiş olsa da otonom sürüş günümüzde geleceğin sürüş deneyimini temsil etmektedir ve günümüzdeki lüks otomobiller de bu deneyimi mümkün olduğunca şimdiki şartlarda sağlamaya çalışmaktadır.
Otomobil tutkunlarının bir çoğu gün geçtikçe ilerleyen teknolojiyle beraber gelişen otomobillerden aslında biraz rahatsızdır zira kendileri otomobil tutkunu olarak otomobili bir bütün olarak hissetmek ve keyif almak isterler. Artan maliyetler ve otomotiv sektörünün daha yapay, daha teknolojik sistemlere geçmeleri ile bu otomobil tutkunları, eski otomobilleri yeni otomobillere tercih ederler. Fakat doğaları gereği atalarından çok daha hızlı olan bu otomobiller ve teknolojiler, geleceğin kaçınılmaz bir parçası.
AİLE OTOMOBİLİ SÜPER OTOMOBİLE KARŞI
Efsanevi otomobil tasarımcısı Gordon Murray tarafından tasarlanan Mercedes-Benz SLR McLaren birçok otomobil tutkununun ilgisini çekmiştir ve ikonik olduğu kadar da özel bir otomobildir. Bu özel otomobil ise bir efsane tasarımcı, döneminin en efsane 3 otomobil markası (Chrysler/Mercedes/McLaren) ile beraber üretilmiş olsa da girilen tüm bu zahmetler günümüzde bir aile otomobili olan Tesla Model Y tarafından performans anlamında geride bırakılabiliyor.
Mercedes-Benz SLR McLaren 0'dan 100 kmh/sa hıza 3.8 saniyede ulaşıyor fakat Tesla'nın en güçsüz otomobillerinden biri olan Tesla Model Y bu hıza 3.7 saniyede ulaşabiliyor. Aynı zamanda fren anlamında da günümüzdeki standartlara göre birçok otomotiv gazetecisi tarafından "korkunç" olarak nitelendirilen frenlere sahip olan SLR, bu alanda da yine Tesla Model Y'nin gerisinde kalıyor. Acı gerçek ise teknolojinin gelişmesi ile bu doğrultuda ilerlemeye devam edecek.
Teknoloji gelişmeye devam ederken önceden doğru bildiğimiz gerçekler yerlerini yenilerine bırakıyor ve günümüzde "araba sürmek" olarak bildiğimiz kavram gün geçtikçe evrimleşiyor.
İLK SEVİYE OTONOM SÜRÜŞ
Gelecekte otonom sürüş günümüzde tıpkı frenlerin kitlenmesini önleyen ABS gibi bir gereklilik haline gelecek ve bu sistem aslında kendi içerisinde 6 seviyeye ayrılır. İlk seviyesi olan 'Level 0' aslında otonom sürüş özelliğine sahip olmayan, manuel kontrol sağlanan ve ABS gibi temel elektronik asistanların sürücüye yardım ettiği seviyedir.
İKİNCİ SEVİYE OTONOM SÜRÜŞ: GELİŞMİŞ ASİSTANLAR
İkinci seviye olan 'Level 1' en düşük seviye olan otonom sürüşü temsil etmektedir ve bu ACC (Adaptif Hız Sabitleyici) gibi otonom asistanların yer aldığı seviyedir. Bu seviyede bilgisayar sürücüye otonom asistanları ile daha rahat bir yolculuk sağlar fakat sürücünün her daim sistemi takip etmesi ve sistemin bir insan tarafından yönetilmesini gerektirir.
ÜÇÜNCÜ SEVİYE OTONOM SÜRÜŞ: TAM OTOMASYONA GİRİŞ
Üçüncü seviye yani 'Level 2' ise aslında günümüzde çoğu otomobilde sunulan otonom sürüşün bulunduğu yerdir. Bu sistem aslında ADAS (Gelişmiş Sürücü Asistanı Sistemi) olarak adlandırılır ve bu otomobilin hem manevra hem de hızlanıp/yavaşlama kabiliyetlerinin bilgisayar tarafından kontrol edilmesidir. Fakat bu sistem de daha önceki seviyelerdeki gibi bir insanın sürücü koltuğunda oturmasını ve her daim otonom sürüşü gerçekleştiren otopilotu kontrol etmesini gerektirir. Bu sisteme örnek olarak Tesla Autopilot örnek gösterilebilir.
DÖRDÜNCÜ SEVİYE OTONOM SÜRÜŞ: GELİŞMİŞ OTOMASYON
Dördüncü seviye olan 'Level 3' ise temelde 6 seviye olan otonom sürüş seviyelerinin gelişmiş olan diğer yarısının başlangıcıdır. Otonom sürüş kendi içerisinde 6 seviyeye ayrılmasının yanı sıra bu 6 seviye de kendi içerisinde yine ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan ilk üç seviyeyi barındıran kısım her daima insan kontrolü ve desteği gerektirirken diğer kısım ise tamamen otomasyon bir sürüş deneyimini benimser. Dördüncü seviye otonom sürüş ise uygun şartlara bağlı olarak bilgisayar tarafından kontrol edilen tam bir otomasyon sürüş deneyimi sağlamaktadır. Bu sistemde bilgisayar insan yönetimine ihtiyaç duymadan 'kendi kendine' karar verebilir ve çevresini tanımlayabilir.
Dördüncü seviye olan 'Şartlara Bağlı Otomasyon' sürüş ise her ne kadar temelde tamamen bilgisayar tarafından yönetilse de sistemin uygun şartlarda çalışması dolayısıyla (düzgün yollar, desteklenmiş bölgeler) sürücünün olası bir durumda her an kontrolü ele alacak şekilde yoldan dikkatini yine ayırmaması gerekir fakat diğer versiyonların aksine uygun şartlarda bir yolda gittiğinizden eminseniz otomobil giderken arka koltuğa geçebileceğiniz anlamına geliyor fakat bunu önermiyoruz.
Günümüzde bu seviye aslında ilk olarak Volkswagen grubu bünyesindeki Audi'nin yeni A8L modeli ile duyuruldu ve Amerikan pazarı için bu otomobilin 'Level 3' otonom sürüşe sahip olması bekleniyordu fakat yasalar buna engel oldu ve sistem Avrupa için kullanıma sunuldu ancak bu da istenileni vermedi ve marka bu prototiplerini kullanıcılara sunmadı. Mercedes ise geçtiğimiz yıl bir rekora imzasını atarak S-Class ve elektrikli EQS modeli için dördüncü seviye otonom sürüş desteğini duyurmuştu ve Avrupa'daki otoyollar için legal hale getirilen opsiyonun 5,300 dolardan başlayacağını açıklamıştı.
2024 yılı için ise BMW'nin yeni 7 serisinde 'Level 3' otonom sürüşü kullanması bekleniyor ve Bavyeralı markanın bu alandaki yatırımlarını arttırması bekleniyor.
BEŞİNCİ SEVİYE OTONOM SÜRÜŞ: YÜZDE 80 BİLGİSAYAR YÜZDE 20 İNSAN
Beşinci seviye olan 'Level 4' otonom sürüşü ise 'Yüksek Seviye Otomasyon' deneyimi sunmaktadır ve bu araçlar bir şeylerin yanlış gittiği (yolda bulunan çalışma, önünüzde kaza yapan bir araç, otomobil arızası) durumlarda bir insan kontrolüne ihtiyaç duymadan aynı bilim kurgu filmlerindeki gibi uygun bir yerde 'kendi kendine' kenara çekerek otomobili çoğu zaman emniyet altına alabilme kapasitesine sahiptir. Bu sistem çok ileri teknoloji bir sistem olsa da bir insanın sistemi devre dışı bırakma opsiyonu mevcuttur. Bu teknoloji özellikle de yasalara takılmaktadır ve zamanında bu teknolojiye sahip otomobillerin bir insana çarpması veya çevreye zarar vermesi durumunda bilgisayarın mı yoksa insanın mı suçlu tutulacağı konusu büyük tartışmalara neden olmuştu.
Günümüzde beşinci seviye otonom sürüşe sahip, yollara çıkabilecek legal bir otomobil bulunmamaktadır ve sadece araştırma amacıyla kullanılan, gerçekten çalışıp çalışmadığı sorgulanan prototipler mevcuttur. Yasalara da takılan bu sistem aslında yüzde 80 bilgisayar yüzde 20 de insan tarafından kontrol edilmesi için tasarlanmıştır.
SON SEVİYE OTONOM SÜRÜŞ: ERİŞMEK İÇİN YILLAR GEREKİYOR
Son seviye olan 'Level 5' otonom sürüşü ise hiçbir insan desteği gerektirmemektedir ve tamamen bilgisayar tarafından kontrol edilmek üzere tasarlanmıştır. Bu otomobillerde gaz pedalı ve direksiyon dahi bulunmasına gerek yoktur, yapay zeka bütün işleri kendi başına halledebilecektir. Önceki seviyeye nazaran da uygun bir koşula gerek duymayacağından herhangi deneyimli bir sürücünün gidebileceği her yere kendi kendine gidebilecektir. Günümüzde resmi olarak böyle yüksek teknolojiye sahip herhangi bir ünite bulunmamaktadır ve daha beşinci seviyenin bile yasalara takıldığı günümüzde bu teknolojiye ulaşmamız için yıllarca beklememiz gerekeceği aşikardır.
Öte yandan, otomotiv sektörü oldukça azimli bir şekilde son seviye otonom sürüşe erişmek adına emin adımlar atmaktadır ve yapay zekanın önü kesilmediği takdirde insanoğlu bu teknolojiye kesinlikle ulaşacaktır.
