Türkiye’de işsizlik Eylül 2021’de 0,3 puan azalışla 11,5’e geriledi. Pandemi öncesine oranla özellikle istihdamda toparlanama görüldü. Temmuz 2018’de istihdamın 29.4 milyon kişiyle zirve yaptığı verilere yansıdı. Nisan 2020’de ise 25 milyon kişiye kadar düşmüştü. Fakat en son açıklanan verilere göre, istihdam sayısı pandemi öncesini de geçerek 30 milyon kişiyi aştı. En ağır yükün ise sanayide olduğu kaydedildi.
EKONOMİ SERVİSİ
Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri olan işsizlikte tablo pandemi öncesine göre, iyileşmeye başlıyor fakat hala istenilen seviyede değil. Büyüme verilerine göre oldukça geride seyreden grafik karşısında açıkçası veriler birbirini tutmuyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül ayına ilişkin işsizlik rakamlarını açıkladı. Buna göre işsizlik eylül ayında önceki aya göre 0,3 puan azalışla yüzde 11,5’e gerilerken, işsiz sayısı da 3 milyon 794 bin kişiye geriledi. Eylülde istihdam edilenlerin sayısı ise aylık 426 bin kişi artarak 29 milyon 254 bin kişi, istihdam oranı da 0,6 puan artışla yüzde 45,8 oldu.
Eylülde işgücüne katılım oranı aylık 356 bin kişi artarak 33 milyon 48 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,5 puanlık artış ile yüzde 51,7 olarak gerçekleşti. Özellikle pandemiyle birlikte daralan iş alanları karşısında istihdamda rekor gerilemeye imza atılmıştı. Mevsim etkisinden arındırılmamış verilere göre, Temmuz 2018’de 29.5 milyon olan istihdam Eylül 2021’de 30.1 milyon kişiyi geçti. Böylece pandemi sonrasında önceki yıllara oranla istihdam ilk kez artışa geçti. İstihdamın en ağır yükünü ise sanayi sektörü çekti. Pandeminin en yoğun yaşandığı Nisan 2020’de istihdam 20 milyon kişiye kadar gerilemişti.
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,9 puan azalarak yüzde 21,5 olarak gerçekleşti. İstihdam oranı 0,3 puanlık artışla yüzde 32,7 olurken, bu yaş grubunda işgücüne katılma oranı ise bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 41,7 seviyesinde gerçekleşti.
Eylül ayında sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2,0 puan azalarak yüzde 30,5 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1,9 puan azalarak yüzde 18,6 oldu.
İŞKUR İLE TÜİK ARASINDA UÇURUM VAR
TÜİK’in açıklamasının ardından DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından yayınlanan raporda TÜİK ve İŞKUR’un açıkladığı işsiz sayıları arasındaki farka dikkat çekildi. Raporda, İŞKUR’a kayıtlı işsiz sayısı artarken TÜİK’in işsiz sayısını azalmış olarak açıklamasının altı çizilerek “DİSK-AR geniş tanımlı işsiz sayısını 7.9 milyon olarak hesapladı.
Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 29.7. TÜİK’in aylık işgücü verilerinde ciddi dalgalanmalar var. TÜİK ve İŞKUR’un işsizlik verileri arasında uçurum var. DİSK-AR tarafından hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Eylül 2021’de 7 milyon 870 bin kişi olarak gerçekleşti” denildi. Rapor şöyle devam etti:
“İŞKUR’a göre Eylül 2021’de kayıtlı işsiz sayısı bir yılda 219 kişi artarken TÜİK’e göre 160 bin azalmıştır. İŞKUR ve TÜİK verileri arasındaki yıllık fark 379 bin kişidir. Eylül 2021’de istihdam edilenlerin sayısı bir önceki aya göre toplam olarak 426 bin kişi arttı. İstihdamda tarım sektöründe 21 bin kişi, sanayi sektöründe 218 bin kişi, inşaat sektöründe 13 bin kişi ve hizmet sektöründe ise 175 bin kişilik artış yaşandı. Temmuz 2021’de 160 bin artan istihdamın Ağustos 2021’de 15 bin azalması ve eylül 2021’de 426 bin artması; temmuz 2021’de 278 bin azalan sanayi istihdamının ağustos 2021’de 221 bin ve eylül 2021’de 218 bin artması; temmuz 2021’de 480 bin artan hizmetler istihdamının ağustos 2021’de 341 bin kişi azalış yaşayıp eylül 2021’de 175 bin kişi artması izahı zor bir dalgalanmadır.”
HER 4.5 KİŞİDEN BİRİNİN İŞİ YOK
Ekonomist Fatih Özatay “Açıklanan verilere göre, Her 4.5 kişiden 1’i işsiz. AB’nin geniş tanımına göre işsiz (atıl işgücünde: işsiz ya da eksik istihdam ediliyor ya da işgücünde değil ama iş varsa çalışacak) Yüzde 10 büyüme bu işsizliğe çare olmuyor” dedi Ekonomist Veysel Ulusoy da “İşsizlik azaldı. Yüzde 11,5. Yakında işsiz kalmayacak” yorumunu yaptı. Geniş tanımlı işsizliğin yükseldiğini aktaran ekonomist İris Cibre “Geniş tanımlı işsizlik (21,9%) geçtiğimiz aya göre yükselirken (21,7%), mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı 0,3 puan azalarak yüzde 11,5 olarak gerçekleştirildi. İstihdam oranı ise yüzde 45,8. Her 2 kişiden 1’i halen işsiz” dedi.
TÜRKİYE ASGARİ ÜCRETİN EN DÜŞÜK OLDUĞU ÜLKE
Türkiye’de işsizliğin dışında bir de verilen ücretler de iş seçiminde önemli rol oynuyor. Özellikle değersizleşen TL karşısında asgari ücretler kur karşısında pula döndü. BBC Türkçe’nin haberine göre, 2016 başında Türkiye’de brüt asgari ücretin karşılığı 518 euroydu. Bugün ise bu rakam 317 euroya kadar düştü. Türkiye, Avrupa Birliği (AB) üyeleri ve birliğe aday ülkeler içinde asgari ücreti önceki yıllara göre daha düşük tek ülke. 2016 başında Türkiye’deki asgari ücret 14 AB üyesi ve birliğe aday ülkeden daha yüksekti.
Asgari ücretin Türkiye özelinde ayrı bir önemi de var: Çalışanların çoğu asgari ücret civarında maaş alıyor. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) verilerine göre bu, AB ortalamasından 6 kat fazla. Türkiye’de 2013 yılında ortalama maaş asgari ücretin kadınlarda 1,77, erkeklerde 2 katıyken bu oran 2019’da kadınlar için 1,24’e, erkekler için de 1,49’a düştü. Türkiye’de işçilerin çoğu her yıl enflasyon oranında maaş zammı alıyor. Asgari ücret ise son 19 yılda 2006, 2008 ve 2016 yılları dışında her zaman enflasyonun üzerinde zamlandı.
EN AĞIR YÜK SANAYİDE
Çalışan sayısı yaklaşık bir yıllık süreçte TÜİK verilerine göre, 2.5 milyon kişi arttı. Bunun 208 bini tarımda, 853 bini sanayide, 199 bini inşaatta, 1 milyon 239 bin kişisi de hizmetler sektöründe iş buldu. Eylül 2021’de 6.4 milyon kişinin sanayide istihdam edildiği görülürken, bunun sadece 290 bin kişisi eylül ayında iş başı yaptı. İnşaatta ise yaklaşık 2 milyon istihdamın 147 bini Eylül’de çivi çakmaya başladı. 16.2 milyon kişinin istihdam edildiği hizmet sektöründe de 299 bin kişi işe girdi.
SON 3 YILDA 2.2 MİLYON KİŞİ İŞ GÜCÜNDE YOK
TÜİK verilerine göre, son 3 yılda 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 3.1 milyon kişi yükseldi. İş gücüne 911 bin kişi dahil olurken, 929 bin kişi de aynı süreçte istihdama dahil edildi. İş gücüne dahil olmayan nüfus ise 2.2 milyon kişi olarak hesaplandı.
GENİŞ TANIMLI İŞSİZLİK YÜZDE 22
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı (geniş tanımlı işsizlik) eylülde aylık 0,2 puan artarak yüzde 21,9 olarak kaydedildi. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 15,2 iken, potansiyel işgücü ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 18,5 olarak gerçekleşti.
‘BÜYÜMENİN YANINDA ANLAMSIZ’
Ekonomistler de sosyal medya üzerinden işsizlik verilerini değerlendirdi. bir paylaşımda şu detaylar verildi: “mevsimsellikten arındırılmış istihdam eylül’de aylık 426 bin, iş gücü ise 356 bin kişi arttı, böylelikle işsiz sayısı 70 bin kişi azaldı ve işsizlik oranı yüzde 11,8’den yüzde 11,5’e geriledi. tarım dışı ve genç işsizlik oranları da 0,5 ve 0,9 puan azalış ile yüzde 13,3 ve yüzde 21,5 oldu.” ekonomist mustafa sönmez “yılı yüzde 9 büyüme ile kapatacağız diyorlar ama eylül ayı iş arayan işsizlerin iş gücüne oranı yani dar tanımlı işsizlik yüzde11,8 olmuş. geniş tanımlı işsizlik ise azalmamış yüzde 21,9’a çıkmış. işsizliği azaltmayan uyduruk, kof bir büyüme demek ki” dedi.
