Bazı bankalar eski basım 50 ve 100 doları kabul etmezken, döviz büroları bu banknotlara düşük kur uyguluyor. Sahte dolar iddiaları yalanlansa da soruşturmalar sürüyor.
Son haftalarda Türkiye'de sahte dolar iddiaları ve eski basım ABD dolarlarına yönelik tartışmalar ekonomik gündemin merkezine oturdu. Bankalar ve döviz bürolarının eski basım 50 ve 100 dolarlık banknotları kabul etmemeye başlaması, vatandaşlar arasında kafa karışıklığına yol açtı. Özellikle döviz bürolarında bu banknotlara daha düşük kur uygulanması ise tepkilere neden oldu.
ESKİ BASIM DOLARLAR İÇİN DÜŞÜK KUR
Türkiye’de piyasada dolar alım kuru 34,73 TL seviyesindeyken, bazı döviz bürolarının eski basım dolarlar için 33,80 TL’lik bir kur uyguladığı tespit edildi. Bu durum, döviz bozdurmak isteyen vatandaşların mağduriyet yaşamasına neden oldu. Kapalıçarşı’da döviz işlemlerinin durma noktasına geldiği iddia edilirken, bazı vatandaşlar bu durumun piyasalarda güven kaybına yol açabileceğinden endişe ediyor.
SAVCILIKLARDAN SORUŞTURMA
Geçen hafta gündeme gelen sahte para haberleri sonrası İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, piyasaya sürüldüğü iddia edilen sahte dolarlarla ilgili soruşturma başlattı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen bir başka soruşturmada ise sahte 50 ve 100 dolarlık banknotların komisyon karşılığında dolaşıma sokulduğu tespit edildi. Bu kapsamda, şüphelilerin üzerinde 20 bin sahte dolar ele geçirildi.
BANKALAR VE ATM SORUNLARI
Bazı bankaların ATM’lerinde aylardır eski basım 50 ve 100 dolarlık banknotların kabul edilmediği ortaya çıktı. Vatandaşların şubelerde dahi eski basım dolarlarını işlem yapamadığını belirtmesi üzerine bankalar güvenlik gerekçesiyle bu uygulamanın geçici olduğunu ifade etti. Ancak bu durum, ekonomik döngüyü olumsuz etkileyen bir unsur olarak öne çıkıyor.
Dünya'da yer alan habere göre; MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, TBMM'deki bir konuşmasında sahte dolar iddialarını "yalan ve saptırma" olarak nitelendirdi. Bahçeli, "Son günlerde 600 milyon dolara yakın sahte paranın piyasaya sürüldüğüne dair haberler külliyen yalandır. Sahtecilikle mücadele kararlı bir şekilde sürdürülmeli ve ülkemizin sahte parayla anılmasını isteyenlerin hevesleri kursaklarında bırakılmalıdır" ifadelerini kullandı.
EKONOMİK GÜVEN VE DÖVİZ TALEBİ
Türkiye’nin geçmişte dövizle yapılan işlemlere açık bir ülke olması, piyasada kayıt dışı döviz hareketlerini artırmış durumda. Bir dönem Danimarka kronu gibi para birimlerinin dahi kullanıldığı Türkiye’de, dövizle kira ödeme gibi alışkanlıklar son yıllarda sınırlansa da efektif dövize talebin hâlâ yüksek olduğu belirtiliyor. Uzmanlar, bu sorunun çözümünün Türk lirasına olan güvenin sadece mevduatta değil, genel ekonomik sistemde tesis edilmesiyle mümkün olabileceğini savunuyor.
ÇÖZÜM İÇİN NE YAPILMALI?
Ekonomistler, sahte parayla mücadele ve eski basım dolarların yeniden ekonomiye kazandırılması için şu önerilerde bulunuyor:
Dijital İzleme ve Denetim: ATM’lerde ve bankalarda sahte para tespitine yönelik teknolojilerin geliştirilmesi.
Kamuoyu Bilgilendirme: Vatandaşların sahte para ve eski basım dolarlar hakkında daha iyi bilgilendirilmesi.
Daha Katı Denetim: Döviz bürolarında ve piyasalarda daha sıkı denetim mekanizmalarının devreye alınması.
