Araç yokluğuyla birlikte birçok galerici sıfır ikinci el araç satmaya başladı. Buna kendi içinde önlem almak isteyen bayiler ticari müşterilerle 6 ay 10 bin kilometre sözleşmesi yapıyordu. Bakanlık ise bu sözleşmeyi resmiyete taşıdı. Ticari müşterilerin aldıkları sıfır araçlarda 6 ay 6 bin kilometre kotası koyuldu. Fakat bu bir çözüm değil sadece önlem. Önce bulunurluk sonra vergi sorunun çözülmesi gerekiyor.
ALİ YILDIRIM
Artan enflasyonla birlikte otomobil fiyatları da tırmanışa geçti. Buna bir de bulunurluk sorunu eklenince fırsatçılar iş başına geçti. Dünyada yaşanan çip sorunuyla birlikte otomobil arzında büyük bir sorun yaşanırken, Türkiye’de sıfır araç kuyrukları neredeyse 6 ayları buldu. Buna bir de fırsatçılar eklenince deyim yerindeyse ‘parayı veren düdüğü çaldı’. Uzun bir süredir ikinci el araç sitelerinde görülen sıfır otomobillerin sayısı gün geçtikçe artmaya başladı. Aracı alanlar daha üstünden günler geçmeden sıfır etiketinin üzerinde bedeller yazarak ‘bizde hemen teslim’ sloganlarıyla pazarlamaya başladı. Kur ve vergi ekseninde tüketici de istediği araç için 3-6 ay gibi bir süreçte sıra beklemek yerine fahiş fiyata satın aldı. Hem enflasyonu hem de alım gücünün erimesini tetikleyen durum için şimdi de bakanlık devreye girdi. Daha önce bayilerin 6 ay 10 kilometre sınırı resmiyete kavuştu. Yönetmeliğin hazır olduğu bilgisini paylaşan Ticaret Bakanı Mehmet Muş “İlk tescilden sonra şirketler, galeriler, rentacarlar 6 ay ve 6 bin kilometreyi geçmeden aldıkları sıfır araçları satamayacak” dedi.
Bakan Muş şöyle konuştu: “Bir bakıyorsunuz sıfır ikinci el araç ilanları var. Dolayısıyla yeni araç alınıyor ve üzerine daha büyük rakam konularak satılıyor. Otomobil fiyatlarında birbirini tetikleyen durum söz konusu. Yönetmeliği hazırladık. İlk tescilden sonra şirketler, galeriler, rentacarlar için 6 ay ve 6 bin kilometreyi geçmeden aldıkları sıfır araçların satışına kısıtlama getiriyoruz. Gerçek anlamda ihtiyacı olanlar alsın. Gerçek anlamda ikinci el olacaktır böylece. Şirketlerde ortak fiyat belirleme veya piyasayı manüpile gibi konular varsa o Rekabet Kurulu’nun görev alanı ve soruşturma açtı, inceliyor. Varsa yanlışlık gereğini yapar yoksa kapatır. Yönetmelik yayınlandıktan sonra vatandaşın birinci elde daha fazla erişime ulaşacağını düşünüyoruz. İkinci el sıfır diye bir ilanla karşı karşıya kalmayacağız.”
Önce araç bulunurluğu sonra vergi sorunu çözülmeli
Araç satışları için Hükümet’in aldığı önlemler tam bir çözüm değil. Bugün serbest piyasada birçok otomobil değerinin oldukça üzerinde satılıyor. Sürdürülen soruşturmalarla birlikte ikinci ele de çok yakında bir düzenleme geleceği aşikar. Fakat sıfır araçlara ticari müşteriler için yapılacak olan kanun maalesef önlemden öteye geçemiyor. Hala birçok potansiyele sahip olan ticari müşteriler, bu alım satımları gerçek kişiler aracılığıyla da yapabiliyor. Bunu önlemek için ilk etapta araç bulunurluğunun artması gerekiyor. Bu global bir sorun. Ayrıca Türkiye’de de sıfır araçtan alınan yüksek vergiler nedeniyle fiyatlar zaten çok yüksek. Buna da bir önlem alınmazsa bu otomobilleri ihtiyaçları olanlar değil yine ticari faaliyette kullanmak için taliplileri olacak.
Sıfırda fahiş fiyatın önüne geçilecek
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Altuğ Erciş, yürürlüğe girmesi beklenen uygulamayı desteklediklerini ifade ederek şunları söyledi: ”Ticaret Bakanlığı’nın ikinci eldeki fahiş fiyatların önüne geçmek adına attığı bu adımı destekliyoruz. İkinci el araçların ilk tescilinden sonra 6 ay ve 6 bin kilometre satılamaması hükmünün getirilmesi konusu, geçtiğimiz hafta yaptığımız toplantıda bizimle paylaşılmıştı. Piyasada Yetkili Satıcılardan sıfır araç alıp, hemen ikinci elde fahiş fiyatla satan kurumlar olduğu biliniyor. Gerçek tüketicinin araçlara daha kolay ulaşmasını sağlayabilmek adına böyle bir önlemin, piyasadaki fahiş fiyatlı satışları engelleyeceğini ve fırsatçılığın önüne geçeceğini düşünüyoruz. Yeni yönetmeliği destekliyoruz.”
Daha önce bayiler 6 ay 10 bin km sözleşmesi yapıyordu
Sıfır araç satışlarındaki hareketlilik distribütörlerin de odağında. Birçok bayiye artık talimatlar giderken, merkezler de satışların kime nasıl yapıldığını sorguluyor. Hatta bazı markalar bile satışa çıkan ikinci el sıfıra yakın araçlarının takibini yapıyor. Şimdilik gerçek kişilerin aldığı araçlara bir uygulama resmi olarak yapılmıyor. Fakat uzun bir süredir ticari unvanlarda alınan araçlar için bayiler sözleşme yapıyor. Bizim bildiğimiz 2021 sonlarından beri yapılan anlaşma kapsamında özellikle araç filo sözleşmesiyle alınmışsa 10 bin kilometre şart koşuluyor. Satış için sadece kilometre şartı yok. Aynı zamanda 6 ay bir zaman zarfının da geçmesi gerekiyor. Eğer kilometre koşulunu karşılamıyorsanız. Sözleşmeyle aldığınız aracın satışını en erken 6 ay sonra ve 3 bin kilometredeyken yapmak gerekiyor.
