Yılbaşında zirve yapan zam yağmurunun süreceğini, tutulamayan enflasyonun daha da tırmanacağını gösteren düzenleme... BDDK, kartlı ödemelerde temassız işlem limitini artırdı. 350 TL olan tek seferlik alışveriş sınırı 500 TL’ye çıkarıldı.
2022’ye elektrik, doğalgaz, akaryakıt ve köprü geçişleri gibi her kalemde hayata geçirilen fahiş zamlarla başlayan Türkiye etiket kıskacında. TÜİK’e göre yüzde 36, ENAG’a göre yüzde 80 ile son 20 yılın rekorunu kıran enflasyonla fiyatlar uçtu.,
İktidar, vatandaşın ‘canavar’ karşısında korunduğunu savunsa da yapılan düzenlemeler yeni zamların yolda olduğunu gösterdi. İran’ın vanayı kapatmasıyla sanayide doğal gazın ardından elektrik kesintileri başladı. Üretimdeki kesintinin hayat pahalılığını daha da artıracağı belirtildi.
BDDK’YA GÖRE KARARIN GEREKÇESİ SALGIN
Uzmanlar, tavan yapan gübre fiyatlarının yüksek kalmasını beklediklerini kaydetti. Tarımdaki girdi maliyetlerinin zirvede seyretmesi sebze-meyvedeki etiket artışlarının sinyali oldu.
BDDK tarafından yapılan son düzenleme de cepteki yangına işaret etti. Buna göre kredi kartıyla yapılan ödemelerde temassız işlem limiti 1 Şubat’tan itibaren geçerli olmak üzere 500 TL olarak güncellendi. Kararın salgın tedbirleri nedeniyle alındığı ileri sürüldü. Bu miktar geçen yıl mayıs ayında 250’den 350 TL’ye yükseltilmişti.
TEMASSIZ ÖDEME DE ZAMLARA DAYANAMADI
Döviz kurlarındaki artış, yüksek enflasyonla beraber TL’yi tarihinin en değersiz seviyesine taşıdı. Peş peşe gelen zamlar paranın pul olmasına sebep olurken, temassız kart ödemelerinde yapılan limit artışları da bir işe yaramadı. En son 250 TL’den 350 liraya çıkarılan temassız ödeme limiti tekrar artırılarak 500 liraya yükseltildi.
Kur faiz sarmalıyla beraber Türk Lirası en değersiz para birimleri liginde hâlâ üst sıralarda. TL’deki kayıplar ve yüksek enflasyon para pul olmasına neden oldu. 300-400 liraya eskiden dolan market arabası şimdilerde bin liraya bile dolmuyor.
Pandemiyle beraber kullanımı daha da yaygınlaşan temassız kart ödemeleri de zamlardan nasibini aldı. En son 250 TL’den 350 liraya yükseltilen temassız kart ödeme limiti bir kez daha artırıldı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) kartlı ödemelerde, salgın tedbirleri kapsamında, temassız işlem limitinin, 1 Şubat’tan itibaren geçerli olmak üzere 500 Türk lirası olarak yeniden güncellenmesine karar verdi.
BDDK’nın Türkiye Bankalar Birliği (TBB), Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) ve Bankalararası Kart Merkezi’ne (BKM) gönderdiği yazıda yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının Türkiye’de yayılımının önlenmesi amacıyla bankacılık sektöründe bazı tedbirlerin alındığı hatırlatıldı. Daha önce 250 Türk lirasına çıkarılan kartlı ödemelerde temassız işlem limitinin 7 Mayıs 2021’de 350 Türk lirası olarak güncellendiği aktarılan yazıda, salgın vakalarının devam ettiği bu günlerde kartlı ödemelerde temassız işlem limitinin, 1 Şubat’tan itibaren geçerli olmak üzere 500 Türk lirası olarak yeniden güncellenmesine karar verildiği bildirildi.
Öte yandan Garanti BBVA Ödeme Sistemleri (GÖSAŞ), Mastercard ile ortaklaşa gerçekleştirdiği “Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2021” araştırmasının sonuçlarına göre 2020’de 1.7 milyar olan temassız işlem adedi, 2021 sonu itibarıyla 3.7 milyar adede ulaşarak 1 yılda yüzde 114 artış gösterdi. Diğer taraftan Aralık 2021’de temassız işlemlerin kartla yapılan yüz yüze işlemler içindeki payı da yüzde 56’ya ulaştı.
15 YAŞ ÜSTÜ KREDİ KARTI SAHİPLİĞİ AVRUPA’NIN ÜZERİNDE
Türkiye’de 15 yaş üstü kredi kartı sahipliği Avrupa ortalamasının üzerinde çıktı. Garanti BBVA Ödeme Sistemleri (GÖSAŞ), Mastercard ile ortaklaşa gerçekleştirdiği ‘Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2021’ araştırmasını açıkladı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) ve Dünya Bankası verilerinden de faydalanılan çalışmaya göre 2021 sonu itibarıyla Türkiye’de 15 yaş üzeri nüfusun yüzde 49’u kredi kartı sahibiyken, Avrupa’da bu oran ortalama yüzde 47. Ancak Avrupa’da 15 yaş üzeri nüfusun ortalama yüzde 94’ü banka hesabına sahipken Türkiye’de bu oran yüzde 82. Aynı nüfus grubunda banka kartı sahipliği Avrupa’da ortalama yüzde 90, Türkiye’de ise yüzde 76.
ÇEK ÖDEMELERİNDE MİKTAR ARTIRILDI
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca (TCMB), çekte muhatap bankanın ödemekle sorumlu olduğu miktar 2 bin 670 liradan 3 bin 600 liraya yükseltildi. Karar Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Bu değişikliğin ardından söz konusu madde, tebliğde şu şekilde yer aldı: “Muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için, karşılığının hiç bulunmaması halinde; çek bedeli 3 bin 600 lira veya üzerinde ise 3 bin 600 lira, çek bedeli 3 bin 600 liranın altında ise çek bedelini ödemekle yükümlüdür. Karşılığının kısmen bulunması halinde ise çek bedeli 3 bin 600 lira veya altında ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığı 3 bin 600 liraya tamamlayacak bir miktarı, çek bedeli 3 bin 600 liranın üzerinde ise çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak 3 bin 600 lirayı ödemekle yükümlüdür.”
Öte yandan yapılan değişiklikle, tebliğin geçici ikinci maddesinde de değişikliğe gidildi. Değişiklikle, bu tebliğden önce yayımlanan tebliğlere göre bastırılan çeklerden ötürü muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için 3 bin liraya kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için 3 bin liraya tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlü kılındı. Söz konusu tutar, daha önce 1.680 lira olarak belirlenmişti. Tebliğ 28 Ocak Cuma günü yürürlüğe girecek.
BAZI ŞİRKETLERİN ÖZ LİMİTLERİ YÜKSELTİLDİ
Merkez Bankası tarafından bugünkü Resmi Gazete’te yayımlanan tebliğe göre, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmeliğin “Asgari öz kaynak yükümlülüğü ve mesleki sorumluluk sigortası” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bazı ödeme ve elektronik para kuruluşları için belirlenen asgari öz kaynak yükümlülüğü tutarları artırıldı.
Buna göre, öz kaynağın fatura ödeme kuruluşları için 5,5 milyon liradan, diğer ödeme kuruluşları için 9 milyon liradan ve elektronik para kuruluşları için 25 milyon liradan az olmaması hükme bağlandı. Söz konusu tutarlar 1 Aralık 2021’de yayımlanan yönetmelikte, öz kaynağın fatura ödeme kuruluşları için 3 milyon liradan, diğer ödeme kuruluşları için 5 milyon liradan ve elektronik para kuruluşları için 13 milyon liradan az olmaması şeklinde belirlenmişti. Tebliğ 1 Nisan 2022’de yürürlüğe girecek.
