İlk cemre düştü mü? Güneşin yüzünü göstermesiyle beraber cemreler de suya, havaya ve toprağa düşmeye başladı. Şubata ayının sonuna gelinmesiyle beraber bahar canlılığı da kendini hissettirmeye başladı. Güneşin yeniden 'merhaba' demesiyle binlerce kişi ilk cemre ile ilgili detayları merak ediyor. Merak edenler cemre ile ilgili aramaları "ilk cemre düştü mü?" diye ya da "ilk cemre ne zaman düşer?" şeklinde yapıyor.
CEMRE NE ZAMAN DÜŞÜYOR? İLK CEMRE NEREYE NE ZAMAN DÜŞECEK?
Cemre ne zaman düşecek sorusu bugünlerde çok aranıyor. Şubat ayının sonlarına yaklaşırken güneş de yüzünü göstermeye başladı. Doğanın canlandığı gözle görülür şekilde hissedilirken ilk cemre ne zaman enreye düşeceği de merak edilmeye başlandı. Cemre inanışına göre; ilk cemre havaya düşüyor. İkinci cemre ise bir hafta sonra suya düşüyor. Bir diğer hafta ise son cemre toprağa düşüyor. Halk takvimi baz alındığında; ilk cemre 19-20 Şubat tarihlerinde havaya, ikinci cemre 26-27 Şubat tarihlerinde suya, üçüncü cemre ise 5-6 Mart 2019 tarihlerinde toprağa düşecek.
CEMRE NEDİR? CEMRE DÜŞMESİ NE DEMEK?
İlk cemrenin düştüğü şu günlerde insanlar hem 'İlk cemre ne zaman nereye düşecek?' sorusunu soruyor hem de cemre kavramı nedir sorusunun yanıtını merak ediyor. Cemre kelimesi arapça kökenli bir kelimedir. Cemre kelimesinin sözlük anlamı kor yani ateştir. Halk arasında ise sıcaklığın artması olarak bilinmektedir.
Arapça kökenli olan cemre kelimesinin hikayesi vardır. Arap insanlar havalar ısındığı zaman yüksek yerlerde yaşarlar. Kış ayları geldiğinde ise düzlük yerlerde yaşamaktalardı. Düzlük yerlerde ortaya büyük bir çadır yapılır. Bu çatırda birlikte yaşarlardı. Çadırın hemen dışında küçükbaş hayvanlar daire şeklinde yerleştirilir. Küçükbaş hayvanların dışına da develer yerleştirilirdi. Kış geldiğinde birisi kendileri için diğer ikiside küçükbaş hayvanlar ve develer için olmak üzere üç ateş yakarlardı. Havaların ısınmasıyla birlikte bu ateşler birer hafta arayla dışta içe doğru söndürülmüştür. Böylece havaların ısınması halk dilinde havaların ısınması anlamına gelmiştir.
Cemrenin ilkbahar başlamadan hemen önce 7 gün arayla havaya, suya ve toprağa sırasıyla düştüğüne inanılır. Bu düşen cemreler sayesinde hava, su ve toprak ısınır.
19-20 Şubat tarihlerinde havaya 26-27 şubat tarihinde suya 5-6 mart tarihinde ise toprağa cemre düştüğüne inanılmaktadır.
Halk cemrenin düşüş sırasına göre önce havanın ısındığına sonra su ve yerin ısındığına inanır. Ancak bu coğrafi bilgilerle çatışmaktadır. Çünkü; güneş ışınları önce toprağı ısıtmaktadır. Yerden yansıyan ışınlar havayı ısıtır. Bunu örnekleyecek olursak dağların yüksek kısımlarının kar olması ve buralarda havanın soğuk olmasını verebiliriz. Halk arasında cemre düşmesiyle birlikte Hıdırellez ve nevruz kutlamaları başlamaktadır.
Cemre düşmesi Türk kültüründe de önemli bir yere sahiptir. Kültür ve edebiyat alanında kendine yer bulmuştur. Osmanlı zamanında Divan şairleri cemre zamanlarında önemli kişilere övgü şiirleri yazarlardı. Bu şiirlere 'cemreviye' denilmektedir.
Sonuç olarak cemre düşmesinin modern meteroloji ile ilgisi fazla bulunmamaktadır. Küresel ısınma ve atmosfer olayları mevsimlerin değişmesine neden olmuştur. Bu tür olaylar cemrenin geçerliliğini yitirmesine sebep olmuştur. Ancak belirtmek isterim ki cemre düşmesi olayı yüzyıllar öncesinden itibaren halk tarafından gözlenilmiş ve tecrübelere dayandırılmış bir olaydır.
Meteoroloji olarak ele alacak olursak ısınma sırası toprak, hava ve su şeklinde gerçekleşmektedir. Cemre düşmesi tecrübelere dayanan bir inanış olsa da bazen cemrenin düştüğü günlerde havalar soğuyabilmektedir. Ülkemiz incelendiğinde özellikle Marmara Bölgesinde cemre düştüğü zaman havaların %80'e varan oranlarda ısınmaktadır.
ANADOLU'DA CEMRE KÜLTÜRÜ
Anadolu'da yaygın olarak kullanılan geleneksel halk takviminde yıl, ”kasım günleri” ve ”Hızır günleri” olarak kış ve yaz diye ikiye bölünüyor. Kasım günleri, miladi takvime göre 8 Kasım'da başlıyor ve 179 gün sonra 5 Mayıs'ta sona eriyor. Kasım günleri, 4 yılda bir şubat ayı 29 çektiği zaman 180 gün oluyor. Hızır günleri ise 6 Mayıs'ta başlıyor ve 7 Kasım'a kadar 186 gün sürüyor. Cemrelerin düşmesi, Kasım günlerinden Hızır günlerine, başka bir ifadeyle kıştan bahara geçişin sembolleri olarak gösteriliyor.
İlk cemre düştü mü? Cemre nedir, ne zaman düşer? Yılın ilk cemresi havaya mı suya mı toprağa mı düşer? Baharın müjdecisi cemre ve doğanın canlanması şubat ayının sonlarına geldiğimiz şu günlerde kendisini göstermeye başladı. Bahar canlılığı cemrelerin havaya suya toprağa düşmesiyle beraber kendini iyiden iyiye hissettiriyor. Cemre ne zaman düşer, nereye düşer?