Adana Mutabakatı maddeleri nelerdir? Adana Mutabakatı nedir? Suriye ve Türkiye arasında imzalanmıştı

Adana Mutabakatı, 20 Ekim 1998 yılında Suriye ile Türkiye arasında gerilen ilişkileri koruyabilmek amacıyla ABD ve Mısır'ın arabuluculuğuyla Türkiye ve Suriye arasında imzalanmıştı. İmzalanan bu mutabakat geçerliliğini sürdürüyor.

Peki Adana Mutabakatı neden yeniden gündeme geldi? Rusya'da Soçi Zirvesi yapılacak ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu zirveye katılacak. Soçi zirvesinde Adana mutabakatı da görüşülecek.

Adana Mutabakatı nedir, neden yapıldı, maddeleri neler? sorularının yanıtı merak ediliyor.

ADANA MUTABAKATINDA KAÇ MADDE VAR?

Adana mutabakatında toplamda 23 madde vardır. Maddelerden bazıları şu şekilde:

PKK terör örgütünün sözde lideri Abdullah Öcalan mutabakata varıldığı tarih itibariyle Suriye'de değildir ve Suriye'ye girmesine izin verilmeyecektir.

Suriye yönetimi ülke toprakları üzerinde PKK'nın askeri, ekonomik ve siyasal faaliyetlerinin hiçbirine izin vermeyecek, örgüt propagandasına müsaade etmeyecektir.

Suriye'de olduğu söylenen PKK kampları mutabakata varıldığı tarihten itibaren faaliyette değildir ve faaliyete geçmelerine izin verilmeyecektir. Birçok PKK üyesi tutuklanmış ve isimleri Türk tarafına iletilmiştir.

Suriye yönetimi PKK'nın "terörist bir örgüt" olduğunu kabul etmiştir.

Suriye yönetimi, Abdullah Öcalan'ın tekrar Suriye topraklarına girmemesi için her türlü tedbiri alacak ve sınır kapılarına bu doğrultuda talimat verecektir.

Suriye yönetimi, ülke topraklarında PKK'nın eğitim ve barınma amaçlı kamp ve diğer tesisler oluşturmasına ve ticari faaliyetlerine izin vermeyecektir. PKK üyelerinin üçüncü bir ülkeye geçişleri için Suriye topraklarının kullanmasına müsaade etmeyecektir.

ADANA MUTABAKATI NEDEN YENİDEN GÜNDEME GELDİ?

23 Ocak 2019'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Başkanı Vladimir Putin Moskova'da görüştü. Görüşmede Putin, Suriye İç Savaşı'nda Türkiye'nin, Suriye'de Beşşar Esad rejimi ile doğrudan görüşmesinde bir ara formül olarak bu mutabakatı dile getirdi.

Erdoğan ertesi gün yaptığı konuşmada Adana Mutabakatı'nın yeniden gündeme gelmesi, bunun üzerinde ısrarla durulması gerekiyor. ifadesini kullandı.

ADANA MUTABAKATI NEDİR?

Türkiye'nin tüm uyarılarına rağmen PKK Suriye'deki varlığını sürdürüyordu. Türkiye 1998'de bu konudaki tutumunu sertleştirdi ve Suriye geri adım atarak 1998'de Adana mutabakatı imzaladı. Bu tarihten sonra iki ülke ilişkileri, Arap Baharı’nın Suriye’de ortaya çıkmasına kadar gelişerek devam etti.

Mutabakat imzalanmadan önce, Türkiye ile Suriye arasında gerginlik hayli artmıştı ve dönemin ABD Başkanı Bill Clinton devreye girdi. Clinton'ın ardından, Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek arabulucu görevini üstlendi. Arabuluculuk sonucunda da iki devlet arasında 20 Ekim 1998 tarihinde Türk heyetine başkanlık eden büyükelçi Uğur Ziyal ve Suriye heyetine başkanlık eden Siyasi Güvenlik Başkanı Tümgeneral Adnan Badr El Hassan tarafından Adana Mutabakatı imzalandı.

TERÖRE KARŞI ORTAK İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI

Adana Mutabakatının adı daha sonra 2010 yılında "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Terör ve Terör Örgütlerine Karşı Ortak İşbirliği Anlaşması" olarak değiştirildi. Bu anlaşma 3 yıl geçerli kaldı ve  23 maddeden oluşuyordu.

Mutabakata göre başta PKK olmak üzere her iki devlet de kendilerini tehdit eden terör örgütlerine karşı önlemler alacak ve onların kendi toprağındaki tüm faaliyetlerine engel olacaktı. Karşılıklı olarak hiçbir lojistik, ikamet, eğitim, silah ve ulaşım kapasitesine müsade etmemek konusunda anlaşan iki ülke ortak operasyonlar, tutukluların iadesi ile belge, bilgi ve istihbarat paylaşımı alanlarında işbirliği kararı aldı.

Türkiye ile Suriye arasında yaşanan bu gerilimde PKK lideri Abdullah Öcalan 9 Ekim 1998’de Suriye’den kaçmak zorunda kaldı.

SURİYE REJİMİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1998'de imzalanan 5 maddelik Adana Mutabakatı, şunları içeriyor:

- "Suriye, mütekabiliyet ilkesi uyarınca, kendi topraklarından doğan ve Türkiye'nin güvenliği ile istikrarını tehlikeye atan hiçbir faaliyete izin vermeyecek. Suriye, PKK'nın topraklarında silah arzı, lojistik malzeme, finansal destek ve propaganda aktivitelerine müsaade etmeyecek."

- "Suriye, PKK'yı terör örgütü olarak tanıdı. Suriye, diğer terör örgütlerinin yanı sıra PKK'nın ve uzantılarının tüm faaliyetlerini yasakladı."

- "Suriye, PKK'nın topraklarında kamplar ve eğitim ya da himaye amaçlı tesisler kurmasına, ticari faaliyetler yapmasına izin vermeyecek."

- "Suriye, PKK üyelerinin, ülkesini üçüncü ülkelere geçiş için kullanmasına izin vermeyecek."

- "Suriye, PKK elebaşısının Suriye topraklarına girmesine engel olmak için her türlü tedbiri alacak ve sınır noktalarındaki tüm yetkililere bu yönde direktif verecek."

Mutabakat'ın yükümlülükler ile ilgili kısmında da, "Suriye tarafı, yukarıdaki maddelerde belirtilen gerekli tedbirlerin uygulanması ve somut sonuçlara ulaşılması için söz verir." ifadesi yer aldı.