“İnsanlık Daha İyisini Hak ediyor” ana temasında yapılan 24. Avrasya Ekonomi Zirvesi’ne 41 ülkeden cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar katıldı. 17 uluslararası yayın kuruluşunun naklen yayınladığı zirvede kurtuluşun tek başına olmadığı vurgulandı. Zirveyi değerlendiren Marmara Grubu Vakfı Başkanı Dr. Akkan Suver, salgın sürecinde küresel ölçekte iş birliği ve dayanışma ile fırsatın boşa harcanmaması gerektiğini belirtti.
HAVA ASAL
Yaklaşık iki yıldır dünyayı kasıp kavuran Kovid-19 salgını beraberinde gerek eğitimde gerek iş hayatında gerekse sosyal hayatta radikal değişiklikler getirdi. Okullar yüz yüze eğitime uzun süre ara verip online eğitime geçerken çoğu işyeri de evden çalışma modeline gitti. Fabrikalarda vardiyalar değişti. Sosyal hayat minimum seviyelere çekilerek insanlar evlerine adeta hapsoldu.
Kovid-19 nedeniyle yaşanan bu radikal değişimler 24. Avrasya Ekonomi Zirvesi'nde masaya yatırıldı. Zirvede salgının getirdiği zorunlu değişikliklerin ekonomik, sosyal ve politik hayat üzerindeki etkileri tartışıldı.
Salgınla birlikte insan hakları, çevre ve ekonomik entegrasyon konularının konuşulup tartışıldığı 24. Avrasya Ekonomi Zirvesi'nde işlenen konuları ve çözüm yollarını Marmara Grubu Vakfı Genel Başkanı Dr. Akkan Suver, KARAR'a değerlendirdi.
Dr. Akkan Suver
Marmara Grubu Vakfı tarafından neredeyse çeyrek asırdır yapılan Avrasya Ekonomi Zirvesi bu yıl nasıl gerçekleşti? Pandemi ortamında gerçekleştirilen zirveye kaç ülkenin temsilcileri katıldı?
Marmara Grubu Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Vakfı tarafından organize edilen Avrasya Ekonomi Zirvelerinin bu yıl 24'üncüsü yapıldı. Pandemi koşulları nedeniyle bu sene hibrit bir toplantı gerçekleştirdik. Yani kimi katılımcılarımız ile yüz yüze fikir alışverişi yaparken kimi katılımcılarımız da uydu aracılığıyla ve eş zamanlı canlı yayın ile dijital ortamda toplantıya katılıp görüşlerini dile getirdi.
Bu yılki zirveye Angola’dan Çin Halk Cumhuriyeti’ne, Pakistan’dan Almanya’ya, Moğolistan’dan ABD’ye 41 ülke katıldı. 24. Avrasya Ekonomi Zirvesi'ne Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan mesajlarıyla katıldı. Erdoğan’ın mesajını İstanbul Milletvekili ve Avrasya Ekonomi Zirveleri Genel Koordinatörü Şamil Ayrım okudu. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in mesajını ise Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov seslendirdi. Zirvede ayrıca Türkiye Cumhuriyeti 11.Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'de konuşma yaptı.
24. Avrasya Ekonomi Zirvesi'nde önemli şahsiyetlerin resmi geçidine de tanık olduk. Dini otoriterlerden Ekümenik Patrik Bartholomeos, Azerbaycan ve Kafkasya Müslümanları Dini Lideri Allahşükür Paşazade, Süryani Dünyasının Ortodoks Patrik Vekili Yusuf Çetin ile Katolik Monsenyörü Orhan Çanlı Zirvedeydi. Gene Moğolistan Meclis Başkanı Zandanshatar Gombojav, KKTC'den Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, Kosova'dan Devlet Bakanı Fikrim Damka, Türkmenistan Maliye ve Ekonomi Bakanı Rovshen Nuryadgyev, Almanya Federal Parlamentosu'ndan Sevim Dağdelen, İngiltere, Avam Kamarası’ndan Emma Ethem, Avusturya önceki Şansölyesi Erhard Busek, Avusturya önceki Dışişleri Bakanı Karin Kneissl gene Avusturya eski Savunma Bakanı Werner Fasslabend, Romanya önceki Senato Başkanı Teodore Melescanu gene Romanya Prensi Radu ve Romanya önceki Kültür Bakanı İonut Vuloescu Polonya önceki Başbakanı Grzegorz Kolodko, Kırgızistan önceki Başbakanı Temir Sarıyev Zirve'de yer alan renkli şahsiyetlerdendi.
Salgın ile birlikte hayatlarımızda büyük değişiklikler oldu ve bunun etkileri uzun vadede geçmeyecek. Hatta artık eski normale dönemeyeceğiz. Zirvede insanlığı yakından etkileyecek hangi konuları konuştunuz?
Mütevazi bir sivil toplum kuruluşu olan Marmara Grubu Vakfı tarafından tertiplenen Avrasya Ekonomi Zirveleri uluslararası arenada hem kabul görmekte hem de zirveden çıkan sonuçları ile dünyayı şekillendirmede rol almaktadır. Zirvede ela alınan çözüm önerileri pek çok iş insanına ve siyasetçiye ülkelerin izleyeceği yol haritalarını belirlemede etkili olmaktadır.
“İnsanlık Daha İyisini Hak ediyor” temasıyla tertiplenen zirvede Kovid-19'un getirdiği zorunlu değişikliklerin ekonomik, sosyal ve politik hayat üzerindeki etkileri anlatıldı. Kovid-19 Çin'de başladı ama Çin'de sınırlı kalmadı.
24. Avrasya Ekonomi Zirvesi’nde bugün yaşamakta olduğumuz ekonomik ve sosyal eşitsizlikler, iklim sorunları, pandemi, demografik sorunlar gibi karışık meselelerle soğuk savaş modelleriyle değil, işbirliği ve diyalogla başa çıkabileceğimizin üzerinde duruldu.
Kovid-19 sonrası ekonomiyi nasıl ele alacaksınız? Ve nasıl değerlendirmeyi düşünüyorsunuz? Sizce yeni ufuklar ve daha yeni başlangıçlar için bir fırsat oluşma ihtimali var mı?
Pandemi, insanların doğaya tam olarak hâkim olmadıklarını ve artan birbirine bağlılıklardan kaçamayacaklarını çarpıcı bir şekilde hatırlattı. Kovid-19 küreselleşmenin büyüklüğünden ziyade yalnızca şeklini değiştirdi (daha az seyahat, daha fazla sanal toplantı). Pandemi küresel ekonomiyi parçalama girişimini hızlandırdı, aynı oranda da küreselleşmenin önemini ortaya çıkardı. Gene bu dönemde işbirliğinden çok rekabete şahitlik ettik.
Özgür dünya ekonomileri yeni alanlara hükmetmek için konumlanırken yükselen güçler adeta durma noktasına geldi. Piyasaların kendi başlarına çözemeyeceği sorunları çözmek için akıllı sanayi politikalarına ihtiyaçları daha da büyüdü. Salgın nedeniyle birçok ülkenin milli gelirinin azalması ve bazı ülkelere Kovid-19 aşısının yeterli miktarda ulaşamamasının en öncelikle risk olduğu gerçeğinden hareketle dünya toplumlarının refah seviyelerinin geri kazanılmasını sağlamak gerektiğine inanıyorum.
Zirve Sadece ekonomi odaklı mıydı? Başka hangi sorunları da ela aldınız?
Zirve'de ekonominin dışında tartışılan bir başka önemli konu da, küresel ısınma ve iklim değişikliği konusuydu. Akademisyenler, Dini Liderler ve Siyaset insanları iklim değişikliği konusuna özen ve dikkat vermemizin önemini vurguladıkları konuşmalarında siyasetçileri sorumlu ve daha dikkatli davranmaya davet ettiler.
EKONOMİYİ TOPLUM SAĞLIĞINDAN AYRI DÜŞÜNEMEYİZ
Özellikle Kovid-19 sürecinden sonra ekonomik çıkışa ilişkin görüşlerini açıklayan konuşmacılara göre; küresel ekonomi ve büyümeye ilişkin senaryolar, toplum sağlığına ilişkin politikalarla birlikte ilerlemektedir. Ve dünyanın sessizce iyileşeceğini beklemenin henüz erken olduğunu vurgulayan konuşmacılar, geçim kaynaklarını korumanın önemi üzerinde de durdular. Kapalı işletmelerin ve çalışanlarının desteklenmesi, pandemi azaldığında iş yerlerinin güvenli çalışmaya hazır olmasının önemini vurguladılar. Gene konuşmacılar, zengin ülkelerin fakir ülkelere tedavi, ilaç ve aşı konusunda himayeci olmasına büyük önem verdiklerini belirttiler. Ama her şeyin ötesinde, aşının zorunluluk olmasını önerdiler.
Çoğu ülkenin Kovid-19 öncesi ekonomiye ulaşabilmesinin en az 2 yıldan fazla bir zamanı olduğunu ileri süren konuşmacılar, politik müdahalenin ekonomik zararı dengeleyemeyeceğini de gündeme getirdiler.
KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE DİKKAT
Ülkemizin de içerisinde yer aldığı Avrasya Bölgesi’nin, küresel iklim değişikliğine karşı gezegenimizin en hassas bölgelerinden birisi olduğu gerçeğinden yola çıkarak, Avrasya’da gerçekleşecek 2°C’lik bir sıcaklık artışı, beklenmeyen hava olayları, sıcak hava dalgaları, orman yangınlarının sayısında ve etkisinde artış olacak. Tüm bunlar dolayısıyla biyolojik çeşitlilik kaybı, turizm gelirlerinde azalma, tarımsal verim kaybı ile birlikte kuraklık olarak etkilerini hissettireceğini konuşmacılar belirttiler.
Avrasya’nın iklimi açısından, geleceği konusunda ortaya çıkan ortak kanıya göre iklim değişikliğinin başlıca etkileri şöyle sıralandı: Sıcaklık artışı 2030’lu yılların sonuna kadar sınırlı kalacak, bu dönemden sonra hızlı bir artış gözlenecek, mevsimsel ve bölgesel farklılıklar göstermekle beraber sıcaklık artışının kış mevsiminde 4°C, yazın ise 6°C civarına ulaşması bekleniyor, kış yağışlarında Asya’nın genelinde azalma görülürken bir tek Asya’nın doğu yarısında yağışlarda artış görülecek.
24. Avrasya Ekonomi Zirvesi'nin etkisi nasıl oldu?
Hibrit ortamda gerçekleşen Zirve'de büyük bir izlenme sayısına da ulaşıldı. 83.548 kişi tarafından izlenen Zirve'yi 17 basın yayın kuruluşu naklen yayınladı. Pakistan’dan Güney Afrika'ya, Çin Halk Cumhuriyeti'nden İngiltere'ye, Azerbaycan'dan Almanya’ya, Angola'dan Moğolistan'a kadar bir coğrafyada izlenen 24. Avrasya Ekonomi Zirvesi'nde söz alan konuşmacılar pekçok konuda görüşlerini dile getirirlerken, karbon anlaşmasının önemine de dikkat çektiler.
