Türkiye'de doğayı tahrip eden kömürlü termik santraller aynı zamanda insan sağlığında da erken ölümlere yol açıyor. HEAL (Sağlık ve Çevre Birliği), hazırladıkları raporda Türkiye'de elektrik üretimi için kömür yakılması sonucunda her yıl hava kirliliğine bağlı 5 bin erken ölümün meydana geldiğini açıkladı. Kömürle çalışan elektrik santrallerinin 2030 yılına kadar kapatılması durumunda ise 102 bin 601 erken ölümün önüne geçilebilir.
Türkiye'nin birçok bölgesinde bulunan kömürlü termik santraller, su havzalarına, tarım alanlarına ve ekosisteme zarar verirken insan sağlığında da ciddi tehditlere yol açıyor. Türkiye'de elektrik üretimi için kömür yakılması sonucunda her yıl hava kirliliğine bağlı 5 bin erken ölüm meydana geliyor. İklim değişikliğinin azaltılmasını hedefleyen Paris Anlaşması'nı onaylayan son ülkelerden biri olan Türkiye, 2030 yılına kadar kömürden çıkmayı tercih ederse, 102.601 erken ölümü önleyebilir.
HEAL (Sağlık ve Çevre Birliği), 2030 Kömürden Çıkışın Türkiye İçin Sağlık Faydaları’ başlıklı raporunu yayımladı.
'KÖMÜRDEN ÇIKIŞ TARİH BELİRTİLMEDİ'
Türkiye'nin insan sağlığı, iklim değişikliği, iklim değişikliği kaynaklı sağlık sorunları, üzerinde ciddi olumsuz etkileri olan kömüre dayalı enerji üretimini sonlandırmak için yeterli adımlar atmadığına yer verilen raporda "Araştırmalar, 1990-2020 yılları arasında Türkiye'de kömüre dayalı elektrik üretiminin yüzde 459, elektrik sektörü kaynaklı sera gazı emisyonlarının ise yüzde 323 oranında arttığını göstermektedir. Türkiye’nin Kasım 2022'de COP27 esnasında açıkladığı en güncel Ulusal Katkı Beyanı'nında (NDC) ise kömürden çıkış için herhangi bir tarihi belirtilmemektedir" ifadeleri yer aldı.
'20 YILDA 250.000 EK ÖLÜM BEKLENİYOR'
"Kömür ve diğer fosil yakıtların yakılmasının sağlık üzerindeki etkilerine dair endişeler artmaya devam ettiğini kaydeden HEAL, raporunda şu ifadelere yer verdi:
Türkiye'de elektrik üretimi için kömür yakılması sonucunda her yıl hava kirliliğine bağlı 5.000 erken ölüm meydana gelmektedir. Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ) 2021 yılında, bu çok ciddi sağlık etkilerini göz önünde bulundurarak, fosil yakıtlardan aşamalı olarak çıkılması gerektiğine vurgu yapmıştır. Bununla birlikte, kömür, petrol ve gaz yakmanın tetiklediği iklim değişikliği, insan sağlığının sosyal ve çevresel belirleyicilerini (temiz hava, güvenli içme suyu, yeterli gıda ve güvenli barınak) etkilemektedir. İklim değişikliğinin, 2030 ile 2050 yılları arasında dünya genelinde yetersiz beslenme, sıtma, ishal ve sıcak stresinden kaynaklanan yaklaşık 250.000 ek ölüme neden olması beklenmektedir."
'102 BİN 601 ERKEN ÖLÜM ÖNLENEBİLİR'
Çalışmaya göre, kömürle çalışan elektrik santralleri 2030 yılına kadar kapatılması durumunda ise insan sağlığına yönelik olumlu sonuçlar şöyle sıralandı:
- 102 bin 601 erken ölüm, 30 bin 975 erken doğum engellenebilir.
- Yaklaşık 420 bin çocuk, 67 bin yetişkin bronşitten korunabilir.
- Santrallerin yaklaşık 20 yıl erken kapatılması halinde kömüre bağlı hava kirliliğinin neden olduğu hastalıklar için yapılan 3,1 trilyon TL’lik sağlık harcamasının önüne geçilebilir.
- 2020 yılında Türkiye’nin sağlık harcaması 250 milyar TL (15,5 milyar Euro) olarak gerçekleşti
- 2030'a kadar kömürden çıkma patikası tercih edilirse, Türkiye'nin 12.5 yıllık sağlık harcamasına eşdeğer sağlık maliyeti önlenebilir.
- Çanakkale'deki bu beş kömürlü termik santralin üretim lisansları bitene kadar
çalıştırılması yerine 2030 yılına kadar kapatılmaları sayesinde her 100 erken
ölümden 90'ı önlenebilir. Erken ölüm sayısı baz senaryoda 14.678 iken, kömürden çıkış senaryosunda 1.524’e düşmektedir.
