Van'ın Bahçesaray ilçesinde yaşanan ve onlarca vatandaşımızın hayatını kaybetmesine neden olan çığ felaketinin ardından, vatandaşlar google üzerinde 'çığ' hakkında aramalarda bulundu. Türkiye'de bugüne kadar birçok çığ felaketi yaşandı. Peki 'çığ' nedir, nasıl ve neden meydana gelir? Türkiye'de ve dünyada yaşanan en büyük çığ felaketleri hangileridir? Detaylar haberimizde...
Türkiye, bir süredir yaşanan fırtına, sel, toprak kayması ve deprem gibi felaketlerin üzerine bu kez de çığ faciası ile sarsıldı. Van'ın Bahçesaray ilçesinde yaşanan ve onlarca vatandaşımızın hayatını kaybetmesine neden olan çığ felaketinin ardından, vatandaşlar google üzerinde 'çığ' hakkında aramalarda bulundu. Türkiye'de bugüne kadar birçok çığ felaketi yaşandı. Peki çığ nedir? Türkiye'de ve dünyada yaşanan en büyük çığ felaketleri hangileridir?
ÇIĞ NEDİR?
Çığ çeşitleri kar kütlelerinin yoğun olarak bulunduğu değişik ortamlarda yaşanabilmekle birlikte, genellikle bitki örtüsü olmayan engebeli, dağlık ve eğimli arazilerde, vadi yamaçlarında tabakalar halinde birikmiş olan kar kütlesinin iç ya da dış kuvvetlerin etkisi ile başlayan bir ilk hareket sonucu tetiklenmesiyle, yamaçtan hızla kaymasıyla oluşur. Daha net bir şekilde açıklanacak olursa; “kar tabakası veya tabakalarının iç ve dış kuvvetler etkisi ile yamaç eğim yönünde gösterdiği akma hareketidir” denilebilir.
TÜRKİYE'DE 1992'DE 443 KİŞİ ÇIĞ DÜŞMESİ SONUCU ÖLDÜ
Tutulan resmi kayıtlara göre, ülkemizde meydana gelen çığ felaketlerinde bin 500'ün üzerinde kişi hayatını kaybetti. 1992 yılı ise Türkiye'nin çığ nedeniyle en fazla kayıp yaşadığı yıl olarak akıllarda kaldı. 1992'de yaşanan 157 çığ düşmesi olayında 443 kişi hayata gözlerini yumdu. 1976 yılında 23 olayda 261 kişi, 1993 yılında da 60 olayda 133 kişi hayatını kaybetti. En fazla çığ düşmesi olayı ise 159 vaka ile 2007 yılında yaşandı.
ŞIRNAK'TA 1992 YILINDA 91'İ MEHMETÇİK 151 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ
90'lı yıllarda, Mehmetçik sadece teröristlerle değil aynı zamanda çetin kış şartlarıyla da mücadele ediyordu. 1 Şubat 1992’de, Şırnak'a bağlı Görmeç Köyü’nde konuşlu olan 2. Komando Tugayı'na bağlı bir bölüğün üzerine çığ düştü. Meydana gelen felakette bilanço oldukça ağır oldu. Felakette toplam 91 askerimiz şehit oldu. Görmeç Köyü’nde meydana gelen çığ felaketi sadece köyde konuşlu askeri birliğin üzerine değil; aynı zamanda köylülerin de hayatına mal oldu. Yaşanan felakette 60 köylü de yaşamını yitirdi. Toplam 151 kişi hayatını kaybetti.
DÜNYA TARİHİNDEKİ EN BÜYÜK ÇIĞ FELAKETİ İSE PERU'DA YAŞANDI
31 Mayıs 1970 tarihinde Peru kıyılarında meydana gelen depremler ve şiddetli rüzgar, Huascaran dağının kuzey yamacının çökmesine neden olmuştu. Önüne kattığı buz ve kaya parçalarıyla büyüyen çığ, saatte 335 km gibi inanılmaz bir hıza ulaşarak, 18 km boyunca sürüklendi. Bu felaket, Yungay ve Ranrahirca kasabalarını yaklaşık 2,3 milyon metre küp buz ve çamur yığının altında bırakmış ve 20 binden fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
ÇIĞ'A YAKALANIRSANIZ YAPMANIZ GEREKENLER
* Çığın büyüklüğüne, hızına, patika genişliğine, etraftaki araçlara veya doğal cisimlere bağlı olarak bulunulan alandan ayrılmaya karar verilmelidir.
* Çığın daha yavaş ve akış yüksekliği düşük olan patika kenarlarına doğru gidilmeye çalışılmalıdır.
* Diğer insanlar uyarılmalıdır. (ses, ıslık, düdük, korna, vb.)
* Çığa yakalanmanız kesin ise, batonlar ve kayaklar çıkarılmalı ve herhangi bir cisme tutunmaya çalışılmalıdır.
* Kırılmış ağaç ve kaya parçalarından korunmaya çalışılmalıdır.
* Yerden destek alarak yüzme hareketi ile çığ yüzeyinde kalmaya çalışılmalıdır.
* Ağız sıkıca kapatılmalı, hava kesesi oluşturmaya çalışılmalıdır, bu arada baş sağa sola doğru çevrilmeye çalışılmalıdır.
* Akış esnasında oturma pozisyonu almaya çalışılarak (eller ve bacaklar bitişik) çığ durmadan önce bacaklar ile yer sertçe itilip (eğer zemin altta veya zemindeki kar setleşmeye başlamış ise) kalkılmaya çalışılmalıdır.
* Bayılacağınızı hissediyorsanız, buna direnmemelidir. Çünkü baygın bir insan daha az oksijen tüketir.
* Bazı olaylar sırt çantası taşıyan kişilerin çığ topuğu civarında, yüzeyde kalma şanslarının taşımayanlardan biraz daha fazla olduğunu göstermiştir.
EĞER ARAÇ İÇERİSİNDEYKEN ÜZERİNİZE ÇIĞ DÜŞERSE...
* Motoru durdurulup, ışıklar söndürülmelidir.
* Oksijeni iyi kullanmak için, sigara içilmemeli ve kibrit yakılmamalıdır.
* Telsiz var ise çağrı yapılmalı ve telsiz sürekli alıcı konumunda tutulmalıdır.
* Aracın kornası çalınarak dışarıya ses duyurulmaya çalışılmalıdır.
* Araçta çubuk benzeri bir alet var ise yukarı doğru batırılıp aramaya gelenlerin çubuğu ve dolayısı ile yerimizi görmeleri sağlanmalıdır.
* En son olarak ise, karı kazmak gerekir. Ancak, kendinizi kar içinde emniyette hissetmiyorsanız araçta kalmanız gerekir.
