Rusya ve Türkiye, Suriye’nin kaderinin belirleneceği Astana zirvesi öncesi genel ateşkeste uzlaştı. Anlaşmaya göre PYD ve El Nusra kapsam dışında kaldı. Muhalif gruplar da yeni sürece Ankara’nın garantörlüğü ile tek çatı altında dahil olacak.
KENAN BUTAKIN - HİLAL ÖZTÜRK
Türkiye ile Rusya, Suriye için genel ateşkes planı önerisinde anlaşmaya vardı. Bu kapsamda Suriye’de savaşan taraflara ülke genelinde ateşkes başlatmaları amacıyla önerilecek bir plan hazırlandı. Planın, Esad rejimi ve rejim yanlısı yabancı terörist grupların muhaliflerle çatıştığı tüm bölgelerde uygulanması hedefleniyor. Dün gece yarısı yürürlüğe girmesi konusunda mutabık kalınan anlaşmaya PYD ve El Nusra gibi terör örgütleri dahil edilmedi. Ateşkesi bozan tarafa müeyyide uygulanacak. Planın başarılı olması durumunda da Türkiye, Rusya ve İran ve Suriye rejimi kalıcı çözüm için Astana’da siyasi müzakerelere başlayayacak. Muhalifleri Türkiye temsil edecek. Astana’da Türkiye, Rusya ve İran, siyasi geçiş sürecinin garantörlüğünü yapacak ve görüşmeler Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 nolu kararında öngörülen çerçevede yürütülecek. Karar’ın bölge kaynaklarından aldığı bilgilere göre bu yeni sürece Ankara’nın garantörlüğünde muhalif gruplar da yeni bir yapıyla dahil olacak. Muhaliflerin tek çatı altında toplanmak için görüşmelerini sürdürdüğü ve birkaç gün içinde açıklama yapacakları öğrenildi.
Görüşmeler en güçlü muhalif gruplar Ahrar ve Şam’ın Fethi Cephesi arasında yoğunlaşıyor. Birleşmenin siyasi kanadını ise Nureddin Zengi ve Ahrar oluşturacak. Ahraruş Şam, Şam’ın Fethi Cephesi, Felakuş Şam, Ecnaduş Şam, Fecruş Şam, Ceyşül Sünne gibi büyük grupların başını çektiği 12 grup birleşme görüşmeleri için temaslarını sürdürüyor. Yapılan görüşmelerde mücadelenin sürebilmesi için tek çatı altında birleşmenin kaçınılmaz olduğu görüşünün hakim olduğu belirtildi. Eğer birleşme olmazsa çok büyük kayıplar yaşanabileceği uyarısı yapan gruplar, farklılıkların bir kenara bırakılması gerektiği üzerinde duruyor.
Öte yandan bölge kaynakları ateşkesi bozanlar için müeyyide uygulanması konusuna ihtiyatlı yaklaşıyor. Müeyyide karanının Rusya, İran ve rejim tarafından muhaliflerin terörist ilan edilmesi için kullanabilecekleri argümana dönüşebileceğine dikkat çeken bölge kaynakları, Türkiye’nin daha fazla can kaybı yaşanmaması için iyi niyetli çabasının kötüye kullanılabileceği uyarısında bulunurken, rejim veya Şii milisler tarafından ateşkesin ihlal edilmesi halinde uygulanacak müeyyidenin de net olarak açıklanması gerektiğini belirtiyor.
‘ÇÖZÜME SINIRLI KATKI SUNABİLİR’
Karar yazarı ve Al Sharq Forum Araştırma Direktörü Galip Dalay, ateşkesin İdlib’te uygulanamayacağını belirterek değerlenirmelerde bulundu. ABD’nin sessizliğine dikkat çeken Dalay, şunları kaydetti: “Ateşkese uymayacak gruplara müeyyide uygulanacak deniliyor ancak şu anda bu müeyyidenin ne olduğunu bilmiyoruz. Diğer yandan İdlib’in bu ateşkes kapsamı dışında olacağını anlıyoruz. Çünkü orada El Nusra yoğunluğu var. Nusra ve diğer grupları birbirinden ayırmanız pek mümkün değil. Ateşkes konusunda ABD’den herhangi bir şey de duymadık. Benim gördüğüm kadarıyla bu ateşkes, Suriye’de insani trajedi ve ölümleri azaltacak. Ancak ben halen bir konuda ısrar ediyorum. Çözüm için bu çok sınırlı katkı sunabilir. Çünkü şu anda çözümün koşulları mevcut değil. Bunun da temel nedeni, rejimin muhaliflere anlamlı bir taviz vermesinin gerekçeleri yok şu anda.”
ÇAVUŞOĞLU: PYD KATILMAYACAK
Suriye’de varılan ateşkes uzlaşısıyla ilgili Dışişleri Bakanı Mevlüt Cavuşoğlu’ndan açıklama geldi. Çavuşoğlu “Ataşkes her an başlayabilir” dedi. Astana’daki çözüm görüşmelerinde PYD’nin olmasını kabul etmeyeceklerini belirten Çavuşoğlu “Terör örgütleri Suriye’deki ateşkesin dışında tutulacak” dedi. Dışişleri Bakanı, geçiş döneminde Esad’ın yer almasını muhaliflerin kabul etmeyeceğini sözlerine ekledi. Dışişleri kaynakları ise ateşkesi bozanlara müeyyide uygulanacağını vurguladı.
KREMLİN: DİYALOG MODELİNİ GÖRÜŞTÜK
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Basın Danışmanı Dmitri Peskov, Moskova ve Ankara’nın Ocak ayı ortasında Astana’da düzenlenmesi planlanan Suriye zirvesi görüşmelerinin konuları üzerine diyaloğa devam ettiklerini söyledi. Dün uzlaşılan ateşkes mutabakatı hakkında “Yeterince bilgim yok” diyen Peskov “Gerçekten, Türk meslektaşlarımızla sürekli temas içerisindeyiz ve Astana’da gerçekleşecek toplantıdaki çeşitli diyalog modellerini görüşüyoruz. Tüm bunlar Suriye krizinin siyasi çözümü rayında yürütülüyor” diye konuştu.
