İkinci dünya savaşı sırasında Nazi rejimi tarafından dejenere olduğu gerekçesiyle saklanan eserler kurtarıldı. Victoria and Albert Müzesi, aralarında Emil Nolde ve Ernst Kirchners gibi önemli sanatçılara ait çalışmaların bulunduğu eserleri dijital ortamda yayınladı.
Victoria Albert Müzesi naziler tarafından ‘dejenere sanat’ olduğu gerekçesiyle yok edilen ve saklanan eserlerin isimlerinin bulunduğu gizli envanteri yayımladı. İki ciltten oluşan envanterde kayıtlı eserlerin sayısı 16 bini aşıyor. 1942 yılında yapıldığı tahmin edilen bu katalog Creative Commons lisansı altında kopyalanarak, Victoria and Albert Müzesi tarafından online ortama aktarıldı.
Müze internet sitesinya yaptığı bir açıklamayla envanterin sayfa düzenini şu şekilde açıkladı: ‘’Kataloglar alfabetik olarak müze bulunduğu şehir ve ardından sanatçının adına göre düzenlenmiştir. Sayfanın üstünde yer alan kısım şehir ve müze adını belirtirken, sütunlar ise sanat eseri hakkında bilgi veriyor.’’ Envanterden ayrıca eserlerin kaderini de öğrenmemiz mümkün. Eser eğer satılmışsa satışa dair yapılan ödemeler ve tarihler de gizli bir kod içinde buraya yazılmış. Müze “’X’ kodu bir sanat eserinin tahrip edildiği anlamına gelirken ‘V’ eserin satıldığını, ‘T’ eserde bir değişiklik yapıldığını ifade ediyor’’ dedi.
Nazilerin titiz bir işlem kayıt sistemi olduğu biliniyor. Dolayısıyla bu envanterin tam olarak tamamlanamasına rağmen aşırı kapsamlı olması şaşırtıcı değil. Envanterde bazı satıcıların isimleri de ortaya çıktı. Bunların arasında, Hitler’in sanat danışmanlığını yapmış Hildebrand Gurlitt de var. Envanterde yer alan ‘X’ işaretinin çok sık görülmesi Nazilerin sanat dünyasında yarattığı yıkıcı etkiyi ortaya koyuyor.
Envantere göre şu an Berlin Ulusal Galeri’sinde 34 eseri sergilenen Emil Nolde’nin 27 eseri imha edilmiş. Freie Universität Berlin tarafından elde edilen çevrimiçi bir veri tabanı sanat eserini nazi kayıt defterine göre numaralandırarak doğrudan arama motorlarına bağlıyor. Bu sayede eserlerin akıbetini öğrenmemize olanak sağlıyor.
