Aksaray'da, Orta Anadolu ve Kapadokya'nın ilk köyü olarak bilinen, tarihte birçok ilklere ev sahipliği yapan 10 bin 500 yıllık Aşıklı Höyük'te gerçekleştirilen kazılar ile bölgenin tarihine ışık tutuluyor.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Bölümü Öğretim Üyesi ve Aşıklı Höyük Kazı Başkanı Prof. Dr. Mihriban Özbaşaran, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Aşıklı Höyük'ün Kapadokya'nın en eski köy yerleşmesi olduğunu, milattan önce 8500 ile 7300 arasında uzun süreli ve kesintisiz yerleşime ev sahipliği yaptığını söyledi.
Aşıklı'da kalıcı yerleşmenin kurulmasının 10 bin 500 yıl öncesine tarihlendiğini belirten Özbaşaran, "Bu en eski tabakanın altında, önceki yıllarda saptanan ve günümüzden 11 bin yıl öncesine kadar giden tarihler de mevcut, ne var ki bu örnekler tekil. Son 3 yıldır yürütülen yüzey araştırmalarında Aşıklı'daki yerleşme öncesine tarihlenen buluntu yerlerinin saptanmış olması, söz konusu tarihlerde bölgede göçer toplulukların mevcudiyetini doğrulamaktadır." diye konuştu.
Özbaşaran, Aşıklı Höyük'te avcı toplayıcı yaşamdan yerleşik yaşama geçişin adım adım izlenebildiğine işaret ederek, "Bu dönem avcı, toplayıcı ve göçer yaşam biçiminden yerleşik yaşama, tüketimden üretime geçişin, toplumun sosyal yapılarındaki dönüşümlerin izlendiği bir süreç. Aşıklı'da tüm bu süreci adım adım izleyebiliyoruz." ifadelerini kullandı.
Aşıklı Höyük'ün ilklere ev sahipliği yaptığına dikkati çeken Özbaşaran, şöyle devam etti:
"Aşıklı Höyük'te çalışmaları sürdüreli 28 yıl oldu. Bu süreçte aldığımız sonuçlardan bir tanesi Orta Anadolu bölgesindeki ilk koyun ve keçinin evcilleştirildiği yerin Aşıklı olması. İlk madencilik ürünlerine burada rastlıyoruz. Milattan önce 7500'lerde bakır boncukların burada kısmen işlendiğini, kısmen dışarıdan getirilmiş buluntu boncuk haline getirildiğini biliyoruz. Beyin ameliyatında bir örneğimiz var. 1989 yılında bulunmuştu. Bu da dünyadaki en eski beyin ameliyatlarından bir tanesi. O dönem için kendine özel, yerel teknolojiyi de izleyebildiğimiz bir yer Aşıklı."
İLK AŞIKLILARIN MEZARINA ULAŞILDI
2018 yılında en alt tabakada ilk Aşıklılardan birisine ait mezara ulaştıklarını vurgulayan Özbaşaran, "Aşıklı'da en alt tabakada, günümüzden 10 bin 500 yıl öncesinde kalıcı olarak yerleşmeye karar vermiş grubun bir üyesinin mezarını bulduk. Bu da ilklerden bir tanesi. Bu en eski insanlardan bir tanesi." ifadelerini kullandı.
Özbaşaran, burada yapılaşmanın tüm aşamalarının izlenebildiğini, Aşıklı'da daha önce bilmedikleri bir tarzda yapı bulduklarını ve bunun en alt tabakalarda bir çukur barınak olduğunu bildirdi.
Özbaşaran, Kapadokya'nın ilk köyü Aşıklı Höyük'e turistlerin daha fazla ilgisini çekmeyi hedeflediklerini dile getirerek, şunları kaydetti:
"Burası Kapadokya turizminde daha fazla ön plana çıkmalı. Kapadokya'ya gelen turistleri 10 bin 500 yıl öncesine, Aşıklı Höyük'e çekmeyi hedefliyoruz. Girişte 'deneysel evler' dediğimiz, höyükte bulduğumuz evleri ya da yaşam mekanlarını birebir canlandırdığımız replikalar var. Evlerin içine giren ve oradaki yaşamı deneyimlemek isteyen turistlerin büyük ilgi gösterdiklerini gözlemliyoruz. Özellikle damdan girişler, ateş yerleri, evlerin içine gömülen insanların canlandırmaları yerli ve yabancı turistlerin çok ilgisini çekiyor. Burada dörtgen evlere çatıdan giren turistler, farklı bir deneyim yaşıyorlar. Ayrıca koruyucu çatı sistemi altındaki kazı alanını gezen turistler, buradaki çalışmalar hakkında bilgi alıyorlar."
AKSARAY/AA
