Stalin’i korkutan ‘Müslüman Kızılordu’ Komutanı

Stalin’i korkutan ‘Müslüman Kızılordu’ Komutanı

‘Müslüman Kızılordu’nun Başkomutanı Galiyev, Çar’ın Beyaz Ordusu’nu Kazan’da yenerek 17 Ekim’in yolunu açan isimlerden biriydi. Lenin ve Stalin’in de yardımcılıklarını yapacak bu büyük tarihi şahsiyetin ‘giydiği ideolojik gömlek’ ise her zaman tartışmaların merkezinde yer aldı. Stalin’le girdiği sert tartışmalar O’nun için sonun başlangıcı oldu. Fatih Bayhan ve Mehmet Poyraz’ın ortak kaleme aldıkları ‘Sultan Galiyev’ kitabında bu büyük komutan ve ideoloğun tarafsız bir portresi çiziliyor.

Rusya’da gerçekleşen Ekim Devrimi’nde önemli rol üstlenen bölge Müslümanlarının lideri Sultan Galiyev’in yaşamı ve çalışmaları farklı bakış açısıyla kitaplaştırıldı. Sebilürreşad Yayınevi’nden çıkan ve Fatih Bayhan ile Mehmet Poyraz’ın birlikte kaleme aldığı ‘İslâm’ın Rusya’daki Ayak İzi: Sultan Galiyev’ adlı kitapta o dönem yaşanılanlar yeniden ele alınırken, Rusya’nın Bolşevikleşme sürecine katkı koyan Müslümanlar da ilk defa detaylandırılıyor. Rusya’da yaşayan Müslümanların ülkede rejim değişikliğine gidilirken liderliğini üstlenirken Galiyev, Stalin’in yardımcılığına kadar yükselmişti. Onun baskıcı ve birleştirici liderliğinden endişe eden Stalin, Galiyev’i kurşuna dizdirerek idam ettirdi. Galiyev’in mezarının nerede olduğu hala bilinmiyor. Sovyet tarihi ile ilgili kitapların çoğunda hiç bahsedilmeyen, kiminde ise satır aralarında zikredilen Rusya Müslümanlarının aslında Bolşevik Devrim sürecinde etkileyici unsurlar olduğu gerçeğini de gözler önüne seren kitapta yeni bilgi ve belgeler de yer alıyor. Daha önce yayımlanan çalışmalarda, Sultan Galiyev adının Türkiye’de 60’lı yılların ortalarında ilk defa zikredildiğinin anlatıldığı ve bunun böyle olmadığına dikkat çekilen kitapta Sultan Galiyev ismine ilk defa 1949’da Sebilürreşad dergisinde yer verildiğine değiniliyor.  

19-05/20/gali.jpg

KARŞILAŞTIRMALI TARİH İLE SORGULAMA:  Kitabın bir diğer önemli özelliği de karşılaştırmalı tarih metodu ile hazırlanması. Kitapta aynı zaman diliminde Türkiye’de ve Rusya’da gerçekleşen gelişmelerde işlenmiş. Aynı dönem içerisinde fakat farklı coğrafyalarda ve ülkelerde aynı konuyla alakalı neler yaşandığına dikkat çeken karşılaştırmalı tarih metoduyla kaleme alınan kitap için yazarları Fatih Bayhan ve Mehmet Poyraz’ın yoğun bir araştırma yaptığı da gözlemleniyor.  

GALİYEV TÜRKÇÜ MÜ, YOKSA İSLÂMCI MI?: Sultan Galiyev milliyetçiler tarafından Türkçü, kimi sol görüşlülerce bir komünist, kimine göre Turancı ve azımsanmayacak kadar bir çevrede Mustafa Kemal çizgisinde olduğunu öne sürülüyor. Kendisine yakıştırılan bu sıfatlarında derinlemesine analiz edildiği kitapta, “Galiyev Türkçü mü yoksa İslâmcı mı?” sorusuna da yanıt aranmaya çalışılmış. Kitabın editörü Cevat Akkanat tarafından kaleme alınan takdim yazısında, kitabın Galiyev’e yeni bir ideolojik gömlek giydirmek amacıyla değil, Galiyev’in giydiği gömleğin tarifinden ibaret olduğu vurgulanıyor.  

19-05/20/2.png

MUSTAFA KEMAL VE ENVER PAŞA: Hazırlanması bir buçuk yıl süren kitapta Anadolu’daki Milli Mücadele dönemi kısaca anlatılırken, Mustafa Kemal’in o dönem Rusya’da yaşanılanlardan anlık haberdar olduğu ve Bolşevikleşme sürecinde kilit rol üstlenen Müslümanları ilgiyle takip ettiği de görülüyor. Dönemin bir diğer önemli ismi ve Moskova’da bulunan Enver Paşa’da Sultan Galiyev’den, Rusya Müslümanlarından övgüyle bahsediyor.  

19-05/20/fatih-bayhan-mehmet-poyraz.jpgYazarlar Fatih Bayhan (solda 2) ile Mehmet Poyraz (solda 4) 

KİTABA BAKÜ’DE YOĞUN İLGİ: Sebilürreşad dergisinin Mayıs 2019 tarihli sayısında Mehmet Poyraz tarafından ‘Bakü notları’ başlığıyla kaleme alınan yazıda ‘İslam’ın Rusya’daki Ayak İzi: Sultan Galiyev’e gösterilen ilgide belirtilmiş. Sebilürreşad ve EkoAvrasya’nın işbirliğiyle düzenlenen ‘Âkif’ten Vahabzade’ye İki Şair Bir Şiir: İstiklal’ konulu etkinliğe katılmak için, kitabın çıktığının ertesi günü Fatih Bayhan ile birlikte Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye gittiklerini anlatan Mehmet Poyraz buradaki ilgiyi de not etmiş. Poyraz, ülkenin önemli isimlerinden Azerbaycan Milletvekili ve gazeteci-yazar Ganire Paşayeva’ya kitabı takdim ettiklerini de belirtiyor. 

 

Öne Çıkanlar
YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
Diğer Haberler
Son Dakika Haberleri
KARAR.COM’DAN