İSO imalat PMI’ı haziran ayında 50 barajının üzerine çıktı. Pandemi öncesinde 52.4 olan endeks haziran ayında 54 seviyesine yaklaşarak imalatta toparlanma sinyalleri verdi. Yurtdışından alınan yeni siparişlerdeki artış, toplama göre düşük oranda gerçekleşti.
ALİ YILDIRIM-KARAR
Türkiye’nin öncü verisi olarak kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) kovid-19 sonrasında ilk kez toparlanma sinyalleri verdi. Mayısta 40,9 olarak ölçülen manşet PMI, haziranda 53,9’a yükseldi. Pandemi öncesinde şubatta 52.4 olarak ölçülen endeks martta 48.1 seviyesinde kayıtlara geçmişti. Kovid-19 salgınına yönelik kısıtlamaların kaldırılarak normale yaklaşılması, haziranda imalatçıların üretim hacimlerini belirgin bir şekilde artırmasına olanak sağladı ve böylece üç aylık yavaşlama dönemi sona erdi. Müşterilerin faaliyetlerine yeniden başlamasıyla birlikte yeni siparişler de büyüme bölgesine geçerken, yabancı müşterilerin bir bölümünün kapalı kalması nedeniyle yurtdışından alınan yeni siparişlerdeki artış, toplam yeni siparişlere göre düşük oranda gerçekleşti. Üretim gereksinimlerindeki artış, haziranda hem istihdamın hem de satın alma faaliyetlerinin genişlemesini sağladı. Üretimdeki artışı desteklemek için mevcut stokların kullanılması, girdi stoklarının azalmasına neden olurken, teslimat sürelerindeki artışın anket geçmişindeki en yüksek oranlardan birinde gerçekleşmesi, tedarik zincirindeki aksamaların devam ettiğini gösterdi.
Birçok anket katılımcısı nakliye konusunda sorun yaşandığını bildirirken, para birimindeki zayıflık, Türk imalatçılarının girdi maliyetlerinde aylık bazda sert artışın devam etmesinde etkili oldu. Enflasyon oranı mayısa göre azalmakla birlikte seri ortalamasının üzerinde gerçekleşirken, girdi maliyetlerindeki yükseliş genellikle artan satış fiyatları olarak müşterilere yansıtıldı. Böylece nihai ürün fiyatları belirgin şekilde yükseldi ve artış son üç ayın en yüksek oranında gerçekleşti. Verilere göre imalat sektörlerinin çoğu haziranda toparlanma kaydetti. Takip edilen 10 sektörün yedisinde faaliyet koşulları yeniden iyileşmeye başlarken, bunlardan bazılarında toparlanma güçlü gerçekleşti. Üretim, üç sektör dışında tüm sektörlerde artış gösterirken, artışın oldukça hızlı olduğu kara ve deniz taşıtları, elektrikli ve elektronik ürünler ile ağaç ve kağıt ürünleri sektörleri, nisan ve mayıs aylarındaki sert daralmanın ardından güçlü toparlanma sergiledi. retim, makine ve metal ürünler sektöründe istikrar kazanırken gıda ürünleri ile giyim ve deri ürünleri sektörlerinde düşüş gösterdi. Gıda sektöründe, kovid-19 krizinin başlarında stoklama eğilimi nedeniyle güçlü artış gösteren talep bir miktar geri çekilirken, giyim ve deri ürünleri sektörü ise talep eksikliğinden olumsuz etkilenmeye devam etti.
İHRACAT SİPARİŞLERİ YAVAŞLADI
Yeni siparişlerdeki eğilimler genellikle üretim ile uyumlu bir görünüm sergilerken, on sektörden yedisinde yeni ihracat siparişleri yavaşlama gösterdi. Bu durum, ülkeler arası geçişlere yönelik kısıtlamaların sürmesi ve salgının bazı ihracat pazarlarında etkili olmaya devam etmesinden kaynaklanırken, yedi sektör istihdam düzeyini yükseltti ve istihdam artışına giden sektörlerin sayısı mayısa göre bir adet arttı. Para birimindeki zayıflığa bağlı olarak girdi maliyetleri enflasyonu genel olarak yüksek düzeyde kalırken, yine birçok sektörün büyüme bölgesine geçmesine rağmen tedarik zincirlerinde Kovid-19 kaynaklı aksamalar devam etti.
SANAYİYE DÖNÜŞ SÜRÜYOR
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, endeksin mayısta 40,9 iken haziran ayında 53,9’a çıktığını hatırlattı. Bahçıvan, sektörel endekslerde de genele yayılan belirgin bir iyileşme olmasının sevindirici olduğunu, sanayi ve üretimden gelen olumlu göstergelerin umut verdiğini bildirdi. Bahçıvan, sanayi faaliyetlerindeki en önemli göstergelerden biri olan ve oda olarak verdikleri kapasite raporlarındaki ciddi artışa da dikkati çekerek, şunları kaydetti: “Haziran ayında 747 firma, odamız kapasite raporu müracaatında bulundu. Bu sayı 2020 yılı için koronavirüs öncesi aylara göre daha yüksek bir müracaat sayısı iken, haziran ayları bazında da İSO tarihindeki en iyi sayıdır. Bununla birlikte odamıza üyelik müracaatlarında da son haftalarda bir artışın olması sanayiye dönüşün ve beklentilerin olumlu olması anlamında umutlarımızı artırmaktadır.”
