Sıfır otomobil satışları düşen kredi oranları ve ertelenen talep kredi oranları ve ertelenen talep etkisiyle yok satmaya başladı. Fakat yaşanan kur krizi ve TL’nin gittikçe değerini kaybetmesi fiyatların katmerli artışına sahne oldu. Yerli modellerde fiyat artışları yılın ilk 8 ayında yüzde 30’ları bulmazken, ithal araçlarda bu oran neredeyse yüzde 70’lere dayandı. Ayrıca sıfır araç fiyatlarının da euro bazında gerilediği görülürken, TL bazında sürekli artış kaydetti.
Türk otomotiv sektörü iç pazarda geçen yılın son çeyreğinden aldığı gazla, 2020’ye üst devirde giriş yaptı. Her ne kadar 1 milyon adetlik pazar havasına ulaşılamasa da satışlar bir önceki yıla göre oldukça iyi. Pandemi döneminde bile neredeyse iç pazarda vites küçültmeyen sektör, kredi oranları aşağı indikçe vites yükseltti. İthalatın artış hızını kesmek için kamu bankaları tarafından yerli modellere yapılan kredi kampanyaları, daha fazla sıcak para enjekte edilemeyince iptal edildi. Yapılan açıklamada iptalin sebebi olarak artan fiyatlar işaret edildi. 2’nci el araç fiyatlandırma ve otomotiv data şirketi Cardata 900’ün üzerinde sıfır araç fiyatından yaptığı analize göre, asıl artışın yerli değil ithal markalardan kaynaklandığını ortaya çıkardı. Artan kur, maliyet ve vergi dilimi baskısına daha fazla dayanamayan markalar fiyat artışları gerçekleştirirken, ilk 8 ayda etiketler neredeyse yüzde 70 zam görmüş. Ocak-Ağustos döneminde ise kur farkı (Euro) yüzde 30 olarak gerçekleşti. 900’den fazla model versiyon üzerinden yapılan analiz sonucunda, fiyatların euro bazında ağırlıklı olarak düştüğü TL bazında ise arttığı kaydedildi.
Cardata verilerine göre, Fiat Egea HB sport modelinin 120 beygirlik dizel otomatik versiyonu Ocak 2020’de yaklaşık 180 bin liradan satılırken, Ağustos ayındaki fiyat etiketi 231 bin lira olmuş. 8 aylık fark ise yüzde 29 olarak gerçekleşmiş. Aracın fiyatı euro bazında ise neredeyse aynı kalmış. En yüksek fiyat artışı bu modelde olmuş. Markanın ithal ettiği modellerde ise fiyat farkları yüzde 34’leri buldu. Honda’nın Türkiye’de ürettiği Civic Sedan da kur farkı kadar olmasa da artış yapılanlardan. Civic Sedan’ın 1.5 litrelik VTEC otomatik versiyonu executive plus versiyonunun fiyatı 8 ayda yüzde 27 artmış. Ocak ayında 193 bin lira olan fiyat etiketi ağustosta 246 bin liraya çıkmış. Aracın Euro bazında ise fiyatı yüzde 1,1 düşmüş. Markanın ithal tarafında ise HR-V 1.5 i-VTEC executive otomatik versiyonu yüzde 25 zam görmüş. Fiyat euro bazında ise düşüş kaydetmiş. Hyundai ise yerli tarafında en fazla fiyat artışını i20 tarafında yaşamış. Fakat bu fark kura göre oldukça geride. i20 Active 1.4 MPI elite smart otomatik versiyonunun fiyatı 8 ayda yüzde 21 artış kaydetmiş. Aracın fiyatı kur bazında yüzde 6,2 gerilemiş. Markanın ithal olarak Türkiye’de satışa sunduğu dizel otomatik Kona ise 8 ayda yüzde 25’lik artış kaydetmiş.
Renault markasının fiyat etiketleri de kur artışının altında sayılanlardan, aynı kaderi Toyota da paylaşmış. İki markada da 8 aylık fiyat değişimleri yerli üretimlerde yüzde 34’ü aşmamış.
EN FAZLA YÜKSELİŞ PEUGEOT 2008’DE
Artan kur maliyetleri fiyatları üst seviyelere taşıyınca öte yandan da vergi dilimleri deyim yerindeyse katmerli etiketleri tüketiciyle buluşturdu. Yılbaşında yeni yüzüyle pazara sunulan 2008, segment liderliğini yakaladı ve tüketicilerden de büyük ilgi gördü. Vergi diliminin altında kalmaya çalışan model buna daha fazla karşı koymadı ve 8 ayda çarpan etkisiyle fiyat artışında lider oldu. Cardata verilerine göre, 2008’in giriş versiyonu olan 1.2 litrelik (130 hp) manuel active seçeneğinin fiyatı yüzde 69 artarak 148 bin 500 liradan 250 bin liraya ulaştı. 1.5 litrelik GT Line versiyonu hariç modelin fiyat artışların tamamı yüzde 40’ın üzerinde kaldı. Modelin kur bazında fiyatı ise donanımına göre yüzde 11 ila yüzde 30 arasında değişim gösterdi. Peugeot 508’in prime donanımlarının etiketi de 8 ayda yüzde 40’ı geçti. Seat Ateca FR ve xcellence, Citroen Berlingo kombi 1.5 BlueHDI feel stil ve feel donanımları, C5 AirCross 1.5 BlueHDI feel ve feel adventure otomatik seçeneklerinin fiyatı da yüzde 40’ın üzerinde artanlardan oldu.
İTHALLER KURDAN DAHA FAZLA ETKİLENDİ
Fiyat değişimlerine baktığımızda yerli üretim modellerden çok ithallerin daha fazla yükseldiği Cardata verileriyle ortada. Yılın ilk 8 ayında (Ocak-Ağustos) yerli üretim yapan markaların fiyat artışları yüzde 30’u aşmadı. Hâlbuki sene başında 6.58 olan euro\TL, Ağustos 2020’de 8.50 oldu. Hatta rekor üzerine rekor kırdı. Yani 8 aylık kur farkı da yüzde 30 oldu. Fakat bazı ithal modellerin fiyat değişimleri hem kur hem de vergi dilimi kaynaklı yüzde 30’un üzerinde gerçekleşti.
