Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly, KARAR TV'de Mustafa Karaalioğlu ve Mehmet Ocaktan'ın sorularını yanıtladı. Abzal Saparbekuly '' Kazakistan'ı büyük siyasi ve ekonomik reform paketleri bekleniliyor'' dedi.
Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly, KARAR TV'de Mustafa Karaalioğlu ve Mehmet Ocaktan'ın sorularını yanıtladı. Abzal Saparbekuly '' Kazakistan'ı büyük siyasi ve ekonomik reform paketleri bekleniliyor. Bunun büyük bir kısmı yarın halka yapılacak meclis konuşmasında açıklanacaktır. Şundan emin olabilirsiniz ki bu süreçte Tokayev reform süreçlerini nasıl başlattıysa aynı şekilde istikrarlı olarak devam ettirecektir.'' dedi.
KAZAKİSTAN'DA SON DURUM NEDİR?
Bugün ki geldiğimiz noktada kamusal düzeni sağlamaya yönelik önlemler alındı. Özellikle 11 bölgedeki devlet kurumlarının ele geçirilmesi tedbirleri emniyet güçlerince alındı. Özellikle Almatı'da ki devlet binaları ve sokağın güvenliği şuanda emniyet güçleri tarafından kontrol edilmekte. Ayrıca bir şekilde bu gösterilerde yer alan 8.000 kişi yakalanmış durumda ve olayların içerisinde ne derece yer aldığı, kimlerin silahlı grupların içinde, kimler masum, kimler yağmacı olduğu araştırılmakta. Şuana kadar toplam 120'ye yakın silah ve mühimmat ele geçirildi. Geldiğimiz noktada başta Almatı ile Güney'de Taraz ve bu şehirlerde saklanmış olabilecek teröristlerin tespitleri, ev hücrelerine çeşitli istihbarat doğrultusuna baskınlar düzenlenmekte. Gece geç saatlerde terörist grupların silahları bıraktığı, genel itibariyle tüm bölgede kontrol altına alındığı söylenebilir.
PROTESTOLAR NEDEN ÇATIŞMAYA DÖNDÜ?
Asla bu olaylarda yer alan protestoculara, vatandaşlara teröristlik suçlaması yapmıyoruz. Olaylar başta batı bölgesinde barışçıl bir şekilde yapıldı. LPG gaz fiyatlarının artışı üzerine başladı. İlk başta sosyo ekonomik ve toplumsal siyasi taleplerle yapıldı. Ekonomik alandaki talepler, fiyatların kontrol edilmesiyle ilgili talepler yerine getirildi. Bunun yanında yaklaşık 2 buçuk yıldır Tokayev Cumhurbaşkanı öncülüğünde devam eden siyasi ekonomik reformlar bunlarda yerine getirilecektir.
Almatı'da başlayan olaylar bu barışçıl protestolara gölge düşürdü. Bir anda bu gösterilerle beraber iç ve dış kaynaklı planlanmış koordineli bir şekilde sürdürülen terör tehdidiyle karşı karşıya kalındı. Almatı'da ilk günlerde bunun farkına varıldı. Bir tarafta halk provokatörlerin de teşvikiyle Valilik binasını ele geçirmeye çalışıldı. Şehrin bir çok yerinde eş zamanlı bir saldırı düzenlemeye başladılar. Kolluk karakolluk, Başsavcılık, Milli İstihbarat Teşkilatı, Almatı Hava Limanı, 7 tane silah mağazası yağmalamaları, bunlar sıradan değil koordineli bir çalışma ile yapıldı. Bu silahlı gruplar halkın içine girip asker kıyafetleri giyip halkı kışkırtıyorlar. Bunların arasında kendi aralarında farklı dillerde konuşan Kazak olmayan kişiler olduğunu görebiliriz. Halkın içine iç ve dış terörist grupların olduğunu söyleyebiliriz.
KAZAKİSTAN'DA TERÖR ÖRGÜTLERİ VAR MIYDI?
Kazakistan'da bir dini radikalizm bir terör tehdidi hep vardı ama bu derece bu oranda olacağını kimse tahmin etmezdi. Kazakistan'ın bazı bölgelerinde tekli ya da gruplu terör saldırıları olmuştur. Kazakistan, Sovyetler Birliği'nden çıktıktan sonra ateizim bir sistemde yaşadığı için din açısından bir beyaz sayfaydı, her türlü zemine açıktı. Kazakistan'da aşırı uç dini radikalizmin olduğu ve bunun bir risk olduğunu uzmanlar söylüyordu. Bunun en önemli delili yanı başımızda olan Suriye savaşçıları arasında Kazakistan vatandaşı savaşçıların olmasıdır. Bu sadece Kazakistan da değil tüm bölgede olan bir risktir.
GÖSTERİCİLERİN NE KADARI SİLAHLI GRUPLARDI?
Bunların yüzdeliğini tespit etmek zor. Ama tespit edilmiş 8.000 kişiden bahsediyoruz, bu 8.000'in kaçı terörist bunlar tespit edilecek. Artık şehrin içinde ve dışından halka karışanlar var. Bazı teröristlerin sakallarını kesip normal sivil vatandaş gibi kaçtığı da tespit edildi. Yol hudutlarında silahla yakalananlarda var. Bunların hepsi geniş çapta başsavcılık tarafından soruşturma yapılıp tespiti yapılacaktır. Şunu belirtmek isterim ki biz kendi halkımızı terörist ilan etmekten uzağız. Tam tersine halkımızda barışçıl protestolara katılıp daha sonra Sayın Cumhurbaşkanımız etrafında toplanıp protestolara son veren bir kesim de var.
NEDEN TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI DEĞİLDE KOLLEKTİF GÜVENLİK ANLAŞMASI ÖRGÜTÜ'NDEN DESTEK İSTENDİ?
Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) Kazakistan'ın 1992'den beri içinde kurucu üyesi olduğu bölgesel iç ve dış tehditlere karşı kurulan bir işbirliği güvenlik teşkilatı. Bu bir günde çıkan bir teşkilat değil. İlk defa böyle bir durumda Barış Gücü istedi. Bu teşkilatta dönem dönem başkanlığını da yaptı şuanda Ermenistan yapmakta. Kazakistan'ın herhangi bir uluslararası işbirliği için, terör tehdidine karşı askeri bir destek istemesi için bunun uluslararası zemini olması gerekiyor. Bu zemini sağlayan en hızlı hareket edecek olanda bu teşkilattı, bizde uluslararası anlaşmalar çerçevesinde doğal hakkımızı kullandık. Bu destek talebimiz de hızlı bir şekilde bize sağlandı bu açıdan değerlenmek lazım. Biz gidip NATO'dan destek isteyemeyiz.
Türk Devlet Teşkilatı daha yeni kurulmuş yeni kurumsallaşan bir teşkilat. Önceliği ekonomik, kültürel ticaret ve yatırım alanında güçlü bir iş birliği sağlamaktır. Tabi siyasi alanda, dış politikada da iş birliğine yöneliyor. Şuanda Türk Devlet Teşkilatı, bu teşkilatta böyle durumlarda barış gücü gibi bir güvenlik alanda hukuksal bir zemini yok. Kazakistan 30 yıldır kendi dış politikalarını belirleyen dış politika da önemli inisiyatifler geliştiren bir ülkedir. Türkiye'de bir deyim vardır biz muz Cumhuriyeti değiliz.
KAZAKİSTAN'I BUNDAN SONRA NE BEKLİYOR?
Cumhurbaşkanımızın açıkladığı gibi büyük bir siyasi ve ekonomik reform paketleri bekleniliyor. Bunun büyük bir kısmı yarın halka yapılacak meclis konuşmasında açıklanacaktır. Şundan emin olabilirsiniz ki bu süreçte Tokayev reform süreçlerini nasıl başlattıysa aynı şekilde istikrarlı olarak devam ettirecektir. Bu olaylar şunu da gösterdi ki demokrasinin ve insan haklarının korunması sadece devletin sorunu değil aynı anda demokrasi ve insan hakları için mücadele eden uzmanların, STK'ların ve aktivistlerin de sorunudur. Maalesef iyi bir sınav geçirmedik bu krizde çünkü insan hakları, demokrasi, özgürlük söylemi yapan bazı gazetecilerimiz, aydınlarımız ister istemez duygusal davranarak devletin istikrarında karşılıklı diyalog noktasında eksik olduğunu gördük. Şuanda önemli olan demokratik ve insan hakları reformlarımı gerçekleştirirken demokrasi ve insan haklarına sahip çıkacak mekanizmaları da güçlendirmeniz gerektiğini de anladık. Bu doğrultuda çok önemli adımlar atılacağını bekliyoruz. Bundan kimse şüphe duymasın. Sayın Cumhurbaşkanımızın son 2 buçuk yılda yaptığı çalışmalar sadece kendi yönetimini sağlamlaştırmak için değil Kazakistan'ın demokrasi ile beraber serbest ekonomi ile daha güçlü bir noktaya gelmesi için yapılan çalışmalardır.
