Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (S.A.A) doğduğu gün olarak kabul edilen Mevlid kandilinde yapılacak dua ve ibadetler, diğer günlerden farksızdır. Dileyenin oruç da tutabileceği Mevlid kandili, bol dua, Sıla-i Rahim ve hayır-hasenatla geçirilmeli.
Mısır'da Fatımîler zamanında başlatılan ve Osmanlı’da da büyük etkinliklerle kutlanan Mevlid Kandilinde camilerde Mevlid-i Şerif okutulur, ibadetler yapılır, oruç tutulurdu. Günümüzde de Diyanet’in koordinesindeki camilerde Kur’an-ı Kerim tilavetleri düzenleniyor. Mevlid Kandilinde yapılacak dua ve ibadetlerin yeri ayrıdır. Bu gece, kaza namazı bulunanlar kaza namazını edâ ederek, tövbe ve istiğfar eder.
MEVLİD KANDİLİNDE NELER YAPILIR?
Mevlid Kandiline özel bir ibadet bulunmaz. Her zaman yapılan ibadetler bu kutlu günde de yapılması gerekir. Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem için salavat getirilmeli, oruç tutulmalı, namaz kılınmalı, bolca dua edilmeli, Kur’an-ı Kerim okunmalı, akrabalar hatırlanmalı, yetimin, öksüzün çocukların yüzleri güldürülmeli sadaka verilmeli ve bolca hayır yapılmalıdır.
MEVLİD KANDİLİNDE YAPILACAK İBADETLER NELER?
1. Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem için salât-ü selâmlar getirilmeli; Efendimizin şefaatini umut ederek, ümmetinden olma şuuru istenmeli.
2. Kur’ân–ı Kerim okulalıyız; okuyanları dinlenmeliyiz; uygun ortamlarda Kur’ân tilaveti vermeliyiz; Kelamullah’a olan saygı, sevgi ve bağlılık duyguları tazelenmeli, aşk ile dile getirilmelidir.
3. Tefekkürde bulunulmalı; ‘Ben nereden geldim, kimim, nereye gidiyorum, Rabbimin benden istekleri neler?’ gibi detaylar başta olmak üzere hayatî meselelerde derin düşünceler içerisine girmeliyiz.
4. Nafile, kaza namazlar kılınmalı; varsa o geceye ait nakledilen namazlar, onlar da ayrıca kılınmalıdır; kandil gecesi, özü itibariyle ibadet ve ibadette ihsan şuuruyla idrak edilmelidir.
5. Günahlara içten ve samimi bir şekilde tevbe ve istiğfar edilmeli; ihya edilen Mevlid gecesini son fırsat bilerek inabed ve nedamette bulunulmalıdır.
6. Geçmişin murakabesi ve muhasebesi yapılmalı; şimdinin ve geleceğin program ve plânları düşünülmelidir.
7. Mü’minlerden helallik alınmalı; onlarla irtibatımız cihetinden rızaları alınmalıdır.
8. Bol bol evrad ü ezkar ve zikir çekilmelidir.
9. Mümin, kendine ve diğer Mü’minler için hattâ isim telaffuz ederek dua etmelidir.
10. Dargın ve küs olanlar barıştırılmalı; kederli yüzler güldürülmeli, gönüller alınmalıdır.
11. Kimsesiz, yoksul, yetim, öksüz, sakat, hasta, yaşlı olanlar ziyaret edilmeli, şefkat sevgi, hediye, hürmet ve sadakalarla onlar mutlu edilmelidir.
12. Üzerimizde hakları bulunanlar aranıp sorulmalı; vefa ve kadirşinaslık ahlâkı yerine getirilmelidir.
13. Dini paneller, toplantılar ve sohbetler gerçekleştirilmeli; şiirler okunmalı; va’z-ü nasihat dinlenmeli; ilâhî ve ezgilerle gönüllerde ayrı bir dalgalanma yaratılmalıdır.
14. O geceyle alakalı hadîsler, âyetler ve bunların yorumlarıyla alakalı kitaplardan ferden ya da cemaaten okunmalıdır.
15. Ulema, sahabe ve evliya türbeleri ziyaret edilmeli; hoşnutlukları alınmalı ve manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk’a niyazda bulunulmalıdır.
16. Kandil gecesinin yatsı, akşam ve sabah namazları cemaatle ve camilerde kılınmalıdır.
17. Hayatta olan manevî büyüklerimizin, anne ve babamızın, üstadlarımızın, dostlarımızın ve diğer yakınlarımızın kandilleri bizzati olarak ya da telefonla aranarak tebrik edilmeli; duaları istenmeli.
18. Rahmetli olmuş dostlarımızın, yakınlarımızın ve büyüklerimizin kabirleri ziyaret edilmeli; iman kardeşliğine ait sadakati yerine getirilmelidir.
MEVLİD KANDİLİNDE ORUÇ TUTULUR MU?
Mevlid kandil gecelerinin gündüzlerinde mümkün olduğu müddetçe oruç tutulmalıdır.
Tövbe etmek: Mevlid kandili gecesinde kusur ve günahlarda tövbe ve istiğfar etmeliyiz. En azından bir tesbih ‘Estağfirullah’ çekmeliyiz. Diğer kutlu zamanlarda olduğu gibi Mevlid gecesi de, özümüze dönerek gaflet içerisinde geçen zamanlarımızı hatırlamalı, unutarak ve bilmeyerek yaptığımız hatalara tövbe ederek af dilenmeli, kendimizi ve irademizi tekrardan düşünmeliyiz. Tövbe, ettiğimiz hatalardan ötürü Yüce Mevla'nın huzurunda günahlara bir daha dönmemek üzere yüz çevirme, mahcubiyet ve pişmanlık duyma, hayatımızda yeni ve tertemiz bir sayfa açmaya karar vermeliyiz. Tövbe, günahla kirlenen ruhumuzu yıkamanın ve tekrardan dirilişin ifadesidir.
MEVLİD KANDİLİNDE OKUNACAK DUA
Bu mübarek günde okunması gereken dualar şöyle;
Hatm-i Enbiya yapmak için, önce 1 Fatiha suresi 3 İhlas-ı şerif okunur.
Sonra: "Eûzu billahis-semiıl-alimi mineş-şeytanir-racim. Rabbi eûzu bike min hemezatiş-şeyatıyn. Ve eûzu bike rabbi en yahdurûnr." duası okunur
Şu ayet-i celile okunur ve buna göre hareket edilir:
Bismillahir-rahmanir-rahim. Ya eyyühellezine amenusbirû ve sabirû ve rabitû vettekullahe lealleküm tüflihûn. Sadekallahül-azıym.
Daha sonra şu sıraya göre hatme devam edilir:
Bismillahir-rahmanir-rahim. İnnallahe ve melaiketehû yüsallûne alen-nebiy. Ya eyyühellezine amenû sallû aleyhi ve sellimû teslima. Sadekallahül-azıym.
100 kere: Salevat-ı şerife,
500 kere: Rabbena zalemna enfüsena ve in lem tağfir lena ve terhamna lenekûnenne minel-hasirin.
100 kere: Salevat-ı şerife,
100 kere: Salevat-ı şerife,
500 kere: Rabbi enni messeniyed-durru ve ente erhamür-rahimin.
100 kere: Salevat-ı şerife,
100 kere: Salevat-ı şerife,
500 kere: La ilahe illa ente sübhaneke inni küntü minez-zalimin.
100 kere: Salevat-ı şerife,
100 kere: Salevat-ı şerife,
500 kere: La havle ve la kuvvete illa billahil-aliyyil-azıym.
100 kere: Salevat-ı şerife, okunur.
'DUA'NIN KUR'ÂN'DAKİ ANLAMI
Çok anlamlı kavramlardan biri olan “dua”; Kur'ân'da yedi farklı anlamda kullanılmıştır. (bk. Ebû'l-Ferec, s. 292-295)
1.Çağrı (nidâ)
َ َ ق۪ل ًيال ِ ّال َ ِب ْث ُت ْم إ ْن ل ِ ُ َون إ َيْوَم َ يْد ُع ُوك ْم َ فَت ْسَت ۪ج ُيب َون ِ ب َح ْم ِدِه َ وَت ُظ ّن
“Sizi çağırdığı gün, O'na hamd ederek davetine uyarsınız ve (kabirlerinizde) pek az bir müddet kaldığınızı zannedersiniz.” (İsrâ, 17/52; bk. Enbiya, 21/45; Fâtır, 35/14; Kamer, 54/10)
2.İstiâne / Birinden yardım isteme
م ْثِلِه َ و ْاد ُعوا م ْن ِ ُت ِ وا ب ُس َورٍة ِ ْ ٰ َى ع ْب ِد َن َ ا فأ ْ َن َ ا عل َل م ّمَ َ ا نّز ْن ُ ك ْن ُت ْم ۪ ف َي رْي ٍب ِ ِ َوإ ْن ُ ك ْن ُت ْم َ ص ِاد۪ق َني ِ هِ إ د ِون ّ الل ٰ م ْن ُ ُشَهَد َاء ُك ْم ِ
“Kulumuza indirdiğimiz Kur'ân'dan şüphe ediyorsanız, siz de onun benzeri bir sûre meydana getirin; eğer doğru sözlü iseniz, Allah'tan başka, güvendiklerinizi de yardıma çağırın.” (Bakara, 2/23; bk. Yunus, 10/38; Mü'min, 40/26)
3.Söz (kavl)
َ َ ا ظ ِال ۪م َني َ ُ ا ك ّن ِ ّن َ ْن َ ق ُالوا إ َ أ ِ ّال ُسَنا إ ْ ْذ َ ج َاء ُه ْم َ بأ ِ َفَم َ ا ك َان َ د ْعَو ُ اه ْم إ
“Azabımız onlara (helâk ettiğimiz toplumlara) geldi- ğinde sözleri, ancak 'biz gerçekten zalimlermişiz' demekten ibarettir.” (A'râf, 7/5; bk. Yunus, 10/10; Enbiya, 21/15) GİRİŞ 25
4.İstifhâm / Bir şeyi sormak, anlamak istemek
ل َم ُ ا ي ْح ۪ي ُيك ْم َِذ َ ا دَع ُ اك ْم ِ َ ُس ِول إ هِ َ وِل ّلر آم ُن ْ وا اسَت ۪ج ُيبوا للِّللِ ٰ ِذ َين َ َّ ّيُ َها ال َ َيا أ ت ْح َشُر َون َ ْيِه ُ ِل َ ُه إ ّن َ ْ ِب ۪ه َ وأ ْ َمْرِء َ وَقل َ ّ الل هَٰ َ ي ُح ُول َ بينْ َينْ ال َ ّن َ ُموا أ َو ْ اعل
“Ey inananlar! (Elçi), sizi yaşatacak şeylere çağırdığı zaman Allâh'ın ve Elçisinin çağrısına koşun ve bilin ki, Allah, kişi ile onun kalbi arasına girer ve siz, O'nun huzuruna toplanacaksınız.” (Enfâl, 8/24; bk. Bakara, 2/68; Yunus, 10/25; Kehf, 18/58; Mü'minûn, 23/73; Nuh, 71/5, 8)
5.İstekte bulunmak, yalvarmak (suâl)
َِذ َ ا دَع ِان ِ إ َاع ُ ِج ُيب َ د ْعَوَة ّ الد يب أ ٌ ِ ِ ِّن َي قر ع َب ِاد َي ع ِّن َي فإ َ َك ِ ل َ َِذ َ ا سأ َوإ “Kullarım, sana benden sorarlarsa (de ki): Ben (onlara) yakınım, dua edip yalvaran, bana dua ettiği zaman onun duasına karşılık veririm…” (Bakara, 2/186; bk. A'râf, 7/134; Zuhruf, 43/49; Mü'min, 40/49, 60)
6.İbadet Kur'ân'da birçok ayette “dua” kelimesi ve türevleri bu anlamda kullanılmıştır. Şu ayetleri örnek olarak verebiliriz:
ما َال َ يْن َف ُع َن َ ا و َال َ ي ُضّرُ َنا هِ َ د ِون ّ الل ٰ َنْد ُع ِ و م ْن ُ َ ُقْل أ
“De ki: 'Biz hiç Allah'ı bırakıp da bize fayda da, zarar da vermeyecek şeylere ibadet eder miyiz?...” (En'âm, 6/71)
ٰ ًه َ ا آخَر ِل هِ إ م َع ّ الل ٰ ِذ َين اَ ل َ يْد ُع َون َ َّ َوال
“Onlar (Rahman'ın kulları), Allah'ın yanında başka tanrı tutup ona ibadet etmezler…” (Furkân, 25/68; bk. Mü'minûn, 23/117; Cin, 72/18, 20) DUALAR 26
7.İman
دَع ُاؤ ُك ْم َْواَل ُ ُ ِ ب ُك ْم َ رِّبي ل م َ ا يْع َبأ ُقْل َ
“De ki: 'İbadetiniz / imanınız olmasa Rabbim size ne diye değer versin?'...” (Furkân, 25/77) Bu ayetteki “dua” kelimesi ibadet anlamına gelebileceği gibi iman anlamına da gelir. (Buhârî, İman, 2) İbadet kavramı, iman kavramını da içine alır. Bir insanın ibadet edebilmesi için her şeyden önce iman etmesi gerekir.
Euzu Billahi Mineşşeytanirracim Bismillahirrahmanirrahim
Allahümme Salli âlâ Seyyidina Muhammedin ve âlâ Âli seyyidina Muhammed (Allahım peygamberimiz Hz.Muhammed'e ve aline evladu iyaline salatu selam ve esenlikler eyle ) Ey talihsizlerin sığınağı, Ey âcizlerin güç kaynağı, Ey dertlilerin tabibi, Ey yolda kalmışların yol göstereni!, Ey çaresizler çaresi! ve Ey her duada bulunana icabet eden ululuk tahtının Sultanı! İçinde bulunduğumuz bu Mevlid Kandili Gecesi hürmetine bizleri affeyle Ya Rabbi!
Ya Rabbi
Ey her şeye gücü yeten Allahım. Efendimiz'i düşünmekle hayatın hiç kimseye nasip olmayan tadını ve varlığın bitmeyen zevkli maceralarını duyarız. Duyarız imanın yenilmez gücünü, Duyarız Müslümanlığın kahramanlık olduğunu, duyarız doğruluğun paha biçilmez kıymetler ihtiva ettiğini, duyarız iffet ve ismetin, meleklerinkine denk insan tabiatının bir buudu haline geldiğini. Nolur bu ve benzeri nice güzellikleri daha derince ve engince bütün insanların ruhlarına duyur Ya Rabbi!
Allâhım
Acizlikten, üzüntüden, tasadan, kederden, korkaklıktan, kabir azâbından, cehennem ateşinden sana sığınırız. Bizleri kötülükten ve kötülerin şerrinden emin eyle ya Rabbi!
Dua ve ibadetlerle geçirilmesi gereken bu özel günde dualar okunmalı, ibadetler eksik bırakılmamalıdır.
Mevlid
Mevlid kelimesinin anlamı, ‘doğum, doğum yeri ve doğum vakti’dir. Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in doğumunu anlatmak adına kullanılan ‘mevlîd-i nebî’ Türkçede mevlid kandili olarak bilinir. Mısır'da Fatımîler zamanında başlatılan Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in doğumunu anma ve kutlama törenleri, çok zaman geçmeden Eyyûbîlerce benimsenerek çeşitli törenler ve şenlikler yapılmış, şair, âlim, din ve devlet işlerinde fayda gösterenlere hil'atler giydirilmiş ve hediyeler verilmiştir.
ARından mevlid törenleri İslâm âleminde yaygınlık kazanarak günümüze dek gelmiştir. Esas olarak Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in doğum yıldönümünü kutlamak için başlatılan mevlid töreni giderek, Mi’rac, Kadir, Berat ve Regaib gecelerinde ya da evlenme, sünnet, deprem, ölüm gibi önemli olaylar vesilesiyle yapılmaya başlanmış ve toplumsal geleneğimizde yer edinmiştir.
Osmanlılar zamanında mevlid törenine ayrı bir değerin verildiği biliniyor. Osmanlı'nın ileri zamanlarında Mevlid Alayı diye bilinen görkemli törenlerde şeyhülislâm, vezirler ve diğer askerî ve mülkî erkân, büyük müderrisler, belli bir düzen içerisinde rebîülevvel ayının on ikisinde Sultan Ahmed Camii'nde ibadet ederdi. Padişahın gelmesinin ardından vaazlar verilir, mevlidhanlar tarafından Süleyman Çelebi'nin yazdığı mevlid okunur ve bu sırada Medine'den getirilmiş olan hurmalar camide ibadet edenlere ikram edilirdi.
Türk edebiyatında Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in doğum günü olan Mevlid kandilini anlatan birçok eser kaleme alınmıştır. Bunlar içerisinde Süleyman Çelebi'nin yazdığı mevlid, Osmanlı'dan bu yana halen Türkiye’de değişik vesilelerle coşkuyla, dinlenmekte ve okunmaktadır.
