Orucun ruhani ve cismani mertebeleri

Orucun ruhani ve cismani mertebeleri

Orucun üçüncü mertebesi, ruhani bir mertebedir. Söz konusu cismani organlarımıza oruç tutturduğumuz gibi, ruh, akıl, kalp, ulvi duygular gibi manevi ve ruhani donanımlarımıza da oruç tutturacağız. Aklımıza gayr-ı meşru hatıraların gelmesine izin vermeyeceğiz. Kalbimize gayr-ı meşru hissiyatın sızmasına müsaade etmeyeceğiz.

PROF. DR. NİYAZİ BEKİ-KARAR

Genel olarak orucun üç mertebesi vardır. Bunlardan ikisi cismani, bir ruhani mertebedir. Cismani olan orucun ilk mertebesi avam/genel halk kesimine aittir.

Bunlar, midelerine ve cinsel organlarına oruç tuttururlar. Orucun ilk basamağı sahih olmasının ilk tabanı bu mertebe ile tahakkuk eder. Bu görevleri yerine getirmemek, orucun mefhum ve gayesini ortadan kaldırmış olur. Yani bu mertebeden düşen oruç tutmayan kimselerin çukuruna düşer.

Cismani orucun ikinci mertebesi, yalnız yemek, içmek ve karşıt cinsten uzak durmakla kalmaz, aynı zamanda vücudun diğer organlarına da oruç tutturmaktır. Bu mertebe ‘havassa’, yani biraz daha özellikli insanlara mahsustur.

Örneğin, gözü harama/namahrem kadınlara bakmaktan, kulağı haramı/gıybet, dedi-kodu, gayr-ı meşru şeyleri dinlemekten, dili –gıybet, yalan gibi- haramı söylemekten alıkoymak bu oruç mertebesinin olmazsa olmaz şartıdır.

Orucun bu mertebesine Peygamberimiz (s.a.v) şu ifadeleriyle dikkat çekmiştir:

“Kim yalan söylemeyi, yalanla iş görmeyi ve cehâleti terk etmezse, Allah’ın, onun yemesini ve içmesini bırakmasına (oruç tutmasına) ihtiyacı yoktur.” (Buhari, hno:1903).
İlk mertebede olanlara ‘oruç tutmadı’ denilmez. Fakat ikinci mertebedeki oruçlu ile arasında –sevap cihetiyle-yerden göğe fark vardır. Hadis-i şerifte buna işaret edilmiştir.
Üçüncü mertebe, ruhani bir mertebedir. Söz konusu cismani organlarımıza oruç tutturduğumuz gibi, ruh, akıl, kalp, ulvi duygular gibi manevi ve ruhani donanımlarımıza da oruç tutturacağız.

Aklımıza gayr-ı meşru hatıraların gelmesine izin vermeyeceğiz. Kalbimize gayr-ı meşru hissiyatın sızmasına müsaade etmeyeceğiz. Gayr-ı meşru temayüllerin zihnimizde, hayalimizde cirit atmasına engel olacağız. Bu mertebenin öyle bir zirve derecesi var ki, ma-siva denilen Allah’ın gayrısının kalpte yer etmesine fırsat verilmez.

Bu konuda bazı ender kâmil insanların sözlerini hatırlamakta fayda olduğunu düşünüyoruz. Mesela: İlahi aşkla sermest olduğu bilinen meşhur şair İbnu’l-Farıd şöyle demiştir: “Allah’ın eğer kendi irademle senden başkasının hatırası kalbime gelirse kendimi mürtet sayarım”. Başka bir kimse Farsça olarak şunları terennüm etmiştir: “Allah’ım! Eğer ben cehennem korkusunda sana ibadet ediyorsa beni cehennemde yak! Şayet cennet sevdasıyla sana kulluk yapıyorsam cenneti bana haram kıl!”.

Bunlara aşkın verdiği istiğrak hali onları ruh mertebesine çıkarmış, cismaniyetten sıyrılmış ve bizim anlayamayacağımız bu gibi sözleri söyleyebilmişlerdir. Çağımızda yaşamış Bediüzzaman Said Nursi de bu konuda şunları haykırmıştır: “Gönlümde ne cennet sevdası var ne cehennem korkusu, Kur’an-ı Kerim cemaatte (İslam toplumunda) yersiz kalırsa cenneti de istemem orası da bana zindan olur. Eğer milletimin (Müslümanların) imanını selamette görürsem cehennem alevleri içinde yanmağa razıyım. Çünkü vücudum yanarken gönlüm gül gülistan olur!” Aşk-ı ilahi yoluyla lezzet-i ruhaniye erememiş bizim gibilerin bunları çok garip haller olarak görmeleri normaldir. Fakat hiç zevk etmediği bu gibi lezzet-i ruhaniye mertebesini inkâr etmek insafla bağdaşmaz.

Bizim gibi cismaniyette kalan birisi de farsça şöyle demiştir: “Be kodeki hesti, be cıvani mesti, be piri susti, Huda-yı hudra key peresti” Türkçesi şöyle olabilir: “Arkadaşım! Çocukken haylazsın, gençliğinde aymazsın, yaşlanınca diz/bel tutmazsın, peki söyler misin rabbine ne zaman kulluk yaparsın!”

Öne Çıkanlar
YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
Diğer Haberler
Son Dakika Haberleri
KARAR.COM’DAN