Petrolde salgınla başlayan kayıp OPEC anlaşmazlığıyla birleşince fiyatlar dibe çakıldı. 23 dolara gerileyen brent petrolün varil fiyatı 2002’den beri en düşük seviyeyi gördü. 97 kuruşa kadar inen petrolün litre fiyatı sudan ucuz hale geldi. Uzmanlar ise fiyatların kesinlikle 20 doların altına düşeceğini söylüyor.
ALİ YILDIRIM/İSTANBUL
Salgın dünya ekonomilerini tehdit ederken, petrol fiyatlarına da sert bir darbe vurdu. Koronavirüs etkisiyle 70 dolar seviyesinden 50 doların altına kadar inen brent tipi petrol, OPEC anlaşmazlığıyla 30 dolar seviyesine geriledi. Suudi Arabistan ve Rusya arasındaki ‘petrol piyasasındaki pay ve fiyat savaşı’ sebebiyle Brent türü ham petrolün varil fiyatı 18 Mart’ta 25 dolara indi. Hükümetlerin salgın nedenyle aldığı tedbirler karşısında 30 dolarda tutunmaya çalışan brent petrol, yeniden düşüş trendine girdi. Dün brent türü ham petrolün varil fiyatı 23,32 dolara kadar düştü. Brent petrolün varil fiyatı, Kasım 2002’den bu yana en düşük seviyesini gördü. Böylece petrol fiyatları sudan daha ucuz hale geldi. Pertolün litre fiyatı dün yaklaşık 97 kuruşa denk geliyordu. 1 litre suyun fiyatı ise yaklaşık 2.50 TL.
Petrol fiyatlarındaki sert düşüşte dünya genelinde hızla yayılan yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) küresel petrol talebini azaltması ve ekonomik büyümeyi zayıflatması etkili oldu. Ayrıca, ABD dolarının bugün diğer para birimleri karşısındaki yükselişi de talebi olumsuz etkilerken petrol fiyatları üzerindeki baskıyı artırdı. Uluslararası Finans Enstitüsü, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki petrol ihracatçılarının, petrol fiyatlarındaki gerileme nedeniyle 2020’de 192 milyar dolarlık ham petrol gelirini kaybedeceğini açıklamıştı.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), koronavirüsün (Kovid-19) olumsuz etkileri ve petrolde artan arz fazlası nedeniyle bu ay ham petrol fiyatlarındaki dalgalanmanın Mayıs 2007’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştığını duyurdu.
Houston Üniversitesi Enerji Ekonomisti Ed Hirs, virüsün yaz aylarında yayılmaya devam etmesi halinde dünya genelinde petrol depolarının muhtemelen tam kapasiteye ulaşacağını vurguladı. Bu durumda petrol kuyularında gerçekleşecek üretimin stoklanamayacağına ve üreticilerin petrol üretimlerini durdurmak zorunda kalacağına dikkati çeken Hirs “Bazı kargoların 20 doların altında alınıp satılması mümkün olabilir. Ham petrol üreticileri bunu daha çok kayıplarını telafi etmek amacıyla yapacaktır ama fiyatlar kesinlikle 20 doların altına düşebilir” dedi.
10 DOLARA KADAR İNEBİLİR
Dubai merkezli petrol yatırım danışmanlık firması Hormuz Straits Partnership Direktörü Serkan Şahin, şu an piyasada fiziki karşılık bulan tek öngörünün petrol talebindeki düşüş olduğunun altını çizdi. Virüs sebebiyle ileriye dönük büyük bir belirsizlik olduğunu vurgulayan Şahin “Asya’da toparlanma olduğunu duyuyoruz ancak orada da virüsün ikinci ya da üçüncü dalgasının yurt dışı kaynaklı olarak büyümesi endişesi var ve bu endişe de ileriye dönük baskının kaybolmasını engelliyor” dedi. Şahin “Temelde bugünkü talepten ziyade bu talebin daha ne kadar düşeceği ve bu sorunun ne kadar süreceğinin bilinmemesi var. Ben petrol fiyatlarının 10 dolar seviyesine kadar ineceğini sanmıyorum. Bu senaryo küresel bir çöküşle mümkün olabilir, ama fiyatlar bu kadar inerse birçok yerde üretim durur. O fiyatta üretim olmayacağı için bu sefer arz tarafında baskı oluşur ve bu noktada da fiyat kendisini dengeler” diye konuştu.
DÜŞÜK FİYATLARA HAZIRLANIN
Norveç merkezli enerji araştırma kuruluşu Rystad Energy Kıdemli Petrol Piyasaları Analisti Paola Rodriguez-Masiu ise piyasaların daha düşük fiyatlara hazırlanması gerektiği uyarısında bulundu. Bu yıl küresel petrol talebinde günlük 2,8 milyon varillik düşüş öngören Rodriguez-Masiu, şunları söyledi: “Talebin yılın ikinci çeyreğinde günlük 6 milyon varil azaldığını göreceğiz. OPEC dışı ülkeler, nisan itibarıyla günlük 2.5 milyon varil üretimi piyasaya sürdükten sonraysa petrol fiyatlarında 10 dolar bandını göreceğimizi düşünüyoruz. En kötü senaryoda petrol fiyatları 10 doların altına bile düşebilir. Bu da birçok petrol üretim tesisinin kapanmasına yol açacak. Talepteki dramatik düşüşün karşılanması.
BENZİN VE DİZEL ARASINDAKİ FİYAT MAKASI AÇILIYOR
Uluslararası petrol fiyatlarındaki değişim nedeniyle akaryakıt fiyatlarında sürekli bir dalgalanma yaşanıyor. Sektör yetkililerinden alınan bilgiye göre, bugünden itibaren geçerli olmak üzere benzin grubunda 8 kuruş fiyat indirimi, motorin grubunda ise 6 kuruş fiyat artışı bekleniyor. En son 28 Mart tarihinden itibaren geçerli olmak üzere benzine 13 kuruş zam gelmişti. Böylece benzinin litre fiyatı yaklaşık 5.09 lira düşecek. Motorin ise 5.37 liraya yükselecek. Benzin ve motorin arasındaki fiyat farkı da 28 kuruşa çıkacak.
